Katalog

ki, müzik eğitiminc yurtdışında başlamış nik eserlerini de kullanmak. olsun. Ilepsi, burada konservatuvarda Kitaplanmda bir de bol resim kııllanokudu. Atatürk'iin sayesinde kurulan maya önem veririın. Çünkü bu resimler de konservatuvarlar olmasaydı, bu isimler nayok olup gidiyorlar. Oysa hepsi bir dönesıl yetişecekti? Bugün, çağdaş Türk mimin tanığı olan kıymetli malzemeler. marisi, çağdaş Türk edebiyatı, çağdaş Kitaplannızdakı tsimleri neye göre seçTürk resmi ne kadar varsa, çağdaş Türk tıniz? Bence en dikkat çekici olanı, Cemal müziği de o kadar vardir. Resit Rey'ın ya daAkses'ın olma«ama AdNcden müzık eğıtımıne burada başla nan Saygun'un olmarnast... yan müzisyenler, basarılı olrnak için yurt Cemal Reşit Rey'i Osmanlı'dan Cumdışına gidiyorlar^ huriyet'e geçişin bir simgesi olarak değerlendırmeli. Resit, ilk kez tstanbul'un mü Orada çalışma ortamı buluyorlar. EsLıı zik kültürünü bir disiplin altına alan kişikaynakları çok. Diğer müzisyenler ne yadir. Akses, tamamen bir halk çocuğu ve ıyor, ona bakabilİyor, takip edebiliyorAnkara'da Cumhuriyet'le başlayan müzik r. Bütün bunlar çok önetnli şeyler. Bu kodevriminin simgesi. Konservatuvarda, nııda bir tek örnek var o da tlhan Usmanoperada vs. genel müdürlüklcr fîlan da baş. Usmanbaş, Istanbul'da oturmasına yapmiîj bir isim. Akses de, Rey de Türkirağmen yıl beyıl dünyanın nab/ını izleyeye de evrensel müziğin çok önemli isimlebilmiş bir besteciıniz. 1950'lerden itibaren ri, sadece besteci değiller yani... kimler dünyada nc yapmışsa o da bııradan yapıruş. Hcr konuda başarılı bir müzisAkses, ilk kez opera geleneğini getiriyor yen. Örneğin, tlhan Usmanbaş, bir konubu ülkeye, onun sayesinde insanlar smoda bir ödüt almışsa, bu, oııu bufup bu ödükinlerini giyip operaya gidiyorlar. Cemal lü vermişler demektir. I Iiçbir zaman aday Reşit, kantoları ve tangoları saymazsak ilk olmanruştır. Ama, en çok ödül alan müzisçok seslendirmeyi Sarı Zeybek'le yapıyor. yenimiz de o. Bu isimlerin devamı olarak tlhan Us IstanbulDevlet Senfonı Orkestrası baş manbaş'ın da monografisini hazırlıyoaım. ta nlmak üzerepek Türk bestecileriniicra Aym şaülonun üçüncüsü olarak bu sefer Usmanbaş'ı Türkiye'nin Dünya bestecisi ya yanasmıyorlar galiba. olarak ele alıyorum. Sonuçta, tstanbul, Bu konuda bir imza kampanyası açılAnkara ve Dünya oluyor. Saygun veAlmış durumda. tstanbul Devlet Senfoni nar'a da sıra gelir elbet. Tümü de Yapı Orkestrası (tDSO) bir tek Türk bestecisi Kredi Yayınları arasında çıkmıs olacak. almamış programına. İDSO, hasılat kaygısı olmayan, ödenekli bir kurum. Ona Sun olarak epcy önem veruiğiniz "tu rağmen bir tck Türk besteci almamış olnum" knnmuna dönınek istiyorum. Calaması ruhaf. Üstelik, Cumhuriyetin 75. kulasarayl: Besteciler kitabımztn/CD'nizin ruluş yıldönümündc. Bu kadar da değil. sunuju ya da Akses ve Rey kıtaplannızın Adnan Saygun'ıın ölümünün 10. yılında, sunusu, "iyisunum"a birerörnekteskiledeKâzıın Akscs'in 90. yaş gününde, hıçbirinbilir mi? de hiçbir biçimde konser düzenlenmedi. Galatasaraylı Besleciler'de dokuz Gala tasaraylı besteciyi bulup onların klasik iisBatı'da bütün bu kurumlar, genç bestelupta besteledikleri yapıtlan bir araya gecilerini zaten sunduklan gibi, öncü bestetirip bir kitapçıkla bcraber sundıık. Sunucileri için yaptıkları anma ya da kutlama şıı, bir konserle gerçekleştirdik. İlk kez, programları, bastırdıldarı kitaplar ve nodokuz çağdaij Türk bestecisi bir konser talarla övünüyorlar. Bu işirı bir de tanıtılması gerekli muhak de bir aradaydı. Onların tcsadüfen Galakak Benım takıp edebıldıjhm kadartyla, \i tasaraylı olmasınm da etkisiyle Lütfü Kırzin kadar sLstemli ve sürekli olarak bu tnii dar'da 2()(H) kişi önünde fevkalade kalitezik üzerine yazan, konuşan, düşünen yada li bir icrayla gerçekle^ti konser. Dinleyici programlar, faaliyetler yapan kimse yok. lerbelki, besteciler (lalatasaraylı diyegelmişlerdi ama neticede hıışnut ayrıldılar. Galiba belirli bir güven sağladım. Bu güvcni sağlayabildiğim için de çok şanslıRey ve Akses kitaplarının da birer sergi yım. Genç besteciler, eserlerini sürekli olaya da gece düzcnlenerek sunulması çok rak gönderiyorlar. Böylcliklc hem yakınönemliydi bence. Rey'i özel eşyalarından dan takip euebiliyorum hem de iyi bir aroluşan bir sergi, Akses'i de bir "Akses Geşivim oluyor. cesj" ile sunduk. Kilabımzdaki isimlerden bir tek Vazıl Önemli Not: Küresellcsme, evrensel, Say 'a karşı gerçek bir medya ilgisinden söz çag'das... Bu kaypak kelitnelcri ilk duyducdik'bilir ğum andan itibaren pek sıcak bakamadım Fazıl'ın cep tclefonu hikâvesi kendi Ancak, bu kelimelerin yerine bir şcy bulaeserlerinden daha çok medyatik olmasına madığtmdan, sürekli Batı'yıgöstermelerinyol açtı. den oluşan rahatsız edicılig'i ve dummun tartısmalı evretnellig'inı bir kcnara bırak Kilabımzdaki isimlerin bir bölümünü tım. • ben de kıtahınızdan tanıdtm. Ortalama bir müzik dinleyicisinin de bu isimlerin tamaınını htUmesıne olanak olduğunu zannetÇağdaş Türk Bestecileri Contempomiyorum. insanların müzik markctlere gi rary Türkısh Composers / Hvin llyasoğlu dip "bana bırSezen Ak.m, bırde Muhıddin / Pan Yayınalık /'J/9v DürrüojfluDemiriz' demelerizor olacaStna göre kıtabınızı oku salar da muhtemelen birçog'unun müziğini hiç duymamıs olacaklar. Gönül isterdi ki bu kitabımın da arkasına kitaptaki müzisyenlerin eserlerinden örnekler bulunan bir CD grubu eklenmiş olsaydı. Besteciler bile birbirlerini çok fazla tanımıyorlar. I'azd, eline kitabı aldıktan sonra şöyle bir saydı ve "Bunların 30 tanesini ben tanımıyorum" dedi. Daha öncekı kıtaplannızın bir hölümünde benzer bir^ey yaptımz ve bayınlı <d du sanırım. ( )nce, Zaman lçinde Müzik'te CD'lerde müzik vardı. l'lski Yıınan'dan postmoderni/.me kadar çaölar boyu müzik larilıinikapsayanbirdinleti panoramasıydı. Fakat daha sonraki Rey ve Akses kitaplannda bestecilerin kendi seslerini de ekJemeye özen gösterdim. 'Minyatürden1 destana bir volculuk flstüne Müzik dünyamızın çalışkan yazarı Evin Ilyasoğlu'nu ilk kez "Çağdaş Müzikte Folkfor" başlıklı radyo programlarıyla tanımıştım. 1978 sıralarında yayımlanan dizi, eski Türk Dil Kurumu'nun ödülünü almiştı. Aslında tlyasoğlu, açıklamah program dizilerine 1973 yılında Istanbul Radyosu'nda başladı ve 1993'e dek sürdürdü. 1982'den sonra da aynı yoldaki çalışmalarını televizyona taşıdı. Müziğin genel konularına ek olarak çağdaş müzik, çağdaş Türk bestecileri ve Türk yorumcuları, yaptığı programların özünü oluşturmuştu. ONDER KUTAHYALI tana Bir Yolculuk" (Kitaba ekli iki CD ile birlikte, 1998). Yazarın, henüz müMıny^ııırtkrı I K^Mn.i rekkebi kuBir Ynkulut, r u m a m ı ş, olan son çalışması isc " Ç aftd a ş Türk Besteci 1 e r i " d i r (1998). Bu kitap "25 Türk Bestecisi "nin genişlerilmiş biçimidir ve bestecilerimizle ilgili son bilgileri içeren değerli bir hazinedir. Ilyasoglu'nun kitaplan, cumhuriyet döneminde müzikte yapmaya çalıştığımız kalkınmanın aşamalannı ve yetiştirdigimiz sanatçıları gün ışı^uıa çıkarmaktadır; ama bunlardanikisi,kültürtarihimizdeayrıbir yer tutar. Şöyle ki: Evrensel müzik besteciliği, cumhuriyetin ülkemize kazandırdığı çagdas görünümün en somut belirtileri arasındadır. Yazında, rcsimdc, yontuda yetişen değerli sanatçılanmızın yanında çağdaş Türk bestecileri, dünya müziği nc yepycni bir scs getiren yapıtlar yazdılar. Bestecilerimizin elden geldiğince sık seslendirilmesi, biz müzik düşünürlerinin hiç eksilmeyen beklcntisidir; ama özlemini çektiğimiz başka bir gelişme de birinci kuşaktan başlayarak Türk bestecileri üzcrine yapılması gercken kapsamlı eleştiri ve incelemelerdir. Bunların son iki örneğini Evin ilyasoğlu ortaya koydu. Yazarın, Cemal Reşit Rey'i ele aldığı "Müzikten tbaret Bir Dün yada Gezintiler" alt başlığını taşıyan kitap, 1997'de Yapı ve Kredi KültürSanat yayımları arasında çıkmıştı. Anılan çalışmayı henüz göremedim; ama aynı yayım kuşağından bu yıl çıkan ve alt başlığı "Minyatürden Destana Bir Yolculuk" olan kitapta yine birinci kuşak bestecilerimizden Necil Kazım Akses incelenmcktedir. Yazarın bu son çalışması, ülkemize değerli hizmetler veren ve içinde bulunduğumuz günlerde doksanıncı doğum yılını kutlayan bir sana.tçıya armağan olmanın ötesine geçmekte, kiiltür ve sanat yaşantı mıza yeni bir soluk getirecek nitelikler taşımaktadır. Kitabın "Sunuş"Ia başlayan, "Coda" ile sona crcn ve on bölüme ayrılmış bulunan 244 sayfalık metninde, besteci Necil Kazım Akses her yönüylc incelenmcktedir; yan kutularda da tamamlayıcı açıklamalar ycr alıyor. Notlar, metnin sonuna eklenmiş. Bu yaklaşımın, okumayı biraz güçleştirdiğini, dipnot koymanın daha rahat okutacağını söylcmek isterim. Ote yandan "Yapıtların zaman dizininegöre" sıralanışı, aynı yapıtlann "ürtamlaragöresınıflandınlması", bestecinin " Yurtdışında scslendirilen bazı yapıtlan", DiskograM, "Yaşamından Çizgiler"i veren "Zaman Dizini", • E I stanbul doöumlu olup 195763 arasında tstanbul Belediye Konservatuvan'nda piyano eğtiimi gören, 1966'da Arnavutköy Amerikan Kız Robert Koleji'ni "Halide Edip Adıvar Edebiyat Ödülü" ile bitiren îlyasoğlu, 1969'dan 1971 c dek ABD Michigan Devlet Üniversitesi'nde "Müzik FJeştirisi" ve "Karşılaştırmalı MüzikTarihi" seminerlerini izledi. Yurda döndüğü yıllardan başlayarak da çalışmalannı müzik araştırmacılı^ı üzerindeyoğunlaştırdı. Boğaziçi Üniversitesi'nde Oğretim Görevlisi olan yazann çeşitli gazete ve dergilerde yayunlanmış müzik eleştirileri ve söyleşileri buiunmaktadır. Aşağıda sıralanan kitaplan ise müzik kültürümüze yapılmış değerli katkılardır: "25 Türk Bestecisi" (1989): Rey'den Okan Demiriş'e dek çeşitli dönemlerin 25 Türk bestecisi hakkında özlü bilgiler vermektedir. "Müziğin Kanatlarında Söyleşiler" (1992): Yazarın, bestecilerimizle ve müzik adamlarımızla yaptığı radyo ve televizyon konuşmalarını içeren güzel bir bclge. "tlhan Usmanbaş'a Armafian" (1994): Sevda Cenap And Müzik ValdVnın bestecimizc armaf*an cttigi kitabuı ana metni. "Zaman lçinde Müzik" (Kitaba ekli on adet CD ve kaset örneklerivle, 1994); Beşinci basımı da hazırlanmalcta olan kitap, müzik sanatının gelişimini, en eski çağlardan günümüze dek izlemektedir. Verilcn bilgiler, müzik örnekleriyle de desteklenmektedir. "Cemal Reşit Rey: Müzikten lbaret Bir Dünyada Gezintiler" (Kitaba ekli iki CD ile birlikte, 1997) "Galatasaray'lı Besteciler" (1997): Galatasaray Lisesi'nden mezun olan bestecilerimize ilişkin bir kitap. "Necil Kazım Akses: Minyatürden Des NECfL KÂZIM AKSES »OJ U Bu CD'lerin hepsinde, eski eserler oldu ğıı gibi hiç seslendirilmemiş, eserler de var. En büyiik özlemim, Usmanbaş'ın senfo CUMHURİYET KİTAP SAYI 451 Evin llyasoğiu, cenan Akın ile bir radyo söyleslslnde, 1981. SAYFA 5