Katalog

Yeşim Salman, zaman icındekı ve clbcttc kı kcndı çok özel zamanındakı yolculuğunu ^ııılcrlc anlatıyor bızlcre. YUSUF ERADAM H ocam Ytşim Salman'ın ıkıncı şıır kıiabı yayımlandı Şaır,bukıtabın <İA I L C ummıngs dtn bıı şiııın kcndı vaptıgiçevııısınıepıgıamolarakkııl lanmış Boykcc kcndı başlarım bıreysel olar ık v ıı lıklaıını ve dunyalaıını açacak şı ıı kı tek tck karşımıza çıkmadan once, şa ıı ındcn bagımsı/ yola çıkmadan oncc, Sal man yınc bır başka şaırın dı/ck rıylc konıı sunu saptamış Zaman Şu ankı yaşam ve gelecck olum arasında sıkısmış ve /aman dcdığımı/ vc hep bıçımlcndırmeye çalıştı ğımi7 o ele avuca gelnıe/ nalet O zaman da bır ycr cdınemc/sek cğcr, sankı yıne o /aman anlamını yıtıtiveıecek de bız aslın da şımdıyı yıtıreccğı/ Zaman ıçındekı vt elbcttc kı kendı çok ozel /amanındakı yolculuğunu şıırkrk bızlere anlatmaya başlıyor Salman Zaman Kı tabı'nda Kıtap elımt7cle somııt olduğuna gorc, bır gırızgâhtan sonra şıırlcr başladı ğtna gorc, kıtap olduğıı ıçın de bıteceğıne gpre, bunun bır ılk şıırı ve son şıııı olmalı Onte yokuluğu başlatan ılk şııre bakalım "Thlamurlu Yol Buyrunışte Yolaçıkıyo ruz Son şıırın de başlığı yok Ama ılk dı 7esı "Bır kuçucuk sondur okımum" Sal man a katılıyorum, şiırkrın başlıksız olma sı daha doğru olabılır, (ı c b I ( ummıngs lyı yapıruştıı), çunku şııre başlık koymak, onu etıketlendırmektır, onu "scn şusun de yıp ' bır rafa koymaktıı Onu sınırlamaktıı Okuyucuyu da o başlığa gore gudulcmek tır Ya o şıır o başlıgı (adı) sevmezse, değıl mı ama5 Şiııın şaırı elınden çıktıktan son rakı bağımsı/lığına ozcrklığıne ters bıı davranıştıı, şaııın ınatla şıır u/erındekı ık tıdarını gostcrmc ve "stnı bcn yarattım, adın şu olsıın demesıdıı Ama hepsınden onenılisı, başlık koymak o şıırı bıtırır "Bu şıır de bıttı Sırada ne var? Zaman Kıta bı'nın son şıırınde şıırı başlıklamıyor şaır, olum so/cuğuyk açilmış bır son şııre baş lık koyaıak mınıcık bır kttaba sıgdıımaya çahştığı Zaman ı bıtırmeyc kıyamıyor Za manın kıymerını yaşamın gu/ellıklerını, ın celıkkıınıhtpımı/den ıyıanlarvc bılır Yc sım Hanım Flımck cllcrı dcnlı/arıftırbı lışı I I ya7isı dtnlı kişilıklıdır duşuneebi, duşuneesı dcnlı de munta/amdır ozenlıdır vc 7amanla yogrıılmuştuı şıııkıı Ornek mı ıstıyoısunu/ "Ihlamurlu Yol"a bı/ dc dıışelım oyleyse vc bu kez şı ırlerı olabıldığıncc sıı ayla ıneekyelım, çun ku şıırkrını, bır kımyac ı o/c nıylc ımgclcm laboratııvarında nasıl sıı aladığına ben tanık oldum Zaman Kıtabı'nda yoleıtluk gcrıye bakışla başlıyor 'K ıç ı bcmkuşağının/ a! tından geçtık kueakkucaga/ bcn bır tstan bul turkusuyum/ soyknırım/ st sım dııyu lurçok u/aklarda Ihlamıırkokuları buı nunu/a doluverıyor daha yokulıığun ba şmda Başlık koymadığı ıkı şıır gelıyor son ra llkınde Kızkulesi ve tstanbul "ınec du şıınuşkrgıbı' ıırpcrıyor ıkıncısındeıseşa ıı hal boyle olunca sı/ okuyueular "o ke mana yay olmaya bakın" dıyc hcrktsı bır anlam yaıatmaya çagırııkciı şııre kılıt etı ketbıçmeleıc "hovratça' tavırlarlaşıırşoy lcolur, boyk olma/dıyc ıhk ımlarason ve rüsın ıstıyor "şaıı hoyrat olunma//şıır tar tışılma// arcnada al ında Asıvan da şıır boyle tartişılmadı Madem oylc, nedır pe kı şıır dıye soıacagını/ı bıhyormuş gıbı, sonrakı ıkı şıırın başlıklaıı aynı Şıır" U kınde şııı betımknıyoı Şaırımı/e gore şıır "Bır çckıngcnlık/ bır kuçuk kı/ çocuğu nun/ kırda çıçek toplaması' vc yınc "ebemkuşağının belırmesı" Şıırın gııcu de şoyle dılegelmış derın saygıyla ışknmış/ o mut hış saygısı/lık/ hcr şeyı altust edcn " Ikın cı "Şıır başlıklı şıııck ıse esın kışıleştıııl mış "yuruyuşun eckıngen/ yc rlcrı scçc see/ gcldın gırdın kapımı/clan/ başladı şo len/ bıtmedı hıç bıtmedı/ gıderken gu/el ee dcvşırıp katlı/ scn yokkcn bulacağımi7 Zamana başlık atmak yerc bıraktın" Kıtaptakı şıırlcr de kanıtlıyoı kı Salman, gıdenın ardından şıırı katlanıp bırakıldı ğı yerde hep bulınuş çunku ge len hcr ne ıdıyse ona hep haksız, htp yanlış olmadığını fısıldayı vumış Aıanızdakı"başlıklıbır sonrakı şıır O Henry'nın bır oy kusunu anımsatıyor ve doyumsuz vc usul mu usul bır aşkın gorkemını sergılıyor Elbette aşksızolmazşıır "onabuyuteçgetırdın/ çok makbule geçtı/ hep kullandı/ oyle sık armaganlar vermedınız bırbırını /e/ gozle gorulmczdı scvgınız" Aşkı sım sıcak, kahvtrengi bır hırica gıbı gozle go lulmeden gıyebılenlenn sayısı az olmasa gcrck "Zaman ' başlıklı şıırının konusu sa bır Hep ellerın oğrettığı sabırlı olmak vt sabırsız olmak Açık goruşme gunlerının kurultayların, kısacası yaşam telaşesının yoı duğu ıneelıklı ınsanlarımızın sabırla 7 A man yaratmayı oğrenmelerının şıırı bu Bu şıırk bırlıkte, ılk şıır kıtabından sonra yap tığım bır saptamayı yenıden yapıyorum Salman'm şıırlerının kurgusu her zaman apaçık cle vcrıyor şıırın gerısındekı oyku yu Anlatı şıırı gıbı ama duz anlatı değıl Bu şıırlcr kcmansa, okuyucu da yay olmak ?orunda Şaır, bıze bu olanağı tanıyor dıze aralarında naksı/ gıbı ama yıne de yaşanıla sı " Yu/um Yıı/undc" şırı de ço cııkça bır aşkı anlatıyor Şaır, scv cügındcn arkasında durmaması nı ıstıyor çunku ozler o zaman Ozlcmck guz ("Guz Olurum") dcmck, o^lcmek ayrılık, olum de mek Bııdcnbırehuzunaöırlığını koyuvcrıyor "Hep Kuşlar" da bu yu/dtn yaz kuşlaıının "bulu tun ccbınc sıgmamış/ sarkmış/ başaşağı/ vurulmuş/ gıderken boyunları" Zamanı anlatmaya çalışıyor şa ırmckan ayrıntılarıyla ("Eskı Masal') ama sevgılıden de zamanı ona anlatmış olması nı adıyor Yıllar geçtıkçc "azımdır çoğaL rım/ çoğumdur azalırım" derken zamanı seveılı bırının orada olduğunu bılmci>ı ıle dc bclırlıyor Zamanı anlatmayı surdurur ken ses ve ımgeler zorunlu doluşuyor şıırı nc Salman'ın Gızlı bır bahçenın ıcınde "lx;ya/a dondu dallarda gece" (Bahçe) der ken de, arkadasından aıdığı bır mektupla alıp başını yad cllcrc gıttığınde o dostla bır lıkte usulca bır kelebek kanadında yol ah yor /aman ıçındt Bu yolculuk sırasında kımlık ve benlık sorgulamaii da yapıyor Salman "Taşolmuş" başlıklı şıırınde kendını taşlaşmış geçınışle şımdı arasında belırlıyor "nerde beklerım kcndımı/ nasıl bulurum/ suskun eskıyen benı/ kaybolurum " Boylece sap tanmış oluyor zamanın yıpratıcı ctkısı Bcl kı de bu yuzden gıı? ve mavı çok sık çıkı yor bu şuıleıde karşmnza Huzun alıp ba şını gıtmıyor çunku "O/gur Bulutlar" şı ırındc, babası f Iıkmet Somay'ın Beledıye tktısat Mudurluğu'nden ruşvet almamak ıçın ıstıfaedışı (1945)u7erıneonurunuko ruduğu ıçın "evının balkonunda halıs us kumrudan çırozunu yıyıp rakısını yudum layışı anlatılıyor ve 1 Iıkmet Bey bugunku MD kolyo/dan yapıbııa çıroz dcgıl, halıs ııs ii kumrudur ve onıınla gelen ozgurluktur aman /aman yapan vc babayı anımsatan Ccsarctını topluvoı şaıı \c Bıçak" şı ınnde "çıfte sıı verümış el ışı çelık' bır bı çağa gerckıısc kendını verccck dcnlı yurck fıce sarılıvor yaşama Bu noktada Boga/da kı son tankcı yangınından csinkncrck yc nıdcn çocukluğuna donııyor ve " Arnavut koy'un Cıiılu ' şıırınck sankı Mıço'nun ka yı^ı yanıyormuş gıbı anlatıvor (, ocııklugu nu yıtırmış okluğunu boyle belırlıyor Bcl lek surduıuyoı ı/kgını vc "Yurcgım" dc scvgılıy k yuruyuşunu, ayrılışlarını, gıdcnın dcğıl k.danın yalnızlığım anlatıyor 'pekı ayrılıyoruz/ yurcöım ag/ımda/ yurc^ım hcpartık" Dalgalar dc nı/, İstırıdyelcr vc "ağlı yorıım" yınclcmclc 1 aglaıktn "ınci buyu 1 yor' ıçındc () ıncı kı 'Hamlct' gıbı, yaşamgı bı, aşk gıbı 'kısa su rcn/hıç bıtmeycn Ses sı/ce kaışılıyor soğuk uzak scskrı ve suskunlu gunıı anlatıyor "bcn/ı yor mu bak btn/ıyor 11 bet/ clkrım clk rınt/ el lcrımı susarım" Bclkı dc çunku stvgılı htp yorgundu da ondan ya da şaır bır şcylcrı anlaya mamıştır bunuıtırafedı yor sonra "son sonuş/ nc var yorgundun sen/ vt anlamadım' (Oyku) Bır sonrakı surın sonun da, başta ızledığı nesnc Yeşim Salman dan "Zaman Kitabı" oluyor "kuştum kıyıda/ hıç oğrenmemış tım utnıayı/ buaz da ıınutmuş ' Ncdcnı bclkı dc hıç yadayctcrıncc yaşanmamışbır aşktır dıyc yoruml.ımami7a ncden okıvor bıı sonrakı şiıı ("Aşk vc Olum') vı hcmen ardından da "a' harhnın İAAA ya/ılışıyla gelen gulucukleı oluıuyoı >u/unu/c "Maavı Mcnckşcler" dc oldu^u gıbı ' ha raabcyı" 'suvaaıı" gıbı Unutmak oylc ko lavdcgıbııış anlıyorbu şıırlcrdc çunku onu unuttuğtınu anımsıyoı Anımsayana dck ıınutuşıın şıııı bu (kıtabın cıı başına L L C ummıngs'ınşıırmc donunccdahadanct lcşıyor /aman bellek unutmak amııiba nidk vc yaşam ılışkısı) Son sozu bclkı dc bıı yu7dcn soylcnsın ıstemıyoı "sus soyle nıc son sozu/solaı solugu" ("Merdıven") YddızJı Merdıven Şıırı nde bır ke/ daha kanıtlıyoı gulduruklu şıııleı ya/abıldığı nı, ıçındckı aratan kı/ çocuğtınu bır kc7 da ha salıvcnyorso7cukkı arasına kı oynasın alabüdığıne ozgurce vc hınzırca "parasıy la puluyla/ taşralı tafrasıyla/ doktora ıla ya pacakbana Ama 'a' harlınınıkıkczyan yana (vc aslında doğru) yazılışındakı komık ctkı ' Yıtmekte Olan" şıırınde yıtıverıyor cunku "maavı" bu kez "o yıtnıcktc olan/ kımbılır ncden"ı anlatıyor "Suç ve ( c /a da ıse açıkça soylemıyoısa da utananın suçu utanılana ıse cc/atlır, dıyor Utanılan masumsa tabıı kı haklı Ve o sırada 'gun kr kisalıyoı eskısı gıbı/ hcrşcy cskısı gıbı/ bır şu bılgısayar" derken yıne bır gulumse me Diıakarak yu/unu/dc değışım ılc hep aynılığın karşıtlığını vurguluyor Şjırısı bu (leğışım de hep aynılığın karşıtltğını vurgu luyor Şıır ıse bu değışım ıçındc hep onun yaşantıları ıçindc bıı \u/tkn bıı sonrakı şıırın başkeıyıne şıır Ounun lıetinihMiınssi Vc kıtabın başlıksız son şıııı kaçınılma/ olıımun 7arıf betımı Bır kuçucuk sondur okımum/ o parlak scrın hışırtılı golgclı/ taf lanlar arasında/ kocaman mavı tafta/ o ko yu golgelenmış/ parıl paııl ıptk/ o hep a/ı cıkboTgckn/ o tam bana gore/ adına ya şamak denen' "Yusuf'cum, Bak aıtık scn benım ho camsın Sevgıylc, Ycşım", dıye ımzalamış kıtabını Oysa ben bu şıırlerı bukaç kez daha okuyunea anlıyorum Hamlct'ın ne denlı haklı olduğunu kendımı 1 loratıo ıle ozdcskştııınte Kıtabın arkasına alıntıla mış l ıamlet'ın so/unu şaır "Yerdc vc gok re senın felsefende duşlenebılecck olandan daha çok şey vardır Horatıo " Şıır bıınun ıçın gcrcklıcıır/aten Shakespeaıe bclkibı ra/ da bunun ıçın manzum ya/miş hep Sı ıre yakışır bır ştylcr olmalı yaşamımı/da Boşa geçmiş ounam.ılı Bır anlam, bu an lam olmalı Aşk olmalı Uğrıına tıım kral hğımızı bır çırpıda go/den çıkaıabıkcc^ı mız bır at olmalı Ne guzclcfır kı şıır ya/ar ken ınsan hem kral olıır, hem at hem şaıı oluı hem şıır, hem yaşar, hem yazaı ve VA şatır 1 lem olur, hcm dc oldurtır Aslolan yaşamdıı aşktır sevgıyle tutkuyla baglan dıklarımı/ın belleğımızde bıraktığı benek benek desenlerdır vc herkcse her şeye /a manı olan ("unutaıak e^er, anıııiba evct" tersınlemcsındc olduğıı gıbı) Ycşım I la nım bunu herkcsten lyı bıiı O, ıncelıklı bıı şaır Benek benek descnler Zaman Kitabı dı\c bır araya gclıverınce mı kâna bıı ccn nct kuşuegeıııen oluveııyoı, teıckkıı deşı ırlcrın dı/ckrı O nadıdt cennct kuşunıı clını/dcn duşurcnıeycceksinı/ (Kım de mış "Kadından şaır olmaz" dıyc1) Bıı ku şun ttreklerınıortun ustunu/e uşutmeyın zamanını/ı Nasıl olsa alarsinız ya da atar Iar /amanıni7a bır başlık Boyk şıırlerı ya 7«ıı ken cmınım şaırı duyumsuyordur bunu amaokurkcndcduyumsatıyorokuyııcuya neyı mı olup olacaöımızın duvaıdakı tuğ lalardan buı olmadığını Ycşım Salman'ın şıırkrını okudukça bu şıırlerın kıvancını Kiyınıyorum Pcneereyı açıyorum yepyenı bırgunc, yepyenıbıryolculuğa /amanıma başlık atmayı unutuveııyorum çunku ho camın şıırlerı (yokuluğun başına doncr sck) "gulıbrışımaöacındadalında/veıedo kulmuş fılbann" (Ihlamurlu Yol) • Zaman Kitabı/ Yeştm Salman/ Adatn Ya yınları/ J'W SAYFA 9 Karfithğmşirl Yurumek eylemıyle, beklemek "edını mının" karşıtlığının şurını dc yazıyor Salman "dağçılcğı kocayemış beklerken" so len alevlerı ve pur telaş yıne yaşam dıyorbu şıırlerı eapeanlı yapan ("Oba ) Daha son ra bır umarsı? çalgıcıya takılıyor ve onun czgılerıyle ıncınen îçını dokuyor "nc yap sa yangında kul/ ne yapsa bıı yangında/ umarsız yalnız" Belk bclırsız hangısı umar sız, şaır mı, çalgıcı mı' Yoksa ıkısı de mı? Ya da umarsı/ olanın c ını yanma/ mı' tn celıklı duşuncekı ı olanın ıçıne uflenen alcv değıl kulsc d ıha mı çok yınarcanı' ' Of ke 'yı de duyumsamış Salman Ofkcnın "huz/am" kahcılıgını "Kavalcı' ıseyazgısal bır ı/leyışın şıırı Şaıı ın çocukluğu veçi lesı ecbınde "Butun Ckcc" başlıklı şıır, Aranı/dakı şııı ının u/antısı gıbı Buyu tcçk antak goı ukbılen bır aşkın sankı ru yaya gırıp uyuyanı butun gcce gulumstt mcsı Hınzııca ama masum Uyurkenher kes masum dtğıl mıtlır'1 Bıçımle daha çok oynadığı şıırk r bıınlaı Ahıcanta oynarken dızeleıle, şaıı "katıksı/ ışıkılı/go/Ierınde" olsıın ıstıyor st vgılının "I labersı/ 'cc Hay van beslıyoı şınkıınde bıı de "Lv" şiııın dc "komşu çocukları çalsa kapı / beslcdı ğımı/ sıneanı gormek ıçın" dıycrek ısıtırkcn mckânı "Usıılta" baş lıklı şıırınde de "bır ku /u bcslcrım btn/ kaç uyanmak senınk bera ber uykuyu/ arayışın bu lıışıın elımı gccc ıçlerı/ gece ıçlerı dokunınak clı nc/ bıtmcycn/ mutluluk başııcumda bckleyen adın/ o/kmedcn" tlıyc anımsiyor o7İcnenı Sın cap, ku/ıı, kı/ çocuğu Hep narın htp scvılcsı hep masum yaşantıların sımgelcrı Aşkı (\A oyk anımsıyot Anımsiyor çunku şımdı yasak ' Şımdı kalkıp sana gcl seydım kıyamct mı ko pardı/ bı Ikı dc kopaıdı Mutlaka kopaıdı Ola Yaşama sanbnak l C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 4 1 6