Katalog

1 6 E K I 1 8 8 8 • Zehra Ipşiroğlu ile yeni romanı "Konuşan Çınar"üzerinekonuştuk Şiirleri" antolojisini değerlendirdi • . isayfada 8. sayfada • Dr. Alev Coşkun, V. Timuroğlu'nun "Atatürk M. Güner Demiray, Cumhuriyet'in 75. yılında 12 uıyfado 15.sayfada Cumhuriyet P X R A S I Z E K üç temel yaprtı; Zeytindağı, Yaban veTürk'ün Ateşlelmtıhanı'nıirdeledi me"sini değerlendirdi U Ali Dündar, Âşık Paşayı Veli'nin "Garipna MITAIP €> Kitle ve İktidar Ayrıntı Yayınları, kuruluşunun 10. yılında 200. kitap olarak, yüzyılımızın en en önemli yapıtlarından biri olarak kabul edilen "Kitle ve tktidar"ı yayımladı.Elias Canetti'nin 30 yıllık bir çalışma sonucu meydana getirdiği "Kitle ve tktidar" sosyoloji, antropoloji, psikoloji gibi disiplinleri içeren; ama onların sınırlarıyla yetinmeyen benzersiz bir çalışma. Canetti bu kitabında "kitle" ve "iktidar"ın birbirlerini nasıl etkileyip çoğalttığını insanlar arasında "emir' ve "itaat" ilişkisinin nasıl biçimlenerek saldırganlık mekanizmalarına dönüştüğünü anlatıyor ENDER ATEŞMAN * atıctti 1994 yılında Ziirkh 'te öldüg ünde arkasın da çok sayıda yapıt bırakmıştır. Hunların arasında bir roman, üç tiyatro oyunu, özyaşanıöyküsü niteliğinde üç kitap, notlar, aforizmalar, dcnemeler vc "Kitle ve tktidar" adlı dcv boyutlu bir yapıt da bulunmaktadır. Insan Canetti'nin yazdıkları üzerine düşününce, onıın romancı mı oyıın yazarı mı yoksa bir düşünür mu olduğu konusunda karar vermektc zorlanır. Bu dıırum yazann okur tarafın dan anlaşılmasını güçlcştirici bir özcllik olarak dcğeılendirilebılır. Oysa tüm yapıtları bir bütünlük içindeincelendiğinde, bunların temel birkaç tez etrafında toplandığı görülecektir. "Kitle ve İktidar" doğrudan dile gctîrildiği bir başyapıt vc diğer yapıtlarının anlaşılması için bir anahtar niteliğindedir. "Kitle ve îktidar" isc bütün bu tezlerın 1960 yılında yayımlanır. Canetti'nin kitle üzerinde çalışmaya karar verdigiyıi ise 1927'dir. Canetti bukonıı üzerinde 3ü yıldan rzala bir süre araştırma yapmıştır. Yapıtın Türkiye'de yayımlanması içın maalesef yine 30 yıldan fazla bir sürenin geçmesi gerekmistir. 20. yüzyılın cn önemli yapıtları arasında kabul edilen "Kitle ve tktidar" geç en gıınlcrde 10 kurııluş yılı ncdeniyle Ayrıntı Yayınları 'ııııı 200. kitabı olarak okura ula^tı. "Kitle ve tktidar"ın geç de olsa l'ürk okuruna ulaşmış olması, hem de ülkc olarak son dcrece lıassas döncmlcrden geçtiöimiz şu günlerde ulaşmış olması önemli bir yayımcılık başarısı olarak değerlejıdirilmelidir. Yıl 1927, Viyana. Cıiev y.ıp.ın ısjçılerın ü/erıne ateş açarak bazılarının ölmesine yol açan polisler bcraat CUMHURİYET KİTAP SAYI 452 Elias Canetti'den bir başyapıt C Döniiş üme çağrı ederler. 15 Temmuz günü, kararı protesto etmek iste yen işçiler kendiliklerinden Adalet Sarayı'nın önünde toplanmaya başlarlar, büyük bir kalabalık birikir. Aralarında Canetti de vardır. Öfkelı ışçılcr Adalet Sarayı'nı ateşe verirler. Çıkan çatışmada 90 kişi ölür. Bu olaydan sonra Canetti kıtle konusunda araştırma yapmayakarar verir. 1933 yılında Almanya'da Hitler'in iktidara gelmcsiyle birlikte araştırmalarına iktidar sorununu da ekler. 1938 yılında Nazilcr'in Avubturya'yı işgal etmelerinden birkaç ay önce Londra'ya gıden Canetti araştırmalarını orada sürdürür. Ve kitap 1960 yılında yayımlanır. Canetti, 1935 yılında yayimlanan "Körleşme"den sonra 1960 yılına tlek bir oyun vc birkaç deneme dışında hiçbir $ey yayımlamaz, sadece "Kitle ve tktidar" üzerine çalışır. Kutsal kitaplardan psikolojiye, edebiyattan sosyolojiyc ve antropolojiye dek çok geniş bir alanda incelemelcrde bıılunıır. Sonuçta, hcrnangı bir alana yerleştırilmesı güç olan "Kitle ve iktidar" ortaya çıkar. Yapıtın bu özelliği nedensiz değildir. Canetti'nin insanın ve dünyanın sorunlarına bakış tarzı, bütün sanat ve bilim alanlarının bir bütünlük içinde kavranmasını gerektirmektedir. "Kitle ve tktidar"da yer alan konular başlıklar halinde belirlenmiştir: Kıtle, Sürü, Sürü ve Dtrı, Tarıhte Kitle, Ikttdann lç Organlan, Hayatta Kalan, Ikttdarın llniurlart, Emir, Dönüşüm, îktidartn Ozellıkleri, Yönetıa ler ve Paranoyaklar Önce kitle ve sürünün özellikleri anlatılır, bunların türleri hakkında bilgi verilir. Dalıa sonra ıse iktidar olgusıı incelenır, emir, dönüşüm vc hayatta kalan olmaduygusunun iktidar ile ilişkisi ele alınır. Son olarak, Freud tarafından da incelenen Schreber vakası iktidar ilişkileri açısmdan yorumlanır. "Kitle ve tktidar" neyı anlatıyor dıye soracak olursanız, bunun bir tek yanıtı var: \n\am aniatıyoı. Zaten, 1906 yılında Rusçuk'ta (Bulgaristan) doğan, her iki Dünya savaşını ve bir Yahudi olarak Nazizmi yaşaınış bir kuşağın temsilcisi Canetti'den insanı ve onun en te Devamı 4. sayfada. Şiirsel antropoloji