Katalog

însan sevgisiyle dolu bir şair Müştak Erenus Dııyurıı / Mıiş Ervnus / Nısan Ölmeye Vakit Yok / Müştak Erenus / May Yayınları/ 54 s. Şiirler / Müştak Ervnus /Istanbul 1965/.U.S. Kalk Gcicccğc Oturdun/ Müştak Ervnus / Akış Y.mıuılık'?1 s M.t I M U : ^ İKM bir yük treninde, kalabalık, Eğridir, Dınar'a iniyoruz. (...) Bir sürc sonra bu kcz dc Konya'ya çıkıyoruz. Ordan Eskişehir. Bcn artık büyüyorum. Eskişehir Dursun Eakih İlk Mektebi. Yıl 1923. Başımda Mustala Kemal'in kalpağı. (...) 27 yaşın daki güzel ananı çocuk düşüreyinı dıye ilaç içmış sıcak sular üstüne oturmuş, zchirlenmiş. 5...) Birdcn ıçcrdcn bir vaveylâ koptu. Kapkara bir dııman gibi komşular fırladı dışarı. Ba&ırıyorlardı. Şükriyc hızlcri kimlcrc bırakıp gitmisti. Ba/ıları dü pedüz balıçe kapısından hrlayıp gidiyor du. Anam ö l m ü s t ü . (...) 1924 yılının Agustosu'ydu. (...) Dost akraba babanıa Sıdıka Hanım'ı buldular. Ak pak gcnç bir dulcagız ve biraz etine buduna dolgun. Babamın hayır diycmcycceöi bir rıp. Everdilcr hemen. (...) Evet babamı everdiler hemen. Çarşı köprüsiine yakın Sıdı ka Hanım'ın evine taşındık. Kadıncağızın ilk kocasından çocıığu yoktu. Bilhassa iki yaşındaki kardcşimi, anncM Nuriye ncnc ilc, bizlcri sıcauk kucakladılar. Ama ne bileyim sanki Eskişehir tükenınişti artık. (...) Tcrfih gibi Istanbul'a, Haydarpaşa deposuna tayin çıktı. Cîcldik Istanbul'a. l l a y d a r p a p Ibrahimaöa Pilavcı Bayırı C.elnal Bey in köşkii. Bakımlı kalmış sekiz odalı bir köşk. 14 lirava kiraladık. (...) Dayımın kendisi ve yolları da işte böyle maccralı idi yaşamımda. Edcbiyata saldı beni. Ciddi ciddi okur ederdi. Tevfik Eikrct'in 'Doksanbcşe Dogru' vc 'Tarihi Kadim'ini bana daha o günlcrdc hcyccanla, manalarıyla ezberletmişti. Arada bir imtihan edcr sorardı. (...) Yaşamımda şıı dörr kişiden söz etmeye başlayınca bitircmcz olurıım. Ustam Nâzım, Bahattin Dayım, Eyüboölu Bcdros Rcis, bir de (xlâl Sılay, deli Celâl. (...) Yaşamımda ltalvan sanatı etkili oldıı. Makinist babam Istanbura dil ögreneyim diye beni KaSeldiğinıizde,Italyan ilkokuluna vermişti. ıköy'deki Bu okulda Italyanca ilc Fransızca vc Ingi Kapak konusunun devamı. «•* olan Müştak Erenus hakkında bilgi toplamak çok zordu. I Iakkında pek fazla yazılmış bir şair değildi o. Müştak Erenus; ortalıklarda gezinen, tanınmak için ilişkilerini kullanan bir şair olmamış tı. Onurla üretti ve ürettikleriniıı değerinin anlaşılnıasını 'tarilıc' bırakmışü. Bircok antoloji, yazarlar ve şairler sözlügü, biyogratik inceleme kitaplarına başvurdum. Türk edebiyatına sekiz kitap armafian etmiş Müştak F,renııs hakkında açıkça söylemek gerekirse ciddi tek bir araştırma yapılmamış, sanatı ve kişiligl üzerinc söylenip yazılanlar bir "geçiştirme" niteliğinde kalmıştı. Müştak hrenus için yazılanları sıralayaeak olursak benim ulaşabildiklerim: Belıçet Neeatigil'in "Ede biyatırııızda tsimlcr Sözlüğü ", 1985 yılm da yayımlanmış olan "Nesin Vaktı Edc biyat YıllıgY' içinde ycr alan vc Müştak Ercnııs'un 70. yaşı nedeniyle Aziz Nesin'in istcği üzerine kcndisinin yazmış oldııjSu en geniş çaplı bılgiyi taşıyan yazı; Rroy Yayınlan'ndan Nisan 1987 yılında çıknıış olan Müştak Erenus'un şiır kitabı 'Çağırın Cîidenleri"nin başında ycr alan Ataol Belıranıoğlu'nn yapmış oldıığu söylcşi vc Ncsin Vakh Edehiyat Yılllğl '85'te ver alan ya/ı, Ciüııgör Gencay'ın, Müştak Erenus'un "Köı Beyazı Sordu" adlı 'anı' kitabı ic.ii) ya/.mış oldugıı "Kör Bcyazı Sordu Için" adlı yazı; yine Ataol Bchramoğİu'nun antolojıiıindc kuı,uk bir bolüm vc Şükran Kurdakul'un hazırladı&ı 'Yazarlar vc Şairlcr Sözlügü' adlı çalısmada bir bölum vc 11 Mayıs 1995 tarihli Cumhurıyct Kıtap Eki'ndc ycr alan, Abdülkadır Paksoy'un "Bir Insan Bir Cumhııriyet" adlı yazısı... Ceçtıgimiz günlcrde de Oncr Ya^cı'nın "Taşlı Yazı" üstüne de^crlendirmesi... Bürün bıınlara eklemlcncbilccck vc bclki dc yine en geniş çaplı çalışma/kaynak sayılabilecck, Müştak Erenus'un anılannı topladığı "Kör Beyazı Sordu" adlı kitap. "Bu türkü birliktc söylcnir I laykırması hakkımız Aşa, ekmeğc lnsanca yaşaınadan içeri" diycn bir şaire haksızlık degil midir bu suskunlukr1 Şairin hayatı knnıısıında cn yctkin bilgi, "Kör Bcyazı Sordu " adlı anılannı anlattıpı vc likim 1991 'de Akiş Yayınlarının bastığı anı kitabındadır. "Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı '85" is<\ ikinci ılerli top lu, kücük bir kaynakça. Ncsin Vakfı Edebiyat Yıllığ'ndai) vc Müştak Erenus'un kcndi kalcınindcn lıayatını şöylc alıntılayabilirim kısaca: "1915 yılında Şanı'ın Mcydaıı Mahallcsı'ndc dogmıijjum. Runıî'ııin 133 l'i. Uzun yıllar askcrlik scslcnmclcrinc hcp 31'li olarak ça^rıldım. (...) Dogum ycrimin bir kanşıklıgı var yaşamımda, dogduğıım yı 1ların kargaşası gibı. Bırinci Dünya Savaşı. Tükenmiş Osmanlı'nın Önce Lmut Vardı / Müştak Erenus /Gcrçck Sanat Yavınları/4H s Scrmayc Dvstanı / Müştak Erenus / (iercek Sanat Yayınları/ 4H s. Müştak Erenus'un hayaü Kör Bcyazı Sordu/ Müştak Erenus /Akış YaymcıhkJ 176s. Taşlı Yazı / Müştak Erenus / Broy Yavınlan/ 256 s. imparatorlug'u. Mısır Gazze savaşlan ycnilgikrı. Durnıadan çckiliyoruz. Babaııı dcmiryolcu, makinist. Dönüp Alyonkarahisar'a gclmışiz. Nüfusum oradan çıkmış. 1971 yılında gcnç arkadaşjarım Afyon'da bir şair antolojisi (,ıkarıyorlar. Afyonkarahisarlı Şairler Antolojisi. Beni bııluyor, Yalıu bcn Şamh'yım, dıyorum. Yok ağabcy, scıı Alyonlu'sun, nüfus temclin burada atılıııış. Şanılı dc^ilsin di yorlaı. Bu sıcacık carcsi/.Iik iccrisindc bi güzcl Aiyonlıı oluyorum. Babanı Bosnalı. Ananı Alyt>n Bolvadin kökcııli. ( .) Beni Afyon'd.ı bir yük vagouunda, dikiş ınaki ncsinm ayaklarında gctirmişlcr. Kurtuluş Savaşı. Bu kc/ Afyon'u bırakmışız, yinc lizce öğrctiliyordu. llkokuldan sonra Beyoglu'ndaki Italyan Liscsi'nin onuncu sını^ına kadar ltalyanca okudunı, Eransızca vc lngilizcc'nin dc yabancısı kalmadım. 1934 yılında Haydarpaşa Lisesi'ne geçtiğim zaman sanatın bütün kollarıyla bcıli t i r dostluSum vardı. Sıra arkadaşım gitarist Mario Parodi'den onbeş liraya aldığım gitarımla ders aldım. Mussolini'nin Kral 3. Emanuele ile duvarlarında boy gösterdi^i Italyan okullarında Dante'yı, Petrarka yı, Vinci'leri belledim. Seslere ve rcnklere adcta tutkum oldu. Hele insan scslerinin birbirlcriylc kucaklaştiğı koroları çok sevdim. (...) llkokulda iken, ltalyanlar'ın pazar, bizim cuma tatilinden taydalanarak, Güzel Sanatlar'ın rcsinı bölümünc gider oldum. (...) Ancak resim vc sese bu soyunmalarım özcnti vc bir hcvcsin ötcsine gidcmcdı. "Şiirc gclincc. Örnrümü adadığım bu rcnkli çilc. Türkçemih efcndisi. Aydınlık pencerem, güzclim. "Şiire nasıl ve ne zaman başjadıgımı bilmiyorum. İlk şiirlerim 194U'larda Yücel, Yurt vc Eninönü I lalkevi'nin çıkardı^ı Yeni Türk dergilerinde yayımlandı. Şi ırle siireklı uöraşım 1948 yılında Yücel dergisi ile başladı. (Ki bu yüzden, Belıcet Necatigil, şairiıni/ Müştak Erenus'a "Yü ccl Şairi" adını takmıştır. Y.A.) (...) Yet ıniş yaşııula bucün Yücel'i bu seviyle, böyle anarken (Jrfıan Burian vc Mulıtar Enata adlartnı büyük bir saygı içinde sclâmlıyorum. • CUMHURİYET KİTAP SAYI 289 SAYFA 4