Katalog

f dıkkatı çekmcktedır kendısıne anlartığı Kcsırılemeleı den ka 'Be/t" yazısı pck dogıu çınması, dogmaları bıı bıçımde a^ıklaı Yı yadsıması, akadenıık nc ktndısııukn so/ cttı çcvrelerın kalıpla^ gı kıtaplaıına j>ırme mıs, yaıgılaıına kai!}i mış ya/ılarındaıı alıııtıkoyarak 'ıınlulerın laı onu bugunun ukuı hıçlığını' ortava ıı larına ılgın^ yonlcrıvk karm.ısı (orneğın tamtduiKtır Abdulhak Hamıt'ı, 7 d t ı n " ckrgısı, levfık 1 ıkıet'ı, Meh "Nurullah Atac, Hak 1 mct Akıf'ı, gerekıı. kında Nc Dıvorlar " dı lerını scıgıleyerek yc bıı soıuijtuıına a<, kıyasıya clc^tırmcsı), mış, Atac, kcndısı ı^ın Ganpcilcrın sıııını, alaylı bıı dılk ^unları oztıırkçeyı canla ba^anlatmı^tır la savunmasi, sağ 'Bunuı yıldır yazması bagna7İığın kar^isın ıid karşııı tutdıagı \olıı da sol ba£nazlığın da daha kc\tınnunus, nc çıkma/ yol olduğunıı du)tınduğ,unu kcndısı << / "( ) Nc kımsemn savunaıak kcndısının pı k tyı bılnıcyı n bır ya'aşııı ortadan' oldıı zcirdır dc ru ht VL skârlı düşünteum {lirütmeyc öunu ılcı ı surmesı gı ğı sevnıcdıg'ını \oylcr ne dc kımseyı bı' Oysa bııttın yazdarında ınandırmaya çalışıyocn hafıf hır hcvcskârdan Ataç'ın ılk yazılaha$ka bır )cy gonmıvo rından bm olan 10 rum Bütun dıledığım, rıını Kımtlcrı ondıt bır Agtıstos 1922 tarıhlı 'düsünccler vc ınsantıır n/cnlık bıdundııg'u "klcşlırmcu l hıkkııı lar'tn verçeğtne nıı soylııyorldr Bclkı da" onıın 35 yıl bo l{ tt nlık dtın tın vc yarı ulaşmak aegıl, onların yun(acles,lııınedeı/ ııııı Mirıunlıduğıınu ıı\ leyeceğı .yolıın ıpuç karşısında hendı durulcnıııcdcn bıı andakı larını verıı mumu saptamaya duygıınttızıı \oylcmck\e "Bır yapıt hakkında çalışmaktır." Nıırıdlah Ataç ıçfenlıkontcdcn vcrtlmış yarlıdır hakcit benıe ıctc nlı darı dcnctlcmcyı ğı anmk, c.ıvreyı du\u ım\cmn opıdunc nen, du^uncelenarastnda bırlııtarlık \ae, muhtaç olmakuzın vi'nı Vi da guzeüıklc lantıiya cdlışan yazarlarda aramalıyız n daha oncc dıkkatı çckırtt mı$ c\kı yapıt Yok\a sokakta anncsının c/eöını ttktrck ları kajetmeyı n/cmcycn oktır saııatçevresıııdc knıfık sahıbt olmadıg't tçm an ağlarkcn bır behck gorııp gıdmc yı başla cak tıcarı bır oııcnı ta^ır, yanı o, sanatçı yatı çocıık da ı^ttnlıklıdtr Kındımt stv ıncm, btğcnmın/ Bcn yııkarda soylcdı nın değıl bclkı yayıncının tlgıstnı çekcr g"ım gıhı, ıçtenlıklı hır yazar olmak ıstcr( ) Edt'bıyat çcvrcsındc egcn/cn bır dım Hcvcskar/ıktan kıırtıdınak ıslcr eleştırmetı dnpınmek korkunc ştydır, bır adamın vcrdıgU yargıları bcnımscmc y<ı da / koyd/ığıt kıırallara ııyma sanatçiyı da, gcr"Bcnım gcncğı aradıgını \oktur, ona cck okıırıı da tnetnııun cdt nıcz, zatt n C/Q crışıleıncz vc bcr dttştınade onıın \onıık Itrnıeuntn gorcvı dc btı dıg'ıldır ya daparlak bırpar<,asıyla karylaylır Bu na tnandıg'ını ıı ıııdır kı dıi) ıtm < lcrı nla\ Ktmıkrı ck^tırmcanın yctıı yapıtları tıkları \onnç ıçııı dcgıl, \alt ktndıkrı ıçın ızlcycrck lyılcrını tanıtma\i yanı yazar larla halk arasında bır bıltşkı çızgtu ol \c vı rıırı, hı<,bırını dc yanlı^tır dıyc yadsı mam llct dıı\ıınu ya^adıg'ınıtz bu bılın mtıstnı ıstcrlcr Bugorevıgazctclcrın d/n ıntzlık Lvrcnını aydınlatnıaya ı%alı\an bır say/aları pckala yerıne gcttrır oncrtdır, kar\ıtı kadar doğrııdıır vc ancak ( )Llc^tırmcanıntınlııcdcbıyataktm ları arasında taraf\ız kalnidsı gcrcktıfctnı o kadar doğrııdıır ılcrı surcn/crvardır Aıiuık ıiıılamadığı ( ) N(. kmıscnındti)unıe\tnı{iırntme mız torunlar hakkında tarafuz olahılırız yc nc dc kıntKcyı ınandırmaya Ldlı^ıyo ( ) hlcştırmcu v.ırcığı htılnnık t>ı oğ rıını Bııtıın dık dığını dııuını c h r vc ın rctmckk gorcvlı dcğıldtı Iştn doğrıntt, sanlar'ın gerçeg'ıne ıdaynakdcg'ıl, onların \anatta gcrtck yoktıır, yctcnck, dcha vur kar^ıstnda kcndı durııınıınıu suptanıaya dır cali)inaktır" (1932) ( ) Elcjtırmttı lyılıfy, kotıdug'ıı otir< /// ) orıını kı ctkt alttnda cn çok kalan {/• temcz, o bır ahlak boıası dcğıldtr ıınaulardanını bıı bclkı kı^ılığınıın pck ( ) V.lc^tırmccı bır \anatçıdır, bır oza gıı^Iıı olnıadığtnı gostcrır Nı yapayı///' nı, bır roınanayı nc nın okursak oıııı da Yapnıattk kı^ılık yapıttaıık gtıı, ycrınc aylc okurııı Y.lı\tınmıı kcndı dııygıda kcndını saklanıayankn±tltk\tzng'ı gıı^sıızrını, kıııdı dı/şnnıclcn/n kcndı tulkula lıığtı ycfclcrını Bııuıın nıudır kı kıtapla rını uıylcr Yazdarı araundıin, ycrdıgj ya rını cn ^ok okııdıığııın yazarların bcndı. da ovdtıv,iı vazan dcğıl Imdısıııı g<»ıı oykıınnn dnıttık oluıdı ıtkısı gnrıdın ruz On/ar dıını/aksızın hcııdılcnnı anlatan ( )BtıyııkclcstırmııthajjjıolduğttLdc dddinldidır {{lcrındcn bırı, Monlaıgnc, btyat aktntının hcttmasındtiıı \nııra da ka 75ı // .///(<// / (//<// /•< ııdın/ı htıl»/d\d (<dı lır, btıyıık ozanLn gıhı \ı\orıını dır Onıın kıtdhını dınıdııı hı ( ) Sanal doŞjinın bır ı/nzcn, ıiumııdıiıı lakn/ddığın/ /</// In nıın dı onıın gıhı •)<// gorıınıı^ııdıır dıtUr l/tşfiıidc Mipıthı n/zca / (//(// / c ııdnı/ı didiıidnı pı k doğal rın vc yazaı/arın bır nııza^ ttra\mdan go d/ı runıi!)i<dıır Llıştıııııcıi << ozaıı gıhı ın / liıdıDoı ıı/ıı\ımıJ Kuıdıu/ dı\ı hıddıı kadtiı lıılkııhı olıına o kadaı ılgın/ızı (,< yıııı y ı hı n nıtyını ^ Doğı/ıuı oı/dıin dıi k( ı (ı/nhı hır kı$ılıg\ uıhıp olımısı koş/ı / ıi)kıı/>/ Vıiı Sı vdığıın vdzdi/aı/n \aptlLi lıı\hı toplıtnnal \ı\aud ıihlak\dlkiMiıa ıındtiıı hıiıdı kdlıni) hızı )<!'/</• Vdr kı \ı bcr lıırlıı v/////) gorıısh ıı kıııtı rt ki\ bılkı \ıdnızıd onlaıı hıdtno) o j n I m n kıiıı^hklıiıı ıl( şlınıiııiM dabıi dıt çık/ci In ııııı/ ıt/dııgıı, huıı gtı\Uıdıv\ı uııınııid lı/tir I dchı\ıitiahak\ız//f ıimakztiMİIaı dıi)ii)i)iıın/ O/dhd/ı doğrusıı bıı dd ıın/ıı da bıı / ınıııdtıı ııı/ı/da dtgd D/vchd/ıı/n kmdııı/ı dcğd n/dk olıır, oln/dz dcğd tdkal ınsan anaik olnııi}, Tıııkçenıno7İe%mesıne, vcnı so/ yd^kındıktdn \oıırd ııslalara ınanmalıdır, tuklcılc /cngınlc^nıcsınc vaıguıuvlc gını.lık/1 hı r ) t v kcndı bıduyor gıhı t,a (,alı^nıi!jtır Bıı evlemın bıı kokıı, ıcvııı lışn/dlıdır ı^ıyk ugra^masındadıı Lukıaııos, Pla ( ) Bc n hıt, oln/azsa bııgıın btzdc, frtç utus, lcıentıus gıbı cskı Stcndhal Bal oln/azsd çoğunlıığıın kıdldiıdığı anlan/da 7ac gıbı daha sonıakı klasık ya/aılaım yapılIaıınııcMiııkcn 1 ıııkıenın cksfldc clcjtıımccı dcğılım Ekştırmctıdın dc rını vakınılan go7İemıs,tıı Otc \andan nıfrct c dc rını Bcn olckının bcrıkının ya zılarını okııyacağım, bunlara ogrt tıııı nın ılıllc dıı^unıının nc kadar yakın b.ıgı bıı J lundıığunun ayrımına varmi'jtır Doğııı not vcrnn \ı gıbı nol vırcccğıııı Niıtın du^uıınıcıun, ılu^uıııcde ayııntılaıa ııla^ 1 Id) ır o anlanıda ı k stırnıcıı dcg'ılım manın dıışıınduklcıını eksıksı/, dogıu ( ) Bcnım gtbı adamlara buyıık yazar anlatmanın ancak ıijlcıımı^, /cngın bıı dcnıık dcSırlcrt hırbırınc karış/ırmak olıır Buyıık yazar, ycııı duşunıclır ya da dıllc kıısıırsu/bıranlatımlasa^lanabık ceğıgoıu^undıdıı Dıl devıımının bııııı Vc /// bırdıı\arlıkgcttrmij adamdır Buyıık cı aılamı olusunda bu ncdcnlerın yanı sı yazarda cn yuksck olcııdc bı^ım kaygıu vardır Bcn nc htrtakını duşıınıclerı $ııra ra usla ya/arlık yctcncğının ctkısı vaıdıı daıı buradan alarak yazdım Sanal<,ı dc$t Bu yctcneğı so/Iuğumıi7iı/cngınle^tı 111 kcn ya/ı dılımı/c orncgın dcvıık ııımk Itm Yazıkırım hır karalama yığınından gıbı haıckctlı anlatını /cngınlıklerı ılc ka oluynaktadır Yarına kalnıanıa olanak 7andıımı^tır yoktıır Buııdan 70 SO yıl \onra bır kım \c n/ı rak < dı r dı hııgttntın gazı tc lcrını, Ötı yandan do£ru vc guzel yaznıaııın dı rgık rını karı^lırırsa bclkı gozk rı bcnım yolıı yordamı u/crındekı yazılarıyla kcn yazıldrımd da ıh)ir onların ıçındc bırta dı doncmının "dıl kııcnmcM"nc dııcn kımduşuncckrbtılması, kımılcrındın yd nıi!}, uyarılaııyla o doncmın ya7.ırlarının nırldnmduoknıdır fakatbuyııkyazarhtıyanlı^si7 yazmasına, ya/ı dunyasma ycnı na dcnmc z Bııytık yazar, yapıtı karalama gııcn gcnçlerın bu alı^kanlığı ka/anma yıgınına bınzcmeycıı gclcıcğe kalan sına yardımıı olmuştur adamdır" (1939) 1950'dcn sonıayenıyonetımCumhu Ataç'ın moralist yanı rıyct donemme Kimlı^ını ka/andıran dcvıım ılkelcıını çığncnıcyc baslaymıa Ala<,'ın i)/<kstııısını dık getııcn, bıı Atac sıyasal elcştırıler de yayımladı Bıı nın bu so7İerınck'onun moraİM yanının ya7ilarında "Kavafoglu" takma adını ağırlıkta olduğu gculenmektedır Yaşa kullanıyordu Yonetım, "tutan dcvıım mının son 15 yılında ısc artık o du^unlcrtıırmayan dcvrımlcr" dıyc bır ayrınıa tclcı ıııı yaymaya koyulmu^ bır eylcmcı gıriijmi!}tı, tutmadığını ılerı surduğıı yc dır nıle^mc harekctlcrındcn gcrı donmc yo Bu doncmdı, oınegın Orhan Velı ıle lunu aımaya calı^ıyoıdıı arkadaşlarının gctırdığı yenılık harckctı "auıytplık' dıyc alaya alınııken o gençle Ataı, "Ataturkdcvrımlcn" ılcğıl "Ata ı ın savundıığıı ılkelerı cn ontc kavrayanturk dcvrınu" tcrımııu kullanmakta dı lardan olmuş, onların tjimndckı tada var renıyordu Bıınun sonuıu olarak ıkvrımı$, onları yurekten savunarak genıi; mın ınan<,"larda, duijunccdc, yasalarda, toplııluklara tanıtmı^tıı O sualarda ya dılde, toplumsal ya^amdakı uygıılama yımlanmi!} bır ya/iMndan edebıyatın yclarının parçalarımaz bıı butuıı olu^tuı nı okiijumlarına hangı bırıkımlcrlc yak dugu, ıılcıındcn hııbııını "tutmadı" dı laştığı aijiklanu ye bır yana ıtmcyc olanak bulunmadıgı nı onc buıuyoıdu ' tıırk ı dcbıyatında hıçhırozanı, hıçbır yazarı acayıp'oldıığuıçııı scvmcdım çun tnsancı, akıkı, aydınlanmaıı, laık, o/ kıı hıcbın bcnım ıçııı hılmcdıpm, zatcn gurlukçu Batı uygarlığı kaynağına bag alı^ık olmadıg~ım hır }cy soykmıyordtı lıydı Bıı dcğerlen du^ıınccmı/c vc yasaI ransız sımgccılcnnı azçok akıtmuş, mımıza kazandıımaya ı,ali!;iyordu Ciclc Rcn/y dt Cıourmont dc alışvcrışı olan bır neğımı/e ancak bıı dcğcrlcrdcn bcslcnc adam ıçın Ahmıt llajim'ın şıırlerı pek rek yakla^manın yapıcı, yaıaticı olabıle açık hır şcydtr Nâzım cegını savunuyordu l lıkmc /1 okumadan Sovyct dcvrımm cok onıı scrhı \t \ıırı, dcn sonra dunyada Walt Whıtmnn'/, ftıtıı gelışen roplumıu ha ıntkrı hılırdım Fran rcketlcıc ıı/ak dııı sızların yepycnı dcg'ıl, ması du^unulemc/dı daha VJ14'tcn oncc 1930'ların gazctele ha^lamı^olan ycm^ıır rınılc, bııtun dunyayı lcrını bıraz okıunıı^ saıaıı halk sava^laıın olanların Orhân Vclı'vı datoplumııı halk ha 'daıy/p bıdmdlartna ıcketlermı savunan olanak yoktıır" pek tok va/ısı vardıı Anıak o/guıluklcrı Cskı i}iırınıı/c vakla kibitlayan, bııeyı c/cıı ^ııııı da boyk' bır bııı totalıter (bulunıul) kırııo dayanıt I ıı/ıılı, yonclınılcıın dı Lıı Bakı Naılı,Nc>ırıgıbı ^isindavdı D.n.ılı cskı o/anlaıı vakmdan gııılumlu sanata kaı^ı lanıı onlaula vcnı tad ıikm.ısı bundaınlı laı bıılııı Bıınu başaı "Öznel" bir eleştirmeci Bıı ^en^lık va/ısmda s,ı\ ılıp dokııkn lcı 'ncsncl ' Lİcjlııının k ıışılı olan "o/ ncl" clcşlııının ıııtılıkluıclıı Atac,, 'o/ IKI bıı (.li'^tıııiKiıdıı ( )nu kavıam.ıv.ı (,.ıli!;iıkcn kı ndısının ılc lanımladı^ı l)iı ııılclıgını gd/clcn hn, ıı/ak tutnıamalıdıı Arat ıncıkbıvatıniı/.ı ılıi'jiıtKok'iımı /c katkılaıını, 'Dm/ıw kıı.ıbına kcndı gılıın ı ıp kı ııdı ı olıııııızıı hıdn/diıızı dık ııın ( ) \.dıbl\dlld sdiidttd usldlaid ııidiı ınası gcLinıijin kapalı dun\asında vctısmış saııal(,ılaı<ı ıskıkı gılıı bakınaktan kuırulın.ı Mvlaolmu^tur Yunaıı I atın gi'lcııcgındcn luskiK n ı \ uıiM I ıı\ uaılıgın vctıştııdıgı bıı kııltm adanııdıı ıskı şııııını/ı Iııı v.ıklaşinıla d c g ı ' i 11 n tf 11 m ı <j111 ()n.ı uoıc Yahsa Kı. nıal tlc gcknckstl »a kı ııdın/ı btdn/ıi) oln/dk \anı\ını o lııllı /.ık Baıılı l)iı ogc kata kınıınlııyıı aıı\orıını Oıııı hı/ı bıdan/d bıldıgı i(,ınotckı »a/cl dıııı (1939) ı i k i ı k n <ı\ıılaıak cskı 'Bt/lk/n/uyc yolgoslırn/ıdın/ Aınnl şıııı ı,.ıgtlaş anlavı^la kı ııdı) ohın/ıı dnıdını Sız/ı ıııı dt (n Iı <>ı \oiumla\ip /i'ngııık% n/ıinızt /'/( k/n/u nın go\/ırdtg~ı Mi/dd/ı ıIKlıılıııışiıı' 1940 laıdadılıksıı nıının bır !!(intıllıısu ) Bc'i? bıç olmazsa bıt^un bızdc, hıç oln/tizsu (oğuuhi'lım kullaııdığt aııldiı/dd elcşttrnıccı de&ılım. VAc^tırnıccıdaı dc ncfrct cdcrını Bcn ölchnuıı bcrıkının yazılannı okuyıua^ını, bunlara oğrctnıcnın not vcrn/csı gıbı not vcrcccğını Ntçt/ı '•> Hayır o anlan/da clcşlırıueıı dcğılım." CUMHURİYET "( Akıkı ılıi'jiınıı vı sanat \itimgini ık ıın kulturıınıı v.ınsi t .ın v.ı/ılaıı ona dogu ıııuıuın 100 vıklonıı mıınık 'gcnç ' v.ı/.ıı kımlıumı ka/andıı niakt.ıdıı • ( ) lill \ılZI dlınlıldiı ozılldk A/<n ın hi(hıı kıldhı ıid v,t>mı mı\ ı \kı ıjı/ Zctc vı dııii/knk idl nıi) )dzddundd/ı ık ı kdını Kıtapldiı \ını dlkıdc yı/ııdııı "\d\in kıııırkııı bıı \azdaıın ddhıı aiıiya u.tIndıı/ı \ı gıugıııı hıırdddiı dıı\ııııı\o\ınıı k KİTAP SAYI 443 SAYFA 6