Katalog

Değişen Dünyada Insan, Hukuk ve Devlet Uluslararası hukuk profesörü Edip F. Çelik'e armağan olarak yayımlanan kitap, sekizi yabancı dilde olmak üzere toplam yirmi altı makale içermektedir. EROL OZ Bir armağan kitap I stanbul Hukuk Fakultesi'nde kırk yıl süreyle (1948 1988) fiilen görev yapmış olan, uluslararası hukuk profesörü Sayın Edip Y. Çelik'e armağan olarak yayımlanan kirap, sekizi ya bancı dildc olmak üzere toplam yirmi altı makale içermektedir. Makalelerin konulara göre dagılımında, ibre dogal olarak uluslararası htıkuktan yanadır. Seçim yapmanın sorumlulufiunu yiıkIenmek panasına, bu makalelerden bazıları hakkında kısaca bilgi vermek istiyorıım. tstanbul Hukuk Eakultesi Dekanı Sa yın Aysel Çelikel'in makalesi, "Farklı Cinslerin Eşit Ilaklardan Yararlanması vc Eşitlik llkesinin Yorumu" başlıgını taşımaktadır. Sayın Çelikel, uluslararası insan hakları sözleşmelcrinde yer alan hak ve özgürlükler ve güvencelerin ka dınların özel durumlarından kaynaklanan haklar nazara alınmadan düzenlendigine deöinerck, makalenin amacının, "'eşitlik ilkesinin', kadınların hak ve özgürlükleri sözkonusu oldug'unda, nc dereceye kadar yeterli olduğu, kadınların özel biyolojik konuları nedeniyle sahip olmaları gereken haklann eşitlik kavramı içinde nasıl korunacağı konusundaki gelişmeleri ve düşüncclerini açiklamak" oldıığunu belirtmektedir. Makalede, özellikle, kadınların es.it haklardan yararlanmasının sağlanması için yapılan girişimler, eşitlik ilkesinin yorumunda gö/.lenen gelişmeler ve cinsler arası cşitliğin sağlanmasında geçici özel ünlemlerc başvurulması hususfarı üzcrinde durıılmaktır. Cinsler arası eşitlik ilkesi Turgut Tarhanh Cetin Ozek Bahrl Savcı On dört yıtda bir arpa boyu.. E Sayın Lütfi Duran'ın "Türkiye, Avru a Hukukuna Uyum Sağlayabilir mi?" aşlıklı makalesi, yazarın, mart 1980'de yayımlanmış bir başka makalesinin,(l) J'iirkiye iç hukuk düzeninin, yakın ge lecekte AET kural ve usulleri ile uyarlı halc konmasını ummanm aşırı iyimserlik olacağını savtınduğu ve aradan geçen on dört yılda gcrçekleşen olguların ve yaşanan olayların, yalanlamak yerine doğrulayıp güçlcndirdigi, son saürlarıyla başlıyor. Makalenin hedefi, yazannın sözleriyle, 'Türkıye'nin Avrupa hukukuna uyum saglanmasını köstcklcycn ve zor laştıran başlıca nedenlerin neler olduğu'nu ortaya koymaktadır. Makalede, Türkiye ünyada hukuku ile Avrupa Insun, hukuku arasındaki liukukvc Drvlet uyıımu engellcyen ve güçleştiren etkenler şu başlıklar altında tartışılmaktadır: Devlet vc Anayasal Düzen; Yü rütmc ve ldare; Yargı ve Içtihat Birliği; 1 lukuk Oğretim ve Eğitinıi. Türkiye'de Avrupa hukukuna uyma konusunda gerekli koşulların ve ortamın bulunmadıgı sonucuna ulaşan Sayın Duran, ya/.ısını, DYPSHP/CHF Koaiisyonunun, düzenin demokratıkleştirilmesini biıincil işlev olarak benimsemiş ve üsîlcnmiş olmasına ra(*mcn, ILO'nun iki sözleşmesini yürüılüğe koymak, C'MUK'ta bazı dc^işıklıkler yapmak ve radyotelevizyon yayınlarından devlet tekelini kaldırmak (ve bir de, hakiııı ve savcıların aylık ve ödencklerinı arttırmak ve staj dönemlerini iki yıldan bir yıla indirmek) dışında hiçbir şey yapmadığını belirtcrek noktalıyor. Sayın Çctin Ozek, "Devletin Korunması, Terörle Mücadele Yasası ve Bilgilenme Hakkı" başlıklı yazısına, Terörle Mücadele Yasası'nın, her durumda insan haklarına saygılı, demokratik yön lemlerle şiddet olaylarının önlenemeyeceği inancmı yansıtmasına, AnayasaMahkemesi'nin bu konudaki aynı inançtan kaynaklanan tavrına ve söz konıısu yasanın daha da kısıtlayıcı yönde değiştirilmesı girişimlerıne işaret ederek başlıyor. Bu inancın oluşmasına uygun zemini hazırlayan, ınsan hakları ile devlet çıkarları arasında bir çelişki bulunduğu yolundaki anlayışı irdeleyen ya/ar, bu alandaki düşünsel değişimi göstererek, artık ılevlete karşı suç kavramının yerini insana karşı suç kavramının almakta olduöıınu belirtmektedir. Bilgilenme hakkı bağlamında, devletin korunması amacının bu hak ile çclişmediğini vc siyasal iktidarın halkın bilgilenme hakkım sa^lamakla yükümlü okîu^unu göstermektedir. Makalenin geri kalan kısmı ise, Terörle Mücadele Yasası'nın bilgilenme hakkım kısıtlayan 6, 7 ve 8. maddelerinde yer alan suç tiplerinin unsurlarının incelenmesine ayrılmıştır. tafa Kemal rasyosuna son tepkileri ve bu tepkilerin yarattığı kopmaları dile getirmekte ve yazısını, 'yeni bir anayasa ile, tam bir demokrasinin doğal ve işlerli rasyosuna dönme zorunlulugıf başlı^ı altındaki bölüınle sona erdirirken, sözkonusu yeni anayasayı gerçck bir sosyal pakt yapacak ilkelcri dc sayar: "A Anayasanın yapılmasına, açık toplumun, sivil toplumun bütün sosyopolitik ve kültürel dinamiklerinin kat kısını, sağlamak. B Biçinısel demokrasinin, "her hal ve kârda bir muhalefet" (parlamento içinde ve dışında) içennesinin saglanması... C Yeni Anayasa, ^ vicdan özgürlüğünün bir kesin lazimesi olarak, bir odünsuz laisızm üzerıne da yanmalıdır. D Toplum yaşamının bütün yuklerini vc yararlarını, haklılık ve adillik ii/.erine oturlma." Sayın Bülent Tanör'ün "Danışma Meciisi'ne Sunulan Anayasa Raporlarında Antilibcral Eğilimler" başlıklı makalesi, 1982 Anayasası yapım sürecinde Danışma Meciisi'ne sunulan, ba zıları maddeleştirilmiş anayasa taslaöı, bazıları ise özel ya da genel öneriler demcti şeklinde olan ve tümünü kapsayıcı biçimde rapor olarak adlandırılan görüş ve onerilerde yer alan ve özgürlükçü bir demokrasi açısından sakınca taşıyan önerileri ortaya çıkarmayı amaç euinmektedir. Bu incelemede, daha çok üniversiter CUMHURİYET KİTAP SAYI Uberal/antiliberal anayasacılık Usculuk, laiklik ve Mustafa Kemal Sayın Bahri Savcı, "Kökten Bir Cagcıllığın tki Kaynağı: UsculukLaiklik" başlıklı yazısında, bütün devrimler gibi, Türk Devrimi'nin de bir rasyosu bu lundugunu belirtlikten sonra, bunun gereğı olan, ruhunvicdanınentellektücl mclekelerin rasyonalizasyonu vc siyasanın rasyonalizasyonunun nasıl sağlandığını açıklamaktadır. Daha sonra Mus Bilgilenme hakkı SAYFA 12 289 J