Katalog

0 K U R L A RA 21 Ağustos 1898, Nurullah Ataç'ın doğum tarihi. Yani bugünlerde 100 yaşında,ama Cahit Külebınin ünlü şiirinde söyledig'i gibi "Hızır gibi dainıa genç". 1937 yılında yitirdiğimiz Ataç. "Diyelim" kitabtndaki "Bcn" yazısında "Önemli bir kışiyim önemli olmasına, ancak benim önemim Monsieur Gide'inki gibi de&il, başka türlü. O, yaşaaığı çağtn cn büyiik yazart, başlıca yazarıydı, deg'eri günden güne beliriyor, cserinin özü, dcrin anlamı yavaş yavaş kavranıyor, gelecek yüzyıllarda daha da biiyüyeceklir o. Bcn ona benzemem, öyle derin bir anlamı yoklur benim yazdiklartmın, gelecek yüzytlların kijiîeriycni bir acun görüşü, bir yaşama yolu bıdamayacaklardn benim yazdanmda. Ben ölümümden az sonra, belki de öldügüm ytl içinde unutuluvcririm. ölur, üç beş arkadaş, gönüldeş aralartnda konuşurken anarlar beni, o başka, ama bir yazar olarak anıhnam, öğretmenler öğrencilerine benim kitaplanmı okumalannı ökütlemezler." diyordu. Nurullah Ataç'tn yazdıkları hâlâ geçerli ,yeri de dolduruîamadı.ıapı Kredi Yayınlan Ataç'ın dört kitabını iki kitap olarak"Karalama DefteriArarken"ve "Günlcrin Getirdiği Sözden Söze"yayımladı.\ki kitabı da bugiınlerde yaytmlanacak. Kitap lara girmemiş yazüarı da küaplaprsa okurları sevınecekler. Dileg'imiz bunurı bir an önce yapılması. Bu saytmızda Arslan KaynardaV, Konur Eriop vc Sennur Sezcr yazılarıyla Nurnllah Ataç'ı değerlendiriyorlarBol kitaplt günlerL. TURHAN GÜNAY Halk dilinde acan afln çiçekleri "Kozanca", kendi alanında bir ilk çalışma olarak önem taşıyor. Ömcr Âsım Aksoy'un da hazırladığı "Gaziantep Ağzı" gibi oylumlu, kapsamlı olmasa da sözlü ekinimizi yazılı hale gctirmesi bakımıncJan olumlu bir çalışma. Gönül istiyor ki dilimizin varsıl yapısını ortaya koyan bu tür çalışmalar her yörede yapılsın, Jilimiz gcrckcn yere ulaşsın. AHMET UZUN il, hcm acı hcm clc tatlı ücrçğ Bürün sonın, onu bilmck vc clc^crlendirmek. Dil de^il midir öznel ve ncsncl liünyamızın sınırlarını gcnişlctcn clc daıaltan da? Dil konuşulunca, yazılınca ya^ar. Insanın iç dünyasını ortaya koyar. Bir dilin oluşumu, «clişinıi toplumun doga, ekin, yasaın özellikleri ile doğrıı orantılı degil miılir? tnsan yaşamını dogrudan ctkiIcven bu e^siz varlık, iirctim ve iletişim geliştikçc gclişir. Bir uygarlık göstcrgesidir. Dil içinde dil diyebileceğiıniz 'ağiz'a ne demeli.'' Cıelişmelerden uzak kalsa da doğa ile yasamını sürdürcn insanlar bir bakıma ağzı ile kcndini üretir, anlatır. "Topraktan öğrenip kitapsız bilen"lere özaü bir Anadolu gerçeğidir bu. Çünkii, az da olsa akan su temizdir, işlcycn demir ile ışıltısını gösterir. Kendi içinde varsıl bir serpilme gösteren söz ekininıiz, insanınıızın pratik zekâsının dilc yansıması ile açıklanabilir ancak. Nice uygarlıktan, nice değerden pay alarak doğal biçimde akıp gidcrek. Dünyada kimi diller yitse de. lşte Kozan da Anadulumuzıın çiçek veren yörelerinden biri. Solmaya yü/. tutan bir uygarlık bahçesinde varlıgmı sürdürüyor. Tamdoğan ile gazeteci Yigenoglu 'nun ortak çalışması: Kozanca D Ozan Pekşen Tamdoğan ile Cazeteci çetln Yiğenoğlu... iklsi de Kozanlı. Tanışmaları otuz yılı geciyor. Kozan'da konusuian ve gittikçe unutuimaya başlayan sözcükleri.kltap haline getirerek bir görevl yerine getirmlsler ftını; doğayı, yaşamı, insanı 'kestirmeden' dile getiren bir 'gömü' sayılabilir. Kuşkusuz, birçok uygarlığa 'besik' olan bu yöre 'dil içinde dil' doğurmuij. Imtiyaz sahibi: Berin Nadi • Basan ve Yayan: Yeni Cün Haber Ajansı Basın ve Yayıneılık A ş Cenel Yayın Yönetmeni: Orhan Erinc v Cenel Yayın Koordinatörü: Hikmet Cetinkaya ; Yazıişleıi Müdürü: Ibrahlm Yıldız Sorumlu Müdur Fikret llkiz Yayın Yönetmeni: Turhan Cünay: Crafik Yönetmen: Dilekllkorurc Reklam Medya C KİTAP Ozan Pekşen Tamdoğan ile Cîazeteci Çetin Yiğenoğlu... ikisi de Kozanlı. TiinışmaIan otuz yılı geçiyor. Tamdoğan, Yiğenoğlu'nun lise öğrctmenidir. Bu tanışma dostlıığa döniişerek sürüp gicliyor. El ele vcrip Kozan'da Konuşulan ve gittikçe unutulmaya başlayan sözcükleri, deytmleri, atasözlcrini ve kimi dörtlükleri kitap haline getirerek yaşadıkları toprağa bir görevi yerine getirmiijler. 205 sayfadan oluşan kitap yalın kapağı ve düzeni ile eski, klasik kitapları andırıyor. Kapağı çerçeveleyen iki ince çi/gi içinde vazar adları ile "Kozanca/Kozan Ağzı Ü/.erine Bir Incelcme" başlıklarını okuyo rıız. Kitabı YEKSAV yayımlamış. YLKSAV'ın açılımı ijöyle: Yalın Kılıç Eğitim, Kültür, Sanat ve Çevre Vakfı. Mcrkezi Ko/.an'da bıılunııyor. Yalın Kılıç, Kozan'a "Okurevi" kazandırmış bir aydın. Yöresel değerleri korumaktan vc gcliştirmekten yana çaba gösteriyt>r. Bilintlığı gibi Çetin Yiğenoğlu Cumhurivct Cîazetesi (îüney llleri Temsilcisi. C)ğretıneni, Pekşen Tamdoğan ise eski bir mulkiycli. Siyasal Bilgiler Fakiiltesi'ııi 1957 yılında bitiren ve bir siiıe banka ıııüfettişli gi, oğretmenlik yapan Tamdoğan, 'genel'i de ivi bilcıı bir 'VITCI' tleğcr. Anadolu'ıuııı degerleıini bildigı gibi r'ransı/c.ı'yı dd iyi bılıvor. 1 lalkının ılilivle va/ılığı şiirlerini "Di'n; YüıüyüiKe" iiıllı kıtapta toplami'jtı. (Aıl.ına I1J95) l'ıansı/ca'd.ın çevirdiği îjiirleı de bir kitap nylıımıııuı a^mı^tır. Tamdııgaıı'ın Ko/an ağ/ından tlerlediği söz dcğcrkri hiilkııı yaratıcı giicünü, sınır lumııuulıSAYI 4 4 3 Unutulan sözcükler Tamdoğan, bu derlemenin nasıl oluştuğunu şöyle anlatıyor: "...Çok eskiden, ortaokııl sıralarında öğrctmenimiz yörede konuşulan dil içindeki yerel sözcükleri derlememizi istcmişti bizden. Çok iyi anımsıyorum, hiçbir yerel sözcüğü bulııp çıkaramamıştım. Nedeni basitti: Ben, ailcm, komşularımız, okuldaki arkadaşlanmız, tüm kasaba yereli konuijuyorduk. Yerel olmayan konusunda bir şey bilmediğimiz için yereli bulııp yakalayamamiijtık. Uzunca bir siire araya giren bir sürü olay yıiziindcn bir okııl anısı olarak kaldı bu derlenıe i^i. On beş yılı bulan öğretim, askerlik ve memuriyet yıllan beni Kozan'dan uzak tuttu. Yeniden Kozan'da yaşamaya başlayınca her sey daha değişik görünmeye başladı. Yerel olanla olmayanı daha iyi tanıdım diyebilirim. Bir bakışta ayrımsamak, her şeyi yerli yeıine koyabilmek mümkün görünmeye başladı. Kitapta yazılı sözcüktcr, deyimler, atasözleri ve dörtlükler çoğunlukla kendi yaşam süzgecimdeki birikimlerdcn oluştu." Kozan ağzında şoyle bir gezıntı yapmak "dil içinde dil" konusundaki yargımızı pekiştirebılir: Sözgclimi, "Adı batasıca" ne demck? Bulmak güç. Hemen söyleyelim: Domuz. livet, Kozan'da domuza 'adı batasıca' dcnıliyor! Siıt, yoğıırt gibi urünlcrin "genel adı' ise: 'Ağartı'. J'ürkiye Ti'ııkçe sı'nde renk ve bir eylem biçimi olan "Al" Kozan'da 'kâbus'tıır. Kimi sö/cıikler baska vörelerde kııllaıulsa da şu sö/cükleıv bakalım: "An.ılık lokması, .ılımını almak, ayağıııı mercımek kütügiine davanıak..." nedir? Bir bılınecc, bir bıılm.ıca gibi gclivor. Karşılıklaıı öğıenince şaşakalıyor insan Bakın, analık lokması (pinti davranış, zorsıınarak Derlemenin oluşumu verilen az şey), alımını almak (layık olduğu cezayı bulmak), ayağını mercimek kütüğüne dayamak (inat ctmck) anlamlarını içeriyor. Kimi sözcüklerin ardından verilen dörtlükler konuya boyut kazandırıyor. Bu sözcükler, yöre halkının yaşama bakışını da özgün biçimde veri yor. "Kozanca", kendi alanında bir ilk çalışma olarak öncm taşıyor. Ömcr Asım Aksoy'un da nazırladığı "Gaziantep Ağzı" gibi oylumlu, kapsamlı olmasa da sözlü ekinimizi yazılı hale getirmesi bakımından olumlu bir çalışma. Cîönül istiyor ki dilimizin varsıJ yapısını ortaya koyan bu tür çalışmalar her yörede yapılsın, dilimiz gereken yere ulaşsın. Kozanca genel dağıtıma verilmemiş, kitapçılara dağıtılmamış. YEKSAV kendi olanaklarıyla dağıtıyor. Dileyenler Kozanca'yı aşağıdaki adresten edinebilir: "lîrsen Erdem, Cemalpaşa Mahallesi, 282. Sok. Sabancı Apartmanı, Kat: 2, No: 11. Tel (Fax): 453 80 58 454 51 80 Ada na" • Kozanca Kozan Ağzı Üzerine Bir tnceleme / Pekşen TamJnğan (.ctııı Yıgeıtofclu / YEKSAV Yaytnlan / 201) s. Kozan ağnda bir gezintl • Geçen I Iahaki sayımızın Kapak Konusıı olan Sayın Lcyla Erbil'le söyleşiyi Sırma Köksal arkadaşımız yapmıştı. Bir yanlışlık sonııcu Leyla Şalıin'in adı ycr almış yazının başında. Dergimi zin iç sayfalarında ise Aydoğan Yavaşh'nın Yaşar Aksoy'un kita bını tanıtan yazısı ikinci kcz yayımlanmıştır. Lcylâ l^rbil, Sırma Köksal vc okurlarımızdan öziir DUZELTME C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYFA 3