Katalog

Milano'lu Paulina Pierre Jeanfouve bizim yüzyılımıza ait bir yazar. 1976'da öldü. Birçok şair, düşün adamı, sanatçı ya da romancıda olduğu gioi, yaşamının bir yerinde bir başka öğretiyc ilgi dııydu, onun etkisinde kaldı ve önceki yazdıklarını reddetme cğılimine girdi. Jean Jouve'un etkisinde kaldığı bu dogma Katolik din öğretisidir. Paulina 1880, 1925 yılında ya/dığı bir roman ve yaşamının ikinci dönemine ait. DOGAN GUNAY* ıtaplar vardır ınsaıdarı duş dunya sına goturur Kıtaplar vardır oku yucuya bılgı verır, yıne kıtaplar var dır gerçck yaşamdan yola çıkarak oluştu rulmuş bir seruven yumağı Ama hcr tıır lu duşsel dunyaya yonelık anlatıda, oku yucu "daha sonıa ne olacak1", Sonııç na sd bıtecek', Kahramanın sonu IIL ola cak*" gıbı sabırsızlık gerektıren sorulara bir yanıt arar Bııtun bu soruları tek bir kışı oğnnccckt)r Alıcı/okuyııcu Sonııçta bııtun kıtanlaı alıu/okuyueuyayonehktır Bazi kıtaplar okuyutunun ılgısını çeker, okuyutuyıı ıkna edcr Hcr metın okuyu tunun şo>lc ya da boylc ılgısmı çekmeyı amaçlar I lerokunaıımetın okuyucuya şu ya da bu şekdde ctkı yapar Okunacak kıtap bıı ya/ınsal metın ıse okuyucuya daha çok ış duşuyor dcmektır Çunku >a7insal metnın kıırgıısu geıeğı, her şey yuzeyde bulunmayabılıyor Hatta Umbeıto Lco'nun dedığı gıbı "yazınsal mctın, soylenmemış ya da bcyaz olarak bırakdmış al.inl.in doldıırmak ıçtn, okuyu cudan ortak bıı çalışma ıstcyen tcmbel W ıııakıriLdır" (Lector in fabula). C) zaman ya7insal bıı nıetın kaışısında hcrokuyucu bıı eylern ıçindcdır Bu anlama ve anlam landırma edımıdıı Yanı nıetın ıçındc be ya/ olarak bı rakılmış alanları doldurma ışı okuyucudan beklcnır Bir ya/ınsal mctın ıi7erme yazdan eleş tuı ya da tanıtıcı yazı, Ho'nun açıklama sından yola çıkarak, ne olarak vc nasıl değerlendırılmcli'J Aslında bu da okuyucu nun boşlukları doldurmasında goz onun de buluııdurması gcrckcn yonlerle ılgılı dır Sonııçta heı turlu lanıtıcı ya/ı ya da eleştııı, cleştırmen, okuyııcunun bir baş ka okuyucu ıçııı onerdıöı ıpuçlandır Ancak, so7 konusıı eleştırı ya da tanıtıcı yazı, ılgılı metnın dokusuyla ılgılı ıse bu tur bir sav geçerlı olacaktır Gerçekte bir kıtabı tanıtmanın çeşıtlı bıçımlerı olabılıı Yanı yukaııda so/unu cttığımı/ şekılde olabdcccğı gıbı, suya sabıına dokunma dan, kıtabı oluşturan metnı okumadan da bu ışgerçekleştınlebdır Kapağının o/gur luğunden, yazarından, kıtabın ısmının cleştırmende oluştu rdıığiı ızlenunden, ya yınevındcn hasdı metın dışindakı her şey dcn so/ edılcbılır Ancak bu tanıtını yazı sını yazatı okuyucu, Kco'nun sozunu ettı ğı okuyucu değıldıı Bı/ beya/ bırakılmışolanlaıı doldutma yamcıaklıbırokuı olaıak, 1 ıcKorkut'un 1 ransı/ta'dan çcvırdığı, Pıerre Jcan |o uve'ıın Paulina 1880(*) adlı kıtabını dı ğcr okurları da bu kıtabın vaı lıgından ha beılı kıluıaya vc kendılerının de (bi7im yaptığımi7 gıbı) aynı kıtaptakı soylenme mıi} alanları doldurmaya çağırmak için nkuma edıınınc gırıştık Oncelıkle yazarı ıçın bir çıft soz soyleyelım Bızım yuzyılımı /a ait bırısı 1976'da oldu Birçok şaır, du şun adamı, sanat çı ya da romancı da olduğu gıbı, yaşamının bir ye rınde bir başka oğretıye ılgı duyar, onun etkısın de kalır ve oncekı yazdıklannı reddetme cğılimine gırer Jean Jouve'un etkisinde kaldığı bu dogma Katolik dın oğretısıdır Paulina 1880,1925 yılında yazdığı bir ro mandır ve yaşamının ıkıncı donemıne ait tır Bırkaç soz de çevın ıçın soyleyelım Bı lındığı gıbı çevırı ı^ı, helcyazınsal çcvın ışı, en /or /anaatlardan bındır Bir metnı kay nakdıldeokuyupanlamlandırdıktanson ra, aynı metnı bir başka dılde (amaç dıl de) yenıden oluşturacaksınız Bıı ıkı satır lık açıklamanın ne demek olduğunu en ıyı Levırmenler bılır Oyle anlar olur kı, gıın fcrce bir tek sozcuğun pe^ındc koşarlar Onlar buyuk bir ormanda çok buyuk bir kelebek avcısının yaptığı ışı dıl dunyasın da yaparlar Gccenın bıryansında akla ge lenbırso/cukyada tumceoanda bıryer lcrc not cdılmclıdır Kaybolma tehlıkesı vardır Bakmayın si/ iraJılon tradııtton (ccvır men haındır) dedıklerıne () gerçek bu sanatçı, bir yazardır Bu nedenlc cıc ken dısıneya7arıngoruntusu (Fr auteuı sımu lacıe) denır Çunku çcvırmcn, va7arın ışı gcrtck ya/arınkı kadaı, hatta ondan daha zordur Belkı traductor este autor (çevıı men yazardıı) dcnıek daha doğru olacak Çevırmen yalnı/ca mctınlerı ccvıımıvor anlamları cla kulturu de, heı ulubun kcn dıne ozgu degcrlcnnı dc bir başka dılde oluşturmaya talışıvoı ürncöın Paulina 1880'ın çcvırmcnı Dr Korkut, metnın ıçınde geçen ltalyanca ve Latınce so/cuk lcrı vc dıgcr kulturel ve cknsel ozellık taşı yan durumları vJdızlama ılc sayfanın altı na bclırtmış Bu tur bir etkınlık, çevırı edı mınde yapııması gereken çabaİardan bırı olmalı Bu bırokurun satır aralaıuuanla mada, herhangı bir anlamın kaybolması ıçın yapılmış olumlu bir etkınlık olaıak gorulet Asıl konumuza gelınce, Paulina 1880, gcnç bir ki7in yaşamının bir kesıünı (1869 1880 arası bir donem), belkı de yaşamının en oncmlı bolumunu ortaya koyuvor Ikı larklı değerle (dın vc aşk) mııtlu olma pe şınde koşan Paulina mutluluğu bulabdı yor mu' Buntı dığer okııyuculara bıraka lım Antak yaşamının bu kısa donemının ılk donemınde her ıkı değer yan yana ve bubırının ctkısı ve katkısı debuyuyor "O yıllarda yaşam ıkı yonlu ve paylaştınlmış tı Bir tarafta şehvetlı aşkı, bir tarafta Tan rı vardı Hıçbır şcydcn vazgeçmek ıstemı yordu Paulina, ne bırınden ne otekındcn " (•ı 83) Paulina bir roman kahramanın dan va da bir duş dunyası urunundcn çok, Batı topkımunun ıçınden çikmış gelmış bııibi Yanı heı gıın sokaktagorulebılecek bırkımlıkscıgılıyor Koyu bir Katolik An cak o, dını yınc kendı anlayışına gore yo rumlaı Yanı kurallann dışında bir ınan ma şcklı vardır "Paulina ıçınden gelen, dudaklarından yukbck scble çikan kcndı buldugu bu samımı duaları aylardır oku yordu Bu dualar hıçbır kıtapta ya/ılı de öıldı, Paulina kendısı uydııruyordu bun ları, o gunku ıstırabı, U7untusu veya ıstek Pierre ]ean]ouve'den "Paulina 1880" lerı doğrultusunda oluşturuyordu" (s 62) Belkı bu şekıldekı bir ınanma bıçımı onu gerçekten .saflaştı nyordıı Bu da kendı sını dığer ınsanlardan ayıran bir yon olarak duşunulebdır Sevdığı ınsanın da Tanrıya uıanma bıçımı sıradan ınsandan farklıdır " Aksıne ben ona (Tanrıya) yonelımş durumdayım sevgılı Paulı na ( ) Bu yıi7yılda Tanu adeta gcnışledı artık, y<ryuzu ve ınsanlardan ayrıldı, da ha doğrusu bız Tanrıya sonsuz olanakJar sunduk" (s 73) puiıku ım ı ÇİN'DEN PERU'YA DUNYA ŞI1RLER1NDPN Ctval Çapan MANİTU'NUN SES1 C A G D A Ş A M E R I K A N K I / I L D f c K l l I SIİR1 K Yaşamı hcp yasaklama, gızlılık, uzuntu ıle gcçmış birkızın heı şeyın otesındemutlu olma arzusu var Annesını kaybetme, babasıyla çatişmaları ve sonunda (onu da) kaybetme, dını babası peder Bubbo'ya ya lan soyleme, evlı olan Kont Mıthele Can tanını ıle gızlıcc yıllar suren aşk, kontun karısı kontes Zına'nın olumunden duyu lan suçluluk duygtısu Ama hepsinı golgede bırakacak çok gorkemlı ve sevgıye dayanan bir aşk Işte Paulina 188O'ı okumaya goturecek bırkaç ıpııcıı Dın ıle aşlrPaulına'nın yaşamının ıkı tcmel oftesı "Evet oyle, çunku Paulina her şeyın lcaynağı olan lanı ı ıle her şcyın ıç ışı ğı olan aşkını bırbınnden ayıramıyordu, vcrdığı opucuğun saflığı, Tanrıya yonelt tığı ınancın saflığıydı" (s51) Dığer yan dan Paulina ıçın aşk ıle şeytan arasında bir dışkı olmalı Aşîu olan ıkı kışı "hıçbır şey duşunmuyoılardı îjeytan gırmıştı ıç Icrıne" (s 49) Paulina gerçek anlamdasaf bıı kışılık ortaya koyması, okuyucunun onunla bırlıkte seruvenı yaşamaya ıtıyor Babasının dostu Kont Mıchele de yaşa dığı aşk Paulına'ya ne kazandırınıştırr1 As lında ılk planda hcp çclışkılı bir yaşam sur mek zorunda kalmasına neden olmuştur Ama sonra* "Olan oldu Artık çok geç' (s 96) Her şeyı kabullenmıştır Hatta Tan rı ıle arasındakı elçıyı de çdcararak bızzat lann'ya kcndı hesabını vermeyı dener "Senın karşında bir gunahkâr olarak du ruyorum Vur Amabırak senı seveyım" (s 97) Kıtabın sonuna doğru yenı bir tcma go ruyoruz Olum Bu son tema de uç konu (Tann, şehvet ve olum) arasında boğuşan bırgcnç kı/ın varlığını sorgulayan durum la karsı karşıyayız Aslında bu uçlıı tcma yı Paulina bırleştırebdıyor Ianrı ınsanıya ratü lnsaru ettcn ve kemdcten olduğuna gore sevmesı, sevdmesı gerekır Bu lcav ramlara sonuna kadar sahıp çıkmalı Hat ta Paulina'da bu sevgı o denlı (azladır kı sevdığı kışiyı oldurebılecek duzeydedır 1869'dan 1880'e varan bir yaşam çızgı suıde hcr şeyın /ırvesını yaşamıştır genç ki7 Orneğın sevgıde 1874 75 mutluluğu nun /ırvesını yaşadığı anlartür (s 90) Ama 1880 ıçın aynı şey soylenemez O artık sev dığı ınsanı olduren bir katddır Şehvet, aşk, ınanma, Tann konularını hep bırbırı ıçınde yaşayan genç kızın yaşamının on bir dlık donemının anlatddığı şıırsel seruvenınde, okuyutunun doldu rulması gereken boş bırakılmış daha bir çok alan var Ancak DIZ onları başka oku yuculara bırakahm Sonuç olarak kutsal bırdınscl oğrctının ıçındckı çok gi7emlı duygu, şehvet, guzel lık ve sevgı sozeuklcrındcn oluşmıış gı /cmlı aşk vesaf ınanma pu//le'ınıyerfıyc rıne koynıak ıstıyoısanı/ Mdano'lu Paulı na'nın serııvenını onerıyoruz Karmakarı şık bırakılmış parçaları oy ıın tahtası Paulina 1880 u/crıne vcılcştırmek okuyucuya duşuyor • ODoktız hylul Unıveriıteu Buta Fğıiım I ahulteu Paulina 1880/ Pierre jean Jouve/ Çe vtnn Lu Korkut/AyrtntıYayınlart/Utan Mutftı okna arzusu tUrkçesi Ergln Koparan " TAO TE CHING anlam ile y a $a m b e t \ g\ LAO I u r k ( <• s i 1 /U Murnı Alpar 41 AŞK ŞİİRİ (>ıırler) F R I C H lurk^esı FRIED Hilmi Tetgdr TİLKÎ (ıınlulı) D H lurfc(rsi LAVVRLNCE Cüfkun Buklel RUZGÂRDA YAPRAKLAR (jllrlfr) ADON1S lüıh(,esı Mrlln F ı n J ıfec ı Tann, şehvet ve iüüm BAŞ1IKSIZOLABIÜR (fiirlrr) WISLAWA SZYMBORSKA (urkçesl Ntfe Taluy Yüce Agnirszka Ayfen Lytko O GUZEL INSANLAR ( de nrmel e r) A T İ L L A Ö Z K I R I M L I CARM1NA BURANA Ittrkçest Ramazan >(n Ş1IR YAZILARI (rltftiri) FETHİ NACİ / s ( a n b u I hul/ m ı Akaretler Spor Caddesı BJK Plaza B Rlnk No 92 Zemın Kat Beşıktaş 80680 Istanbul Tel 0212/227 97 77 (pbx) Fak8 0212/227 97 57 (pbxl SAYFA 10