Katalog

f /'«'nun ya7arı scnaryo ya7arlıgını kabul cdıvor ( handler, sonraları gunluğıınde, scnaryoyu bıtııcbtlmck ıçın sckı/ gun boyunca kendını ıçkıye vurmak /orunda kaldıgını ya/ıyor Fılm 1951 yılının en ıyı on hlmı arasına gırıyor Patrıcıa Hıghsmıth, sınema uyarlamasında ro mandakı cntııkanın karmaşıklıgını bula madığını, ayrıca romanın dramatık so nuna karşın lılmın mutlu sonunu yadıı gadıgını soyluyoı Otc vandan, "Hıtcn'ın şaheserı dedıgı, kurbanm kı rılan uozluk camlarından çekılmış cına yet sahnesme hayıan olmıış 1 ılmın başarısı kıtabın satışını hı/lan dıııyor Pat Hıghsmıth, bırkaç hafta ıçınde yalnı/ Ameııkada degıl Avıupa ve Japonya d,ı da adını duyuruvor 1 lem psıkolojık roman scvenleıın hcnı dc po Iısıye edebıyat mctaklılarının havranlıgı nı ka/anıyoı I ıansı/ yayımcısı ( alman Lcvv durumun faıkına varıp Hıghs mıth ın lomanları ıçın "Psıkolo|ik polısı yc edebıyatı •jahesukrı ' adı altında ycnı bır dızı başlatıyoı "Ben dctcktıf ınmanları yazmıyo rum," dıye karşı çıkıyoı Hıghsmıth ' Zı ıa nc geıılımle ne de olaym gızhlıgıyle ılgılenıyorum, hele pohsleı umurumda bıle degıl Ancak, hcpımı/ın nlabılcccgı gıbı kanıamanımın da bır dızı rastlantı sonucu katıl olması benı buyuluyor Onun cınayet necknınden, davranısla rından etkılenıyoıunı Aslında sıradan bırı ıçgudulerının fukına vaıdıgı anda bcnım go7iımdc ılgınç oluveıır Butun romanlarımın temel kuıgusu budur Hıghsmıth ın kahıamanları ba/en suç ışlemeden dc suçluluk duygusuna kapı lıyorlar llıkâycıı ıstedıgı kadar karısını oldurmeyı tasarlasın, katıl gıbı davran nıaya çalıjsın asla cınayet ışjcnııyor, LJıth'ın Caınlııgu 'ndekı roman kalııa manı da oyle Ilk ke/ bu kıtabıni7da başrolu bu ka dırıa veıdınız " "lam dogru degıl Kısa hıkâyelerımı ıınuttıyoısunu/ Çtiprcij/k Yollar'm bu tun başrolleıındc kadinlaı vaı, ıtıraf et mclıyım kı oklukça koıktınç tıpleı Bılı voı musıınu/ koıktınç lııkâvelcı uvdut dııgııımı soykyeıck ıkıdc bııdc bana ta ka/a cdcnleı aıtık canımı sıkmava basja dı Bıııım bıı şey uvduıdugum yok, sa dccc ılk saylasmdan son satırına kadar ga/ctckıı okuvup ıllıanı alıyoıum Bıı tun telaket haberlcıını ga7ctede bulabı Iırsıni7 (îa7etı, adcta korkunç hıkâyclcı antolojısı gıbıdıı Bana kalırsa, okuyucıı çok gecmeckn uydıııulmuş, felâkctlere geıçck naberlerden daha çok ınanmaya oasjayaeak lnsan ışte boylc anlamsız bır yaratıktıı hdılh m tıuııltığıt nun kahıamanı kor kunç bıı kadın clcgıl, tam aksınc, cvlı bıı çocuk anncsı lıbcıal duşımcclı buı )uva sınıiından buı u/ıın suıcdıı kıırdıı gu çevıecı duşıı gı. ı çc klcştırıp Nev\ York'tan avıılarak kcntın çok dışında bıı ycıc lasjnıvoı Kıtabın adı ' Çağımı/ da Lv lı Bıı kadının Yırmı Yılı" ya da Bıı 1 v Kadınının Yukselışı ve Dıışuşu" dc olabılırdı lnsan kcndını suıcklı ola lak Ldıth'e yakın hıssetse bıle, kıtap bıı cıkck taıahndan ya/ılmış olsa, yazarı ckrlıal kadın duşmanlıgıyla suçlayacagı Bcıı sadece ger<,ckçıyım," dıyor Pat rıcıa Hıghsmıtlı 'Tcmınıstlcr ıse hıç gcrtck^ı degıl Aynı i!}i yapan crkcklcrlc k adınlara aynı ucrct odcnmcsı taleplcrı nc katılıyoıum Anıa çoğunlukla akıntı ya kurek çckıyorlar "Romanlarınızda kadınlar genellıkle ıkıncı planda kalıyor, kendınızı erkckler lc o/de^le^tırmek ıstcr gıbı başrollerı hcp trkcklere venyorsunuz " l<, çekcrck yerınden kalkıp mutfa|Sa gıdıyoı, bıı ^ısc vıskı vc ıkı bardakla do nuyor, soıan nakı^larla kedılcrıne egılı yor, hayvanlar karınlaıını doyutmu^, nııskın mıskın uyukJamaktalaı Bıı clındc vıskı, otckı clının ıkı parma gı aıasında sıgarayla ayakta duımu^, ba şını omu/laıının aıasına çekmış, sabıt go^lcı lc onunc bakıvor CUMHURİYET KİTAP SAYI 340 jy Içgüdüleri farkına varmak Kcndıını roman kalııamanlarımla o/ de^leştırnıcın Onları sumuklubocck gıbı ıncckrım Fh bu tur HKclcmclcrdL u kcklcr kadınlara oıanla daha veıımlı Us tclık kadınlaıdan daha <,abuk harckctc geçıyorlar Bır tur sovııt ıdcal pe^ındc koşuyoılar da dcncbılıı Moby Dtrk'ın kaptamnın bır kadın oldug'unu gozunu > zun onune getııcbılıyor musunu7' tm 1 kânsı/, dcğıl mı Kadınlar hcp mutfakta kı ocaklarının basma doncrler " Ldıth ın CJUHıuğj4 nun Fransa'da ya yımlanan clcştıulcrındc tam on sckı/ kcz "^ahcscı" so/cuğunun gc(,tığını so\lcdı öımdc, llıghsmıth ın vu/unılc cn ulak bıı scvınc, bclntısı gorcmıyorunı ü kı tap pıvasaya ykmadan oncc bırkac u? nıanın gondcıdığı okımsu/ clcftırıkrı ha tırlıyoı 'Isım vcrmck ıstemıyoıum, bunu bıı yutmck nıyctındc dcgılım l.dıth ın tasla ğını okuduktan sonra ronıanı tckduzc agır ve cansı/ bulduklaı ını sovlcdılcı üysa bcn dc tam bu dcdıklcrımc ula^nıa yı amaçlamı^, bır ev kadınının yasamının Iıer dakıkasını salt bır gcr<,ck(,ılıklc anlat mak ıstcmı^tım Bu ya^amın tckdu?clığı nın ınsanı korkudan bojjabıleccğını anıa mamı^lar mı aı.aba'1 Bovk bır konuyla go/ kama^tırılmaz kı Zatcn bcn dc paı lak bır yaıatık dc£ılım Hıghsnııth, orncğın Texas'da gcçırdı^ı tocuklu^undan onu gerçcktcn scvcn tck ınsan olduğunıı sovk'dığı anncannesının vanındakı yıllarından soz ederken vınc bızı î)as,ııtıyor ünu scvıyordum Onun vanında kalmayı ısterdım, jııu anneın kar^ı ı,ıktı Anncanncmden ayrıldığımda ıijimdc sankı bır se\ koptu Bundan son ra, ııvcy babam bcnımlc ılgılcndığı hal dc, busbutıın ıtımc kapandım Sanııım adanıı korkııtu^oıdum O /amanlaı ycdı ya^ındaynııi} On ıkı sınde ılk kcz o/ babasıvla kar^ıla^mı^ ' Scvımlı bırıydı, ama ne bcnım ona anla tacagım bır şcy \ardı, ne de onun bana Yıtmı vtdısındc nışanlanmı^ Du^ıın dcn bııka<, gun oncc nısanı bozdum An nc olmaktan koıkuyoıdıım Çocuk yctı^ tııebıkcck kadar sabıılı dcgıldım Bu t;o K'v bcnı a^acaktı Dadı va da hızmctı,! mı' Yok hayıt' (.ocuklaıını olsavdı on laıın tcıbıycsıyk kımscnın yardımı olma daıı sadccı. bcn kcndını ılgıknııclım Bcn cskı kafalı bıııyım Cîoıcvkrımı tıtı/lıkk ycıınc gctırırım llıghsmıth ııstunıı dıgı^tıımı^, bcya? pantolonu\la ckosc bluzunu çıkarıp sı yah pantolonla kazak gıyınış ak^am vc mcgıne Ncmours dakı bır resıtorana gıdı Çocuk yetıştirmBk sabır ister VO1U7, luks mcyhanc stılındc, Rokoko lambalı bol ahşaplı vc kırmı/ı nıasa or tıılu bıı vcr buıası Masalaıın çogu bo% Şef gaıson çouıklu, kalabalık bıı aılcnın otuıdugu masanın yakınlarında yer gos tcrıyor Patrıcıa Hıghsmıth hayır dıyor otekı oda' ya, ıçeııdekı salona gıtmek ıstıyoı Oıada musteıı bıılunmadıgını yalnı/ bı/ım ıçın ışıklaıı yakmak geıcke cegını soyluyorlar Buııuıı u/erınc dışarı daKi salonda kalmayı kabul cdıyor, ama 0 anda çok uslu gıbı gorunseler de, her an patırtı yapmaya basjayabılecek çocuk suıusundcn u/akta bıı vcr ıstıyoı Sessızlıgı lıu/uıu sLvcıım Amerıka çok guıultulu çok haıeketlı bıı yer ol duğu ıçın buralara kaçtıın Ccnellıkle gazctccılerın kendisını ra hatsız cttıkkıını mı duMinuyoı' "Evet Ilatta sızın bılc Ama ışınızı vapmanız gcrckıvor Başkalarının ışıne saygı duyarım Hıghsmıth ın kaıakterı, ba/en bır to kat gıbı caııını acıtıyor ınsaııın Bunu ona soyluyorum Puru/lu bır scsle gulu yor, çekık gozlerı bıtden kısılıp ıkı cızgı halını alıyor Damarlaıında Kızıldeulı ya da U/akdogulu kanı mı var^ 'Hayıt Alman kanı Babamdan gelı yor Bu yuzden Almanva'yı pck scve rım Almanya da bıı sevgısınc karşılık verıyor Hıgnsmıth'ın Bcılın vc Munıh'tekı unıı kendı ulkesındekını aşmış Kıtapla ıının Almanva tırajı, tngıltcrc, Fransa ve Amcrıka'dakınden daha yuksek Munıh çok ctkılcvıcı bır şchır,' dıvor 'Parıs va da Londra ılan çok farklı Cîunccl Alman lılmının butun temsıkıle rı Munıh te oturuvor Rıpley m O\unu adlı lomanımdan uyarlanarak Aımnhalı Dtnt adıyla çcvrılen fılmın rcjısoru Wım Wenclcrs oıncgın Başrol oyuncusunu (Dcnnıs Hoppcr) bcgcnmcdım Hıç sos yetık değıldı, oyba Rıpley gerçek bır /up Patrıcıa Hıghsmıth'ın uç lomanını adadıgı bu tctiş kahraman bıraz Arsene 1 ıının e bcn/ıyoı Aıalarında ufak bır tark var Tom Rıplev, bııyuk dolandırıcı lık kaııycııne kusursuz bıı cınavctlc baş lamıs Bundan sonrakı lomanlatda dd y akafanmamav ı başarıyor Rıpley ın ılk maceıasını fılmc alan Renc ( kmcnt (Plcın SoLıl) yeıınde bır goı usjc başrolu Alaın Delon'a verdı, o da çok guzcl oynadı Ancak bana kalırsa ( lement, can sıkıcı bır aşk hıkâyesı ve moralıst bıı snnuç ckknıckle hata ettı Kısacası, 1 lıghsmıth goz kamaştırıcı lılmlennın ıhanetıne ugramış "Cîoz kamaştırıcı miı Hcpsı dc^ıl Dı l( \ hıı qın /< l atnıt; ( laudc Mıllcr'ın Tat lı Çılgınlık'tan uyarladıpı lılm pck adıvdı Aslında kıtaplaı ıının sıncmaya uyarlan ması bcnı ılgılendıımıyor tstescfcr bılc ıijlerıne karışmaktan kaçmıyorum Hcı kcs kcndı ışınc baksın "ju sıralarda ıkı yıl oııce ba^ladıgım ycnı bır Rıpley macera sının (Rıpley ı Izltycn Çocuk) sonunu yaznıaktayım EJıth ın Gunltıgu nun Av rupa çapındakı bas^ırısı nedcnıyle çıg gıbı buyuycn radyo \c telcvı/yon ropoıtaj ıs teklerı yuzunden bu çalışmama bııkaç av surcylc ara \crmck /oıunda kalmiijtım Roportajlardan oylesmc yıldım kı kamc ıa aıkasında ıkı kcv gozyaşjaıımı tutama dım Sakın hajatımda sok ctkısı vaptı bunlar " Patrıcıa Hıghsmıth ın kc^ışlcıc bılc tasj cıkaracak bır gunluk havat aküjl var Kahvaltıyla hatır bır akşam ycmcgı ara sında ycdı sckı/ saat surcyle ya/ı ya/ıvor "Ben ya\a^ çalı^ırım kusursuz olmak ısterım Arka aıkava sckı/ sayfa va/mava çalışıyoıum, ama gcncllıklc bu savıya ula !}amıyorum Her kıtabımı bıtııdığımdc ıkı uç kez baştan okur, gcrcklı du7eltme lcrı yapaıım Aıada, bıı saat kıtap okumak va da klasık mu/ık dınlcmek ıçın yazı makıne sının başmdan kalkıyoı Ona goıc gcıçck cehennem, hayatına başkalarının karı^ ması demek Cjiınumuzun yazarlarından hıçbııı Hıghsmıth gıbı kcndı ıstcğıvle boylesınc m/ıvaya çekılmcmı^ Ilıgfıs mıth'ın aıle krtlerı toman kahıamanla rından olu^uvor Kahıamanlaıını sadece yazı stılıyle dcgıl onlardan soz açılınca agzından çıkan her sozcugun sanatlasma sıyla yaşatıyoı O akşam ben bılc Rıp ley'ın her an kapıdan ıçcrı gırıp bi7inılc son bır kadch ıç.mek ıstcyebıleceğı dııy gusuna kapılıvorum "Garıp,' dıyor Hıghsmıth eıtesı sabah kahvaltıda ' Margııcııtc Yourccnar ncıc deyse Fransı/ sayılır ama Amerıka da kendınden başka ncmcn hıç kımscnın va şamadıgı bıı adaıla ın/ıvava çckılmı^ lkı arkada!) baş baş^a otıııııvorlaı Ya bcn Ameılkall Aslında sanat havatımın ılk yıllarında oturdugum Pcnnsvlvanıa'da kalabılııdım Ama oıada çok sayıda aıka das,ım vaıdı /amanıma sahıp olamıyoı dum Avıupada daha rahat çah'jabılecc ^ımı du^undıım "Ncden I tansa yı seçtını/''' ' rransızlaı lngılı/lcı kadaı can sıkıcı dcgıl, Italyanlar dan da daha cıddıkr As lında oııce ltalya ya gıttım Posıtano da bır cv tutup bıı yıl ntı.ıtdum Sonra îngıl > Gerçek cehennem İkinci plandaki kadınlar "Ben detektıf romanlan yazmıyorum," dıyc kcırşı çıkıyor llıghsmıth "Aıra ne gerılımle, ne de olaytn gızltlığıyle ılgılenıyorum, hele polıslcr umurumda bıle degıl Ancak, hepımızın olabıleteğı gıbı kahramanımın da bır dızı rastlantı sonucu katıl olması benı buyuluyor Onun cınayet nedenınden, davranışlarından etkılenıyorum Aslında sıradan bırı ıçgudulerının farkına vardığı anda bcnım gozumde ılgınç oluvenr Butun romanlarımın temel kurgusu budur " SAYFA 13