Katalog

r tckrar vc tckrar üıvtilmeyc çalışjlacak; nc demek istediginin uıılaşılnıaya çalı şılmasının ötesindc ştı bağlamda nc derdi, otıııi) lelselesi su alana nasıl yorıımlanabilir, vs. türden oraya bııraya çckiştirilmelere maruz kalacaktıı. Ben bu tip gelişmelerin an bir Levinas felsefcsi arayışıyla olumsuzlanmasını, Levinas'ı "bozmak" olarak degerlendirilmesini doöru bulmuyoruni. Lcvinas hakkında konuşanları susturmak yerine, ram tcrsinc I.cvinas hakkında daha çok konuşur hale gelmekte fayda var dıye düşünüyorıım. Sonsıızluk duşüncesinin filozofunu, kapatmarııa kaygısıyla hakkında konuşıılmayan birisi halinc gctirmek onu sessizliğe gömmck olacaktır diyorum. Levinas'ı dogrudaıı ketıdi mctiıılcrinden okıımanın güçlüğü okuyucuyu Lcvinas'ı, Onu yorumlayanlar aracılıgıyla anlamaya çalışmaya cfa itmemelidir kanımca. Lcvinas'ı kcndi metinlcrinden okumanın güçlüğiinden sözetmişken, kendi dencyimimi sizlcrc aktarmak anlaınlı olabilir. Ahnıet lnam'ın ODTÜ'de verdiği yiiksek lisansdoktora dcrsi çerçevesinde ilk derse Olherwi.se than Beıng or Beyaınl E^ence'in ilk bölümünü iki kere okumuş olarak gitti f,clecektir. Bir anlamdabuLcvinas farklı >aglamlara taşınmaya, baglamlarda £im haldc aklıında ııeredeyse hiçbir şcy kalmamış, olmasına şaşnıış, aynı derstc benim iki kcrc okuyup üzerindc lıiç yo ruın yapmadıgım metni Ahmer tnam'ın okuyup her cümle hakkında uzun uzun yorıım yapmasına bir kez daha şaşmış, tım. Rir döncm boyunca dcvam ettiğim derslerin sonunda zor da olsa Levinas'ı okuyup yorumlayabilir, bir anlamda onu anlayabilir hale geldim; bunıın be nim zekâ gerilig'imden kaynaklandıgını düşünmemcniz için sınılta bir istisna olmadıgımı da belirrmcliyim hcrhalde. Türkçe'dc Levinas hakkında korıus,nıaya başjama olanaöı saglayan Bauman ve Finkiclkraut'un (citaplarına dönersck, bu kitaplar cıı az Levinas yorıımu olarak nkunduğu kadar, yazarların kcndi düşünceleri olarak da okunmalıdır. Kanımca hcr yorıım yorumlanandan çok yorumlayarun izlerini taşır. Sevginin Bilgeliği ve Pustmodern Etik kitapları nın yayımlanması ilc Lcvinas'ı anlanıanın nıünıkün hale geldiğini diişünmek Levinas'a yapılacak büyük bir haksızlıktır ve Levinas'ı scssizliğe gömmekten daha vahim sonuçlar doğurabilir. Lcvinas'ı okumanın güçlükleri çcrçevcsin den bakarsak Levinas kcndi metinlerindcn okunamaz yargısına varabiliriz ki, bu da ucu Levinas'ı kapatmaya; Bauman vc Finkiclkraut Onu nasıl anlayıp, gündeliğe tercüme etmişse ()nıı öy lccc bırakmava gidcbilcn bir yargnlır. Son söz olarak Levinas'ı yorumlayan ki taplarOnıın hakkında konuşmamız için bir olanak yaralsa da; Levinas'ı Lcvinas üzcrine yazanlardan okıımakla kalma yıp, miimkünse kcndisinden okumayı, siirselliği vc ikna cdicili^i ile baş başa kalmayı dcneyin diyorum. • Kısaltmalar OB Othıru'tvc Than Beiııg, or Bcyoııcl Usseııcv. Trans. Alphonso Lingis. '1'heHague, Marrinııs Nijhoof 1981. PE 2ygınund Bauman, Postmodern Etik. Çev. Alcv Tiirkcr, Ayrıntı Yayınları, 1998. SB Alain Finkielkraut, Sevginin Bilgcliği, Çc\: Ayşen Ekmekçi, Ayrıntı Yayınları, 1995. SMM Z y g m u n d Bauman, Social Manipulation of Morality. Theory C.tıl lııre & Socıcty Vol. 8:137151. London, Sagcl991. Tl Totality and Infinity. Trans. Alphonso Lingis. The Hauge, Martinus Nijhoof 1969. Sevginin Bilgcliği / Alain Finkielkraut/ Çevıren Ayşen Ekmekçi / Ayrıntı Yayııılan / \2K) s. Postmodern Etik / Zygmunt Bauman / Çevıren: Alcv Tiirker / Ayrıntı Yayınları/UU RÜZGARDA YAPRAKI.AR ( 5 I I f I C ' ) A DON1S tu ı k ( esi. M f l i n F ı n <f ı ir ( ı BAŞLIKS1Z OLABİLİR (>ii rIcı) LBvtans'ı okumann güçtiiğü W1SLAWA l u r k ı t ı i N SZYMBORSKA I K l a l u y Y u c t O GÜZEL İNSANLAR (dcnemeler) ATİLLA ÜZKI R1ML1 CARMINA BURANA Apalaca Çiçekten Ondum "Bız, 12 Eylül 1980 günü birdcnbire büyüdük." 12 Eylül karanlığı çocukları bir rüyadan ııyandırdı. Bu rüya insanlığın biriktirmiş oldugıı tüm değerleri kapsayan en ileri noktaydı. Halil NcDİkr, Türkiyc toplumunun yaşadığı en sancılı yılları son dcrece etkili bir anlatımla bizlcrc anınısatıyor. Halil Nebıler'den "Çocuklardık" oııurlu hir va^am istcnılcriııi sözlc vc eylem lt dilcgetirdiklcrı günlcrdi. "Babalartınızfabrikalardan çıhıp dcnızin karsı kıyntndan geleıı arktiJti^lıiııyla buluşarah kcrıtin atardıi nıarlarını tıkıiılıfcında \adece dokıız vaşındıiyJık vc o /)(•/ Ji'nızını babalarumztn omıtzlarındaıı izlıyonlnk Bıtnca itnatı nc yapıyordu, caddclcr luısıl bo'ylcunc pırıl pırd yakamıtz lanıyorâu bu ınsanlarla, bıltniyorduk. ÇocuklıirJıL' ucbdbalarınıızın omuzlarnıdaydtk 15/ 6 / lazıraıdıirda i ıkdıp yere diijenlerı göriir./«/:, sıtngjdm, ımjjjcrlert, tanklart göriirdid; Jttvardıplcrnıc sahlananlart, saklannıaytp iıLtblı ıtdaııdaıı \aldı>aıdart, göııdvğının diiğjnelcrıni yırtarak ıiçıp tüfcklcrın karsı\ında Jıtraıdarı vöninlük. liabahırımtz kojar adım yü riidükçe, cvhctlcnn tuta tttta hızdc \ürürdük. Hiç kınısc hakknnızda loplantı vc (ifis/crı Yiirüyiitfcrı )titası'na aykırı davranınak \uçttndan dcim acıııayı aklıııa hılc vclıru/edi " (4) üenizler, Mahirlcr, sürck avları, ıdamlar, katliam lıabcrlcri sonrasında burnunu çckc ıck ağlayan bu çocuklar 3 5 yıl sonra yapacakları tcrcihlcrin kararlarını bclki dc o günlcrdc veriyorlanlı. ( u ı k{ r \ı R ıı ın a z u n ^» c H ŞİİR YAZ1LARI (eleftirl) F E T H 1 NA C I DİL ÜEVRİMİ VE SONDÇLAR1 (ırıı f İt m c ) TAHSİN YUCEL Vc 197ü'li yılların kanlı uünlccüııJc ucnci'cik insanlar büyük bir MUSTAFA ARIKAN coşkıı fırtınasıyla, küçücük omuzl.ırıyla kocaman bir yükü oınuzlamaya başlaılılar. I lalkcvleri, dııvar yazlları, devrim marijlan, tcccyyy, tcccyyy' diycrck oynanan lıalk oyunları, seminerlcr, Durgun lkcnıiz.son 3^ yılını toplumsal<IalkantılarlagcıIiıdi. 1%0'la Don, Nc Yapmalı, Dcnıir Okçc, f'clscfcnin Tcmcl llkclcri yaşamın rın çok scsli, dcmokratik orramı, 12 Mart vc 12 Lylül dar büyük bölümünii kaplamaya baslar. bcleriylcycıini baskki.otoriter, şiddctedayanan bırortama () yılların kaıı banyosıı 1977'cle 1 Mayıs katliamıyla dorıığa çıbıraktı. 1960'lann çoculdaıı, 70'lcre ilk gcııçlik döncmini yaşayan kar. "Kemal Turkler, alain hınca hmt, doldtıran 600 bıncyakm kişi dclikanlılar olarak girdilcr. Ulkcnin hızla politiklc^tigi, sul düşiin ye salcndığı konuynasım büırmck üzereydı. Sabahtn crk.cn \aatlc cclcrin yaygınlık kazandığı bu yıllar sola karşı rcsnıi vc gayrı rcsmi nndcıı bcri ayakta olan, fizıku'l giiai oldukça tükenıms, günlerdir şiddctin dc örgütlcrımevc ba^landlğı bir dönemdi. basında ijlcncn saldırı olasılıg'ımn hoşa çıkınasıyla raliatlatmş ve her Halil Ncbilcr, "Çocuklardık" adlı kitabında kcndisinin de için an tettkte olınanın yaraltı^ı \trcslctyıceyorgtın düiütnii$ kitlelerdöde ycr aldığı sırak vc akıcı bir anlatımla yansıtıyor. Anı yazıcuığı, nüş hazırlığına haşldinışlardı. lştc ilk sılab sest o an dııyııldu!.. " (5) kisjiscl tarihlc, toplunısal tarihin kcsişme noktasını nlıışrurur çoftıı Zorlu uünlcr yaşıyorlardı çocııklar, bir yandan çalışıyor, bir yanzaman. Ncbilcr, bunun yctkin öıııeklerindcn birini veriyor kitabın dan okula dcvam diyorlardı. Aııcuk, günlcr ağır gcliyordıı, saldırı da. Son İ5 yılı yaşayan hcrkcsin kcndindcn bir seyler bulabilccc lar artıyor, kitlclcrin gclccck umutlan, düşlcri tabancayla, boınbay ği, bir fotoğraf albüınü var karşımızda. la karartılmava çalışıyorlardı. Anrak bu çocuklar, yola çıkmıştı bu "Şu labrikalann olJıılu ycrlcr hep larla idi. Yazın hoyumıtzu a$ttn ekınlertn arasmda yorulana kadar yüriir, dere boyıtıuı giderdik. Sö kcz, yılmıyorlardı. En yakııı arkadaşları katlcdiliyordu, içleri yanığiit ağaçlan ara\tndan kımı yerde göllcroluşturarak scssizcc akıp, zen yordu, yürcklcri sıkı^ıyordu. "Pis bıryafynuryaoardı 'l'urgut'un nıc ginlerin oturduSu ycrirı kıyıağından denizc kanşırdı Ayamama de zarının taprağına !/ıd(>\'tın arkasınâan kargelirdı. Kcndiınizı yalrcsı. Sonbaharda cktn yiiklü öküz arabalart, ut arabahın, traktnrler, nız hh\câcrdik. l^ımiii bnz tuttirdı" (6) Ancak çocuklar yılma/dı, çocuk kalınak için ıııücadclc cdcılcıdi. Oysa çocukların biiyümc ı'sht catmnın oraya taşırdı tarlalann siisünü. Gccelerı öbcköbckatcş tcr gnrüliirdü Anızlar yıikdırdı " (1) Biz çocuğun gözünden 35 yıl si gcrckiyordıı. öncc bir enıekçi scmtinin tasvirlcri, bugün aynı kentte görmc im"Sonra tanklargeldi. Hvpimizevlertmizehapwlduk. Ardmdan, tek kânına sahip olmadığınıız görüntülcri önümüzc seriyoı. tek cvlcrıvnzdcn lopladılar. Milyordarca baaıdan \xmin 'tn, Mark\ 'ın, Nıhıtt Behranı'ın, AhmeJAnf'ın, Bckır Ytldtztn duıııanları kart^tı () vılların ayrıcaJıklı üctışım aracı olan radyontın çocukları kcndinc bağlayı^ı "Bıizı gcc eler radyo öncc cıkanlı Rndynaa en çok 'Rad eöjle. Partdcr, dcrııcklcr, sendıhalar kapattldt Yiizlerce adam aryo Tıyatrosu' bizı kcndhine bapjardı. Efcktleri lirlugnıl bııer yn da kasından vuruldu vc 'dıır ihtari rcrildi " (7) Korkınaz Çakar yapardı Mııhtar Eınıııı, Alı Dayı, hekçı, birıııci "Bız, 12 Eylül l'JSd giıııiı birdcnbire büyüdük." 12 Eylül karan adaııı. ikıtıaadaın, Mahıntıt, DnneKadın... Radyo Tıyatmsu hırhclıgı çocukJarı hir rüyadan ııyamlırdı. Bu rüya insanlıöın biriktirmiş yecaıı ka\ırj>a\ı halinc getirdı." (2) biçiıııindc anlatlllyor. oldııgu tüm dcgcılcri kapsayan cıı ikri noktaydı. 1 lalil Ncbilcr,Tür1%0'Iarda bir cmckçi scmtinde yaşam. tüm ayrıtuılarıyla, tüm kiyc toplıınuınun yaşadığı cn suııcılı yılları son dcrccc clkili bir anrcııklcriylc sorgilcııiyoı. (J.ocııkların, okııl ynşaml.ırı; 'Lcylck Ron latımlabi7İı*rcanımsatıyor. Bııctkılı jnlatıın.gücünüiçccnligindcn, yalınlıgıııdau alıyor. Bu ınctnı ctkılı kılan bir dlgcr unsıır, içcrdcn dıı'yla, iınıtc dcrgderıylc, rcsıııı yarı^ımdarıylıı, a$ı günlvrıyle ıiıılntlolması, "taralsızlık". "üsttcıı bakı^" gibi rcvaçta olan ıınsıırlara lıyor. 1%0'lann .ınn cmpcrvalist cylcnılcri, döncmiıı aimoslcriıiı karşı, haklı olan nülyonlann salında ycr alnıası. • yansıtan öııcnıli birögcolııyor. 1960'lann ikiııci varısının tcmcl ka raktcrisıiğini olu^un.ın bu aimoslcıi ha/.ıılayan toplunısal \v sıy.ısal ortam bir çoctıgıın go/üıulcıı rcsnıcdilivoı. (/) ÇfH'nklıird/k, Ihıld Nchdcr. İMIıın Yayınları, IStrtnd Ba\ını, llaziraıı 1WS, s 22 , (2) ag c, \ 26 , (i), ı ^.c, v İ4,İ5J(>., (4)a.g.c. Bu çocuklar Tüı kıvc tarıhıniıı cn lırtınalı gıınU'rııulc y.ışıvorl.ıı \ İV.40., (5) agc. \ St , {(>) •; g.c . ı 124 , (7) ,ı ne.\ /'i dı. ()günlcrgökyü/iinii lcllıcçıkan killclcı in ö/lcmlcrım.daha ıvı. YAZININ YED1 RENGİ (denemciet) UGUR KOKDEN U HALA K1TABI ( a n I a 11) TARIK SİPAHİ SARICAN ( 1J II I II I I ) NURI ARSLAN . HECE TAŞLARI (setfcO MEHMET H DOĞAN / . /a n b u I v Akaretler Spor Caridesı BJK Plaza B Blok No 92 Zomın Kal Bcv'ktaş R06B0 Istanbııl Tel: 0212/227 97 77 (pbxl Faks: 0 ? l ? / ? 2 7 97 67 lptıxl C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 4 4 3