Katalog

Atatürk ilkelerine, Atatürk'ün yaptığı iyilik ve güzelliklere değinen Kansu, bağımsızlık için yapılanlara bağlılığını da belirtmiş, bağımsız yaşamanın önemine değinmiş, bağımlı yaşamaktan ise ölmenin yeğ tutulmasını benimsemiştir. Halk Önderi Atatürk, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı, Cumhuriyet AğacıYa Bağımsızlık Ya Ölüm kitaplarındaki yazıları onun görüşünü ortaya koymaktadır. MUZAFFER UYGUNER Cumhurivet Aaacı'nın kökleri okuma yazma bilmediğini açıklaması ve ona yeni alfabeyi öğretmesi çok önemli bir oluşumdur. Dilimizin yazımını yapamayan Arap alfabesi yerine dilimize uvgun bugünkü alfabemiz 1928 yılından bu yana okuma oranını arttırmıştır. Kansu, bu kitaptaki yazılarında demokrasi, yurttaşlık devrimi gibi konular üzerinde de durmuş; Atatürk'ün ölümünü anlatmış, açtığı yoldaki yürüyüşün değerlendirmesini yapmış ve "Mustafa Kemal Andı" başlıklı yazısıyla konuyu noktalamıştır. Kansu, herkesin anlayacağı bir anlatım ile yazılarını yazmış, okuyuculara "can kardeşler" diye seslcnerek konuya yaklaşmıştır. Kitabın son yazısı şöyle bitiyor: "Türk bağımsızlığını, Türk Cumnuriyeti'ni korumak ve savunmak ilk görevimizdir, bu görevi senden aldık başaracağız ey ölümsüz baba, Atatürk!". Daha önceleri üç kez basılan Atatürk ve Kurtuluş Savaşı adlı kıtap, Kurtuluş Savaşı'mızın düzyazı ile yazılmış destanıdır. Kurtuluş Savaşı'na giden günlcrden başlayarak kurtuluşa kadar uzanan bir donem bu kitaptaki 26 yazıda önümüze serilmektedir. Kurtuluş Savaşı'mızı tarih derslerinde okumuştur herkes. Kansu, bu tarihsel oluşumu tatlı bir anlatımla, bütün yönleriyle bize yeniden anımsatmaktadır. Erzurum'da başlayan gelişmeden yola çıkarak bütün olguları değişik bir düzen içinde herkese anımsatmaktadır. Okura seslenerek, bir konuşma yapıyormuş gibi anlatmıştır olayları ve olguları. "Anadolu Imecesi" oaşlıklı yazısında, halkımızın nasıl bir araya geldiği ve düşmana karşı nasıl bir birlik gösterdiği anlatılmıştır. Bu yazının başına koyduğu ve Sakarya Meydan Savaşı adlı destanından alındığı oelirtilen şiirde, halkın neler yaptığını, birliğe nasıl katıldığını bir ke/ daha algılıyoruz. "Işte kardaşlar, 1921 yılı Ağustosunda, Anadolu'da böyle yaman bir imece başladı. Anadolu halkı, Sakarya'da vuruşan ulusal halk ordusuna böyle arka verdi." Böylece düşman venildi ve Izmir'den kaçıp gitti sonunda. Bu dönemin ne gibi olgular, olaylar ile dolu olduğunu Kansu, sıcak anlatımı ile bize yeniden anımsatmaktadır. O günleri görenler, yaşayanlar artık aramızda yok; ama, yaptıkları ve vatan için canlarını fedaya bile hazırlıklı olmaları bize durumu bir kez daha yaşatır. tir. İlk kapı açıldığında, bir öğretmenin ağzından Cumhuriyet'in duyurusu dile getirilmiştir. Bu yazının sonundaki şiirde bu duyurunun halk üzerindeki etkilerini okuruz. "Halk ağacı cumhuriyet için" söylenen bu şiirin ilk ve son dörtlüğü şöyledir: Sen ile ben doğduğumda Gülen anamdır, övünen babam Bebe Cumhuriyet'in doğuşunda Asıl gülen halk ana. Halk ağacı dikilende Söz gerçek söz olur dalda Göz uyanık bir çiçektir Olan bitene bakanda.. Bu iki dörtlük bile Kansu'nun konuya yaklaşımını göstermektedir. Ona göre, Cumhuriyet ağacının kökleri insanımızdır, Anadolu'da yaşamış büyük kişilerimizdir. Kansu, her yazısının sonunda bir şiire de yer vermiştir. Bu yazılar, Anadolu'nun eski günlerdcki acılı yaşamını şiirsel bir anlatım içinde ortaya koymuştur. Böylece, aşılan yolların neler olduğu ortaya konulmuştur. Bugün de yaşayan Cumhuriyet ağacının iyi korunması gerektiğini söylemeliyiz. Ya Bağımsızlık Ya Ölüm de 10 yazıdan oluşmaktadır. Bu yazılarda bağımsızlığın ne olduğu, bağımsızlığın nasıl yitirÜdiği, bağımsızlık ile özgürlük bağlantısı anlatılmış ve bağımsızlığımızın kökleri ortaya konulmuştur. "Bağımsızlık Devrimi" başlıklı vazıda devrim kavramına şöyle değinilmiştir: "Devrim kavramına, şöyle ortalama bir tanım bulunabilir: Devrim, toplumun içinde mayalanmış, birikmiş bir dünya görüşünün, eski kurulu düzeni zorla ve kuvvete dayanarak, birdenbire yıkması, değiştirmesi, kendi ilerici kadrosunu, kendi ilerici düzenini getirmek üzere siyasal gücü eline geçirmesidir; devrim gerçekleşmek üzere üç evreden geçer: Düşünce, eylem, yeni düzen" (s. 93). Ona göre, Türk devriminin dünya görüşü, bağımsızlık savaşıdır (s. 97). Kansu, bağımsızlığın temelleri üzerinde de durmuş, bağımsız Batılılığın ne olduğuna değinmiş ve Türkiye'yi bağımsızlık savaslarının öncüsü olarak nitelemiştir. Bunu şöyle açıklamıştır: "Türkiye, sömürgecilerin eline düşmüş ulusların, bağımsızlıklarını ancak yaşadıkları koşullara, Batıh değerlerle kök değeri: Insancı akıl başkaldırarak kazanabileceklerini gösteren ilk örnektir" (s. 113). Ona görc, "Hayat bağımlı olunca, bir yerde ölüm en güzel bağımsızlıktır". Atatürk ilkelerine, Atatürk'ün yaptığı iyilik ve güzelliklere değinen Kansu, bağımsızlık için yapılanlara bağlılığını da belirtmiş, bağımsız yaşamanın önemine değinmiş, bağımlı yaşamaktan ise ölmenin yeğ tutulmasını benimsemiştir. Bu üç kitabındaki yazıları onun görüşünü ortaya koymaktadır. • 1. Halk Önderi Atatürk, Denemeler, Bılgı Yayını, Ankara 1997, 105 s. 2. Atatürk ve Kurtuluş Savaşı, Denemeler, Biloi Yayını, Ankara 1997, 158 v 3. Cumhuriyet AğacıYa Bağımsızhk Ya Olüm, Denemeler, 1997, 119 s Not Cumhuriyet Kıtap Ekı'nde 13.3.1997 tarihli 369 sayıaa yayımlanan Alı Yüce'nin kitabı ile ılgılı yazıda, "Aulacak Kıtap" yanlış olarak "Asılacak Kadın" olarak dizilmijtir, dü'zeltılır SAYFA 7 Ceyhun Atuf Kansu dan kitaplar C eyhun Atuf Kansu, şiirleri ve düzyazıları ile tanınmış bir kişidır, Şiirlerinde ve düzyazılarında Anadolu insanını, Kurtuluş Savaşı'mızı, Atatürk'ü ve Atatürk devrimlerini işlemiştir. Şiirleri ve yazıları birçok dergi ve gazete sayfalarında kalmıştır. Bilgi Yayınevi, onun bütün eserlerini yayırnlama görevini üstlenmiş, 9 kitabı da yayımlamıştır. Dergi ve gazetelerdeki yazılarını derleme görevi bana verilmişti. Derlediğim şiirlerinin üç kitabı bu dizide yayımlandı: Güneş Salkımı (1991), Bir Kasabadan Resimler (1992), Halk Albümü (1994). Henüz basdamayan şiir ve düzyazı kitapları da basılacak. Kansu'nun, adları anılmayan bazı kitapları ile çocuk kitapları da var. Adları anılmayan kitapları hekimliği ile ilgili. Bilgi Yayınevi, eski yıllarda basılmış dört Kİtabını üç cilt olarak yayımladı. B.urada anacağım birinci kitap Halk Önderi Atatürk, ikincisi Atatürk ve Kurtuluş Savaşı, üçüncüsü ise Cumhurjyet Ağacı ile Ya Bağımsızlık Ya Ölüm adlı iki kitabından oluşanı.. 1972 yılında ilk basımı yapılan bu kitapta, Kansu, Atatürk ve Atatürk'ün yaptıklarını 19 başlık altında ele alıp değerlendirmiştir. Âta'nın çocukluğundan başlayarak ölümüne kadar geçen süredeki çalışmalarını, ülkcmiz ve insanımız için yaptığı iyilikleri ortaya koymuştur. tlk yazı şöyle başlamaktadır: "Türkçemizde, 'Kul sıkışmayınca hızır yetişmez' diye bir atasözü vardır. Uluslar sıkışmayınca da yiğitler yctişip gelir ki ulusun tarih bahçcsinden, bir yeşil umut dalı gibi sürcr o yiğit. Mustafa Kemal Atatürk de, Türk ulusunun ölüm kalım günlerinde, her bir güzel, kalıcı değerin kaynağı ulus kaynağından umut ve bağımsızlık testisini doldurup çağdaş bir hızır gibi çıktı geldi". Kansu'nun bu görüşü bir gerçeği bclirtmektedir. Ulusumuzun kurtuluşu onun çevresinde oluşan insanlarla gerçekleşmiştir. Onunla birlik olan kişilerin ışığında bütün Anadolu insanı tek vücut olmuş ve ülkemizi sömürge olmaktan kurtarmıştır. Abdülhamit, onu Şam'a sürgün olarak göndermiş, sonra da Batı Trakya'da görevlendirmişti. Bu sürgünler, O'nun halkını tanımasına ve ülkesinin içinde bulunduğu kötülükleri görmesine yardımcı olmuştu. Kansu'nun belirttiği gibi, Atatürk, Şam'da Namık Kemal'in "Felek her türlü esbabı cefasın toplasın gelsin/ Dönersem kahbeyim millet yolunda bir azimetten" dizelerini içinde yaşatmaya başlamıştır. Kitapta, Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın başlaması ve bitişi, eskimiş değerlerin ortadan kaldırılması, çeşitli olumlu oluşumlar üzerinde kurulmuştur. Çeşitli oluşumlar, devrimler arasında özellikle Alfabc konusunda durulmuştur. Sinop'ta arabacı Bekir Ağa'nın Atatürk ve Kurtuluş Savaşı l Bilgi Yayınevi, ilk baskısı 1973 yılında yapılan Cumhuriyet Ağacı adlı kitap ile ilkin 19.64 yılında basılan Ya Bağımsızlık Ya Ölüm adlı kitabı birleştirerek yeni baskıyı yapmış. Cumhuriyet Ağacı 10 yazıdan oluşuor. Kansu, her yazısını, uygarlığa açıan bir kapı olarak görmüş ve "Birinci kapı: Gülgillerden Alıç Ağacı" ile başlayıp "Onuncu Kapı: Cumhuriyet Ağacı" ile bitirmiştir. Kansu, bu yazılarında Anadolu'nun tarihselliği içindeki gelişime yönelmiş Cumhuriyet Ağacı Ya Bağımsızhk Ya Ölüm Halk Önderi Atatürk Kansu. bağımsızlığın temelleri üzerinde de durmuş, bağımsız Batılılığın ne olduğuna değlnmis ve Türklye yl bağımsızlık savaslarının Oncüsü olarak nlteleml$tlr CUMHURİYET KİTAP SAYI 375