Katalog

r 0 K U R L A RA "llünıanizma 'romantik' ıslak bir sevgi dcğildi. Yurduvıuzu, halkımızı kucaklamanın da bir ifadesiydi. Sanatın, ancak halkın içinde vc amınla birlikte yapılabilecek bir gerçeklik olabilcceğine inanıyorduk" diyen Müştak Erenus 199 5'te 80 yanma girdi. Bu sayımtzda Ytlmaz Arslan ve Seyyit Nezir'in Mü$tak Erenus ile ilgili yazılannı ve Leyla Şahin'in söyle$isini yayımlıyoruz. Burroughs'un yeraltı kültürü ürünü kitabı Canki'nin orlaya çıkışının öyküsünü Allan Gingsbergten Sabiha Mengenli dcrledi, Metih Nastr da tanıttı. Turgut Özakman'ın Dr KIZÜ Nur'un anılanndaki tutamzlıklan örnçklcriyle ortaya koyduğu çalışması Dr. Ktza Nur Dosyası'nı da Muzaffer Uyguncr tanıtıyor. Bol kitaplı günler... TURHAN GÜNAY Küçük bir kitapta dev bir şiir "İşte Anadolu" Dogmalardan, tutsaklıktan uzak insan düşüncesinin binlercc yıl öncc doğa kanunlarına nasıl ulaştığını, Anadolu düşünürlerinin nasıl suya toprağa atcşe kafa yorduğunu, madde dentlen şcyin özüne "atom"a ulaşmak için doğa gizlerini nasıl zorladıklarını anlamadan, "bilmek" dcnilen şeye varılamayacağını hsıldıyor bizlere bu küçücük kitap. OKTAY SONMEZ mer Tuncer'in "Iştc Anadolu'su as lıııda istcdiği doğrultuda gerceklcş,mcsinc hiç yardım edilmemiş bunıın da ötcsindc kaybolup gitnıesine sanki göz yumıılmuş bir projc. Oysa, uluslararası yaygın lıkta çok başarılı göstcrimlere ulaşabilecek bir belgesel çalışması. Ülkemizde ne yazık ki birçok değerli kalcmin, pck çok projenin başına gelmcsi ıımursanmayan bu ncfis calışma, büsbütün yok olmak ycrinc bir solulcta okunacak sadecc 181 saytaıık bir kitap olarak gene dc elinıizde. Bir yolculuktn, bir tatil sürcsindc ya da biraz uzuııca bir kış gecesinde bıtırılebılir. Soııuna gclincc ncden bu dev öykü bu sonsıız şiir dana sürmüyor diyeceğimiz tadıııa doyulmaz bir miizik, ısımsız bir içkinin anlatılınaz sar hoşluğu içinde bııluyorsunuz kendinizi. Evet sadecc 181 sayfaya bir ccp kitabına dupduru bir anlatımla sığdırılan "dev bir öykü '. Dilc kolay Anadolu nun öykiisü bu. Sadece kendine benzeycn Türkçenin bu kadar güzel bir anlatım araeı olduğunu çok genç 'illarımdan bu yana ilk dcfa Nâzım'ı okurkcn ark ctmişjmdir. "tştc anadolu" yazarının kendısini ycr yer alıkoyamadığı Anadolu tulku ve coşkusunun açıkça bclırgınlcştiği nasajlardaki duru sicak içtcn Türkçesindc bir rüzgâr esiyor, bir rüzgâr ki, zaman zaman ıtiraf etmeliyim alıp sizi Nâzım'a götürüyor. Belkı de bu yazarın iyi bir Nâzım hayranı olınasından kaynaklanıyor. Güzel yazanın, güzel konuşanın clınde anadolu'nun bınbır köşcsinde vüzyıllardır akan küçük çaylar, coşkun ırmaklar gibi pırıl pırıl içten bir dil oluyor l'ürkçcmiz. Omer Tuncer'in "lştc Anatlolu'su böyle bir Türkçeyle yazılmış. Okunmuyor kitap, sanki iciliyor. Anlattıkları alıp götürüyor insanı Binler ce yıl içinde geziniyor insan, bir büyük Ana dofu yaşanıyor 181 sayfada. Bir büyük şiir, bir sonsıız müzık, bir dcv dcstanlar yumağı Anadolu. Anlatmakla öğrenmcklc bıtecek gibi değil. Bir uygarlıklar ccnneti Anadolu'nun anlatımında, belki de dilimi, konunun giizelliği ve görkemindeıı istcr istemez bu denli etkileniyor vc deyirn ycrindeyse sanki denıleniyor. Anadolu biiyüsü sardı mı bir kcz yazanı, anlatanı bir sonsıız zım'ııı " Memlcketim, ınemleketim" dıyc özlrmi, Balıkçının Toroslar'dan Akdeni/'e doğru "Hey Koca Yurt" diye çıldınnası. Bu küçücük kitapta Omer Tııncer tlevlerin ayak ı/lerinı sürcrek, bu koca yarınıadada insan yerleşimlerimn, bırbirinin içinde eriyen uygaılıklann 20 000 yıl (incelcrınc doj^ru, binbir elsaııeye, bıııbir kültürdcn artakalan her şcye dokunaıak ta^lar üzerinde okun.ıbilen her dilden yazıta dcjSinerek alıntılar yaparak apaçık bır vıirek uzanıyor. Onbinlerce yılın üzerinde bır uçu^, Anadolu tarihi içinde bir gczınmc bcncc Omer Tuncer'in kitabı. Anadolu'dan kopan o iki büyük nchir kimbilir kaç bin ylldır vc hâlâ akıyor gürül gürül. Aralarında uzanan o doğurgan, o anlatılmaz gizlcrle dolu topraklar dan Mezopotamya'dan fısıltılarla baslıyor bu yolcukık, Hattiler'den I lıtitlcr'dcn başlıyor. Cıüncydo^u Akdeniz kıyılarından bilmcdikleri Batı'ya do^ru açılıp Kariaca'yı ve diğer linıan kentlcrini kuran gözüpck, tüccar gemicilerin yclken açtıkları teknclerlc siz de Ba tı'ya doğru uçuyorsunuz. Foça'dan, Efesus, Miletus, Halilcarnasus'dan denizc çıkan vc Anadolu'ya Ege Adaları'na taşıyan insanları düşünüyorsunuz. (jirit'te Mısır uygarlığın dan kopııp gclmiş ycrlc^imlerle karşılaşıyorsunu/ Daha sonra Mora Yarımadası "Hge Adaları" ve Anaılolu ıle alışverişe başlayan Minoen uygarlığı ile karşılaşıyorsunuz. Bal kanlaı'daıı bir gök giiıültüsü gibi kopan bu gün Yunanistan denilcn topraklardaki Myken'lerı czıp geçcn Dor'larm scslerini dııyuyorsıınu/. O dev I litit ımparatorluğunun dagılmasından sonraki Anadolu'da çiçeklcr gibi açan tli^er uygarlıkları Likyalıfar'ı, l'rigyalılar'ı, Karyalılar'ı tanıvorsunuz. Daha sonra 1 lelle nitik ve Komalı gıysılcr içinde görüyoi'suııuz Anadolu'yu. Sonra Bızans, Sclçuk, Osmanlı t ü r k u d ı ı r ariık 1 uık j çı». B(T}Uiıa m ı N â ve I ürkiye. Bugiinkii durumlarında bıle her şcyi ile anııiüa sizi önüne k.uan eennet rüzgârları, binlcree yılın biııbiı rürlü doğal afetlerı, saldırganların hoyratlığı ile yok edemediği gör kcmi içinde sonsuza dogru u/anan antik Anadolu kentlerini, özgür düşünceniıı be^igi olmııs bu toprakJarı bııralarda msanlı^m neler yaptığını bııralarda neler olup bıttığıni bilmcden dünyaıun nerden gelip nereye gittijjıni anlamanın münıkün olınadıgı kanısına varıyorsunuz. Dogmalardan, tııts.ıklıktarı uzak insan dü şüneesinin binlerce vıl oncc doj>a kanunlan na nasıl ulaştığını, Anadolu düşünürlerinin nasıl suya toprağa ateşe kala yorduğunu, maddc dcnilen şcyin özüne "<ıtom "a ıılaşnıak için doğa gizlerini nasıl zorladıklarım anla madan "bilmek" denilcn şeyc varılamayaca ğını fısıldıyor size bu küçücük kitap. M.O. 585'tc Milaslı (Miletus) Thales ve çağdaşı bir sürü anadolu düşiinür ve bilgesinin Mezopotamya, Hitit ve Mısır uygarlıklarının bilimsel mirasından csinlenerek nasıl göldcre yıldı/.lara, güncşc doğru uzanılıklarını anlatıyor. İnsan ayağının ancak M.S. yirminci yüzyılda dcğebiluiği Ay'a doğru en azından zininferınde nasıl yola çıktıklarını söylüyor size. (iök cisimlcrinin konumları, birbirleriyle iliskili, o karmaşık sistem içnidcki yörüngclcrini, bugün kullandığııııız zaman dilimlerini vc takviıni nasıl daha o çağlarda düzenlcdıklcrini anlatıyor. Bütün bunların nasıl bir şiir, bir dev sen foni içinde vc "özgür insan düşünccsi" ile başarıldığını anlatıyor.I Icr doğa gücü vc güzelliği ardındn bir tanrı yaratan o çağ insanlannın nasıl biraz lanrı, tanrıların nasıl bir ycrdc insan olduklarmı o güzel Tüıkçesi ile nerden başlayıp nerdc bittiği belli olınayan bir masal dizisi içinde bir Anadolu luikunu bir r.ıtlı Anadolu insanı olarak anlatıyor. Anadolu, özgür insan düşiincesinın doğduğıı, insanın bu ıliişünce ile yola çıkıp kendini ve doğayı bilmeye, aıaşiıımava ve lıııl dukları üzerinde bilimsel olarak Jüşünmeye başladığı büyük iilke. Sen araşıırılmaya biliıı ıneye değeı bir topraksın, demck istiyor. Eğer gönlünü/. vaısa, bu işe Omer Tuncer'in "İşte Anadolu"sıınu okuyaıak b.ı.şlayın. • tşte Anadolu / Omer Tunccr / Arkcolo/ı vc Sunal Ytiyınları / 2()2s. Bilimsel miras Anadolu tarihi içinde gezinti O l Imtiyaz Sahibl: Berin Nadl o Basan ve Yayan: veni Cün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. C cenel Yayın Yönetmenl: Orhan Erlnçc Cenel Yayın Koordinatörü: Hlkmet Cetinkaya o Yazıişleri Müdürterl: Ibrahim Yıldız (Sorumlu) , Dinc Tayanc o Yayın Yönetmeni: Turhan Günay o Crafik Yönetmen: Dllek llkorur o Reklam: Medya c CUMHURİYET L KİTAP SAYI 289 SAYFA 3