Katalog

yönleri, ilgi alanları gitîikçe yok olıır. Toplumda, betrizenin yarattığı bir di zi sorun da kcndini göstermede geeiknıc7. Betıizc edilenlerin en büyük lobi si kan görmck. Bu nedenle dokrorlar ameliyatlara girmezleı. Tıbbi cerrahi gerektiren dıınımlarda robotlar bıı görevi yüklcnirlcr; ancak yine de doktorların girmcleıi gcrektigi dıırııml.ırda, betrızasyonun etkisini geçici olarak gidercn bir ilaçla, kısa birsütekontrol altına alın maları mümkun. Bu ncdcnlc birçok meslek grubunda insanlar kullanılmıyor Pilot, itfaiycci, ateşle, suyla mücadcle cdilmcsi gcreken tehlikeli mesleklcıde robotlar kııll.ımlıyor Uzaydan döncn I lal Bregg vc arkada.şı kendilerine oldukça garip gelen bu durumıı gozlemler ken şıı kanıya varırlar: "Bctrizc ilc insanlar kendi içlerindeki insanoğlumı öldür müşlerdir." Yazar bıırad;) okııra yönclik bir mesaj gönderirken şu souıya yanıt vcrılmesini de ister: fnsanın içindcki şiddct diırtüsü insani özellikleriıı kendisi olabilir mir' Maceraseverlep için sanal gerçoklfk Romangenelliklebclrizeolgusuııu öıı plana çıkartıp ronıanın kurgul.ınmasın da ana tenıa olarak yer alırken, bunu deslekleyçn biı dizi bulgu da kcndini gös terır. Orncğin giysilcr birçok hallerdc çıplak vücut üzerine püskünüldügünde sertlcşcn bir sıvıdan oluşabilmektedir. Pla.st dcnilcn roboilara özgü giysilcr ya nan ıızmanlık dalı yaygın bir meslck ha linegelmiştir. Uyurkcn ögrenmeyi sağlayan lıipnagog denilen aygıt öğretimin ye rini almıştır. Hologram türünden, üçboyutlu göı üntülerin ycr aldığı sinemanın gclişmiş bir türevi olan real vebunun dana ua geliştirilmişi olan Mutt, bir tür sanal gerçeklik denilen bir olgu olarak, c£lcncc ve maccra scvcnlcrin iste.mle.rini gerçekleştirme olanağı vermektedir. Bilet alarak girilen bu kapalı mekanda, hayal edilcn bir ortamda tatil yapıiabilmek te;yabanibirormanortamında, tehlikeler içinde ölünılc burun buruna bir serüven yaşanılabilinir. Herçeşit düş, gerçek anlamıyla ve tamamen canlılardan oluşmuş bir şekilde gerçekleştirilir. Michacl Crichton'un Westworld filmindeki robot ve bilgisayarlarla donatılmış eğlence kcntini andıran, Mutt benzeri bir mekanda zengin müşteriler hayal crtıkleri dönemin özellikleri içinde bir serüven yasarlar. Bilgisayar ve robot ların denetimden çıkmaları üzerine film gerilim havası içinde karamsar bir tablo çizer. Bu arada kitapta adı geçen Ani Koz mik Temas yani süperışıkyılı, uzayda en uzak bir mesaleyi hicc yakın bir zaman kaybıyla a§mak anlamına geliyor. Ursula LeGuin'in eşzamanlılık kuramı, Isaac Asimov'un hiper sıçrama dediği bu olağanüstü tasarım, ancak uzayzaman ve madde kavramlannın hcııüz keşfcdilmeyen nitclikleri sayesindc gcrçckleijcbileceği üzerine kıırgulanmı^tır. Bu varsayım olmakla beraber bilimsel bir spekülasyon dan başka bir şey değildir. dünyadan pek farklı deöildir. Geçmi^in tiim birikimlerini içinde taşıyan Ijon Tichy ti[)kı 1 lall Brcgg gibi bu dünyanın koşullarına oldukça yabancı kalır. Kuralfar, zihniyet ve anlak anlayısı ilc biıiiktc kcndisiııin algılanıakta zorlandığı ya şam biçimı karşısında boealamaktan Kcndini alaınaz. Romanın ana ekseni, Gelecekbilim Konlcransı'nda tcnıcl tartı^ına konusu, insanlık karsısınıla bır tchdit olarak duıan vc yakın nir gclcccktc basgöstcıccek olan açlık tehlıkesıdır Konfcransta sıınıılan tcbliğlcıdcki önerilcr cok cc^itli vc tarklı olacaktır. Geleceg'in mimarisiy le yapılacak olan cvlcrden, insan dı^k'ısından clde cdilccek yiycceklere kadar bir dızı bilimsel oneri rartışılır. Ama en öncmlisi nülus patlanıasmın önünegeçmek için uygulanmaM ıstenilen önfemlerdir. Kitlcscl (ııluklaına, zorunlu bc kârlık, de crolizasyon, mastürbasyona alıştırmagibi.. Konıcransasunıılan rcnkli öncrilerin yanı sıra dışarıtla ise tam an lamıyla bir savaş yaşanmaktadır. Silahlı cylemciler protcstolıııına devam edeıek konfcransı sabotc ermeye çalışırlar. Polisın gostcricilcre yönelik cylcıni de çok ilginç özcllikler taşımaktaclır. Komşıınıı Sev anlamına gelen Komscv bombası göstericilcrin iistüne atılınca protesto cularda bir mııhabbet ba^lamakta, hcrkcs birbirini opmcyc koyulmaktadır. Bomba bazen polisleri deetkiler; bu kez polii) yakaladıiı göstcı icilcri öpüp scver. Konferansta nazır bulunan Ijon Tichy ölümcül bir şckilde yaralaınnca, tıbbın çarcsız kaldıgı bir dıırumda, geleccktc tedavisi yapılmak için on yıllar boyunca sıvı nitrojen içinde dondurulur. 1 lasta, hastalığıyla ilgili tüm belgeleriyle birlikte hermetik bir kaba konur. Camlaşma veya uzun süreli kıs uykusu denilen bu uygulama tıptaki ilerlemeler hastalığın tetiavisine uygun bir gelişme gösterinceye kadar sürer ve sonra hasta airiltilip gereken tedavisi yapılır. cski beyinlilik olarak nitelemektedirler. Eski beyinlilik denilen şeyin tipik özellikleri usdısı, kcndini beğenmiş ve keçi ınatçı olmaktır. l^sikim denilen ycni beyinlİK ise scssiz ve büyük bir titizlikle eskı bcyinliği bastırıyor, yumuşatarak ikna cdiyor, anlık duygulaıa kapılmaları en gelliyor. Anlık duygulara kapılan insan kötü insan olarak larumlanıyor; bu nedenle sürekli ilaç kullanmak gcrekiyor. llaçlar insanın bir pareası lıalinc gelıniştiı gcleceğiıı di'ueninde. Yıldızların Dönüsü'ndcki betrizc, bulada psikim olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer rarattan hcr iki romanda koııunun ana eksenini oluşturan gelecekte ki dünyanın betimlenmcsinde zaman makinesi aracılıgıyla dc^il dc, daha mantıklı bir yöntenı uygulanmış. tlk romanda zaman konusunu i/.afi olarak yorunı layaıak, loman kaliramanmı bıle hâlâ tartısılan dondurulma yontcınini kullatıarakgeleceğegöndcımiştir. /aman makinesi gibi bilime her yöntlen tcrs gelen aygıtlara veya paradoksal sonuçlaıa fazla ıltıfat etmcyerek daha gereekçı bir yol izlemi^tir yazar. 2039 yılınd.ı j'.ıınlıık y.ışamın bir parçası halinegelen bazı lenomenler Yıldızfarın Dönüşü adlı romanıyla benzcrlikler gostcrsc de biraz daha cüretkârdır. Dünyaya ortaklaşa çocuk getiren iki kadından birı ol.ın yanmannclik, dölbay, dölbayan, evlcıc lisanslı dişi üreme hücreleri dağıtan genplanlamacılar, ölü diriltmclcr, yirrni dört saat içinde eriyip ha vaya karışan gazetcler, evin bir köşcsinde hayvanların, doga manzaralarının, gezegenlerin, ınsanların belirmcsini sağlayan fizivizyonlar gibi. Bu arada okuyucuya olanaksız oluuğu gibi komik gelen yayınbozan ise, farklı uydu istasyonlarında yayınlanan iki fiziyon programı arasındakı parazitlerden kavnaklanan ve yayınlardalci oyuncuların Gileşiminden oluşan bir tür canlı. Uçboyutlu olan bu yaratık her türlü kötülügü de yapabilmektedir. Cinayet ağır bir suç olmaktan çıkarılmıştır; çünkü irısanları yeniden dirütmek mümkün bir hale gelmiştir. Dönme sözcüğü hayata döndürülen ceset anlamında kullanılmakta, bu anlama gelen dirilteç, dirilgezer de kullanılmaktadır. Ancak nedense yazar diriltilen ölülerden Tanrı kavramını sorgulamaz; dinselli^e yönelik bir eleştiri sunmaz. Suçlular demir parmaklıklar ardına da atılmıyor artık; balina derisinden yapılmış incecik ceketin ıçine yasaları uygulamaya programlanmış mikro çiplerle suça eğilimli ınsanların yasadışı taaliyetlerı denetim .ıltına alınmıştır. Bireyin kişisel psikim kaynağından bilinçli bir şekilde yoksun bırakılması ya da bu yolla kişisel çıkar sağlanılması, zihin kaçırma anlamına gelen zıhin korsanlıgı, sperm bankası soygıınu olarak olarak adlandırılan gen hırsızlı^ıgibisuçlar cn agır suç olarak kabul edilmektedir. 2039'ların dünyasında, hcrkesin mutlu vc neşeli olduğu, gülücüklcrin yüzlcrden cksilmediğı insanların vaşanıları,biryanılsaıııadan öteyc gitmemektedir. Kitlcsel bir aldatmaca İlçboyutlu yaratık nın göniillü kabulii söz konusu bu dtizende. Birçok zihin ve buna ba^lı çeşitli bilinçlcr tek bir amaç uğrunda birleşiyorsa, dış dünyaya g(>re öncelik iç yasamın güçfendirilmesini gerektiriyor ki, bunu da ilaçlar sağiıyor. "Omnis csl Pıllula" yani her şey iİaçtan ıbaret. Farmakoloji kitabı kutsal kitabın yerini almıştır. Farmmakokrasi çağıdırbu. Stanislaw Lem'in, farkh dünyaları ve ilginç yaşam biçimlcrini anlattığı ve ge lecekte olası dc£işimlcri ironik nir larzda bctimlcdiği dünyamua yönelik clc^ tirileri işlediği yapıtlar bıınlar. Yazann bütün yapıtlarında, farklı dozlarda kul landığı ironik ve absürd tavrın oyküle rinde dc sıkça görüldügünü belirtnıck gerekir. DevleDövüşcn Bilgisayann Öy küsü adlı öyküsünde bilgisayarların gclişinı hızıyla alay cderkcn, militari/.nıc de eleştiri yöneltir. Bay |ohns Ne Yaşar Nc Yaşamaz adlı bir diğer öyküsünde ise bü tün vücut organlarınınprotczlerdenolusan birisinin, bu organları ürctcrı firınay la mahkemeleşmesinin öykiisünü anlatır. Tamamen protezlerden oluşan biıisini makiııe nıi, yoksa insan mı saymalıyızr' Böylesi bir davada mahkcmc nasıl bir karar verir? Okura ilk bakışta dııdak büktüren bıı öykülerde ne yazık ki, öyküyü kamufle cdecek hiçbiı atraksiyon görülmemektedir. İnsani şaşırtan ve yincdcolabilirliği konusunda kcsin yargı ya varılmasını mümkün kılmayan kıır tnacalarıyla yazar, okurun hayal dünya sının sınırlarını zorlaı Bilimkurgunun kcndineözgü kalıplarını zorlayan, Batı'nın asimilasyoncu biçimcili^ine rizsel bir tavırgcliştircn yazann, kcndineözgü bir yer edindiğini söylemck olası. Bclli bir beğeni düzcyinccrişmiş bilimkurgu okuru için Stanislavv Lem, değişik bir tat olmanın yanında, ideolojinin de gerekliliğini göstermesi yönünden ilginç bulunmaktadır. • Sorunsuz bir dünya Ijon Tichy 2039 yılında canlandınldığında toplumun çok farklı olduğunu görür. 29,5 milyar insanın yaşadığı dünyamızda sınırlar ve uluslar var olmasına rağmen hiçbir sorun yaşanmamaktadır. Sorunsuz bir dünya yaratılmasının nedeni toplumun, psikokimyasaldan gelen psilumleşmiş olması. Psişik ya da psikolojik gibi sozcükler kullanılmıyor artık. İnsanlar cski moral yapılarını reddetmekte, bunu hayvanlardan miras kalan YILMAZ GÜNEY VAKFI YAYINLARI Boynu Bükük öldüler Soba, Penccre Camı Hücrem 1.500.000.1.200.000.600.000 Salpa Sanık Söz Sanığın Oğluma Hikâyeler 550.000.650.000.500.000.600.000.1.000.000.750.000 Selimiye Mektuplan Sürii Umut 650.000.600 0001.300.000.1.000.0001.000.000.11.900.000. Arkadaş Yol İnsan Militan ve Sanatçı Herkes O'ndan Söz Ediyor Toplam (Peşin set alımında %20 indirim uygulanır, gönderi ücreti dahildir) Gelecckbilim Kongresi adlı yapıtında anlatılan gelecegin dıinyası ise, Yıldızların Dönü Billmkurgu sevenler İçin Stanlslavv lem, değlsik bir tat olmanın yanı sıra, Ideolojinln de gereklllişü'ndc anlatılan ğlnl göstermesl yönünden de oldukça ilginc C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 4 1 6 Yayıncılık Saki7ağacı f'addcsı Oüney Han, No:2/1 Ueyoğlu, Istanbııl lcl: (0212) 252 25 44 Fax: (0212) 245 l.H)4 SAYFA 13