Katalog

bulduk, viicııdun saklı kömüründe" demektcdır artık. Bcn gcne de "Yenibiitün" olayının dışında bir sey söylemck istcnm: "tnsanın Beyaz Kokusunda" Scyyit Nczir şiırinin doruğudur ve Yenibütiin'den dc taşan bir ycrdir bu. Militan Şiir'imi/.e yepyeni bir açılı, kavi vc diptetı bir söylenı taşımıştır. Hayata bütün ünitcleriyle katılan, hayatın bıitiin birimlcrınc bakmak isteyen; birey'i yeniden cle alırkcn, sckizon sözcüğün çcvresinde dönenip $ür yazdığını sanan, şair olduguna inanan pek çok kisjiyc de at gozlüklcrini çıkartmalarmı lıalırlatan bir duruştur bu. Broy Dergisi'nin ilk iki yılını izlcycbilmiş olanlar, dediklerinıi kolayca kavrayabile ccklerdir. Biiyiik bir özveri vc yiireklilikle çıkardıgı Broy Dergisi, altını çizcrek söylüyorum, 80 Sonrası şiirimizin, özcllikle Militan şıirimizin tek ve uzun kanadı olmuştur. Gerek şiir üzerine yazılan, gerek çeviri siirleri, gercksc gcnç kuşaktan yaşlı kıışağa ıı/anan si ir çeşitliligiyle çokseslili^i başlatmıştır İlk işaretini "Israrla"da yakaladıgımız bir vur gulamayla: "Kavganın alnında ne güzel durmu$sun kardeşim!" "Israrla"ya yeni katılan şiirlerdcn "Dengede ()ldürülen"i alıyorum bııraya: Çag'ımız manşetlerin boynuzunda duruyor her an düşürebilir onu }iddetin kemendi Haytr diyor gerçek, <> onun gerçefcı aslı hayattaır, tastanıam kendı Çünhü dutııın jiddetıdır ınsanın cllerineyumruğu yontan Tek jiy vardır dengede, solntadadır şimdt lek jcy, fa^ızmın kotuyla boyadığj resımlerde ccscdi" "Dağları •üylecene"de de görebiliriz 'dcngcdc öldürülcnler'ı. "Viranşehır" şıirinde ise öldürülenlerc scssiz kalınmaz: "Cinavcli sormayu, her dolayı ulkenın Kanımı sormaya halkım, ellerı tas tas gelır. Mardin'dc bulunduftu yıllann izlenim ve lanıklıgını sjiirine taşımı^tır Nczir vc yasadığııu "yiiratnıa süıecine dönüştürmek"le kalmayıp, bütün bir insanhktan sorunılu bir ^air kimliği ortaya koyar: "Uyanmtş neden sonra adaın Benun yurduıtı mu '> Suf! Niyı'tin patlattntık ıın kathtmdckı tohumu?" Bu sorunıluluk duygusuna "Şıli Duyarlıgı" bir bajjka örncktir; şair, faşist Pinochet çetesinin zulnıünü ^öyle cleştirir: "Vc kunarkt'n Sdi'nın dağjarmda /an Kıırtardt katiller lldlkın vatanını halktan." Ki, bıitün insanlıktan .surumlu bu ^air kiıııliğini, "lîiitün Yıırınlaıda", "l/leri Var" adlı kıhıplarında ıla bıılmak müınkün. Biı kcz daha. "Kavganın alnında ne güzel durmuşsıın kardeşim!" Zahnıctlı Bir Yara. A^ırel Afıdı, lzlcn Var, Vıranşohır, t ) Tek Sö/.ıiik, Sıı, Ha/irsın tusanııı Beyaz Kokusıında, Moı ve Cîülistan'dan, "Israrla"ııııı venı basımma eklenen şiirleıe ki to^ıı der gılerde kalmiij ^lirlcr ıızanan yolda, "şiınn ycnilmezli^ıne adanmıi}" bir yurek karşılar bizi "Bütürı Yarınlarda," Âşk Asıldır " diyen bir "Encaını Macera"... • SAYFA 6 Seyyit Nezir: Siip güncel tarihin icindedir şadım. 1516 haziranı da. Ne ki içerden görmek her zamaıı doğru görnıckle sonuçlanmayabilir. Dı^ardan bakabilmek de gerckivor. 78'dc bir yandan ögrcncilerimizlc faşist işgalc karşı direniyor, arkadaşlarımızclan birini dersanede bombalarfa parçalanmış buluyor, öte yandan Batı Edebiyatı dersindc Voltaire'i, Rousseau vc Montesqieu'yü, Gocthc vc Heine'yı, (Ihauccr vc Shakcspearc'i, Dostoyevski ve Tolstoy'u, Gorki vc Brccht'i, Ronsard ve Baudclaire'i, yani Homeros'tan Sartre'a dcvasa kültür birikimini özünısemeyi vc ıçermeyi vıırguluyorduk. Sınavda Brccht'i sordıığumuzda isc, "dün gece sabalıa kadar, mahalleyi fa^istlcriıı taraması tchlikcsine karşı, nöbct t u t t u m " gcrekçesiyle kopya vcrmcmiz istenıyordu. Nc yapıyordunuz pekı? Kopya veriyur muydunuz? Hiç olur mu? Brcclıt'in yapıtları, yanı sıra ötcki saydıklarım da, faşist tchlikc oldugu sürecc nöbetı sürdiirüyor. Onlaısız tutulan nöbct hıç nöbet olur nnı? Oncc faşizmi yeneliın, sonra Brecht'i nasılsa öj*reniriz! mantı^ıyla gelinccck nokta, "oncc güç" ilkesine dayalı bir praumatizmdir. Güç kazanılamayınca vcnilgi duygusu mutlak iktidarını kuracaktır. Ama İKİ kuşak arasındaki asıl ayrım şurada: 68li, ya şama vc elbette yanı sıra politik yaşama yön verme kavgasındadır. 78'li, verili politik koşııllar ve yaşam taratından kuşatılmıştır. Bütün amaç, bu kuşatmayı yaracak gücü bulıııaya yoj>unlaijmıstır. Böylc diyorhunuz ya, ısrarla, tepeden tırnaia, eleştırdıgınız polıtıb söylemle yiiklü. Ustelık aynı kusatnıayı iliklerinde duyan bir söylenı bu ınsana ilişkin snnıut ayrınldar yakaladığınız anda avuçlannızdan hayıveriyor sanhi "Scydijcbırli lfçi Anlatıvur" şıirtnde, fabrikaâa yenı çalıynaya bay layan bir işçiyı y'iyle anlatıyorsunuz. "Makinelerc kayıtlıyım artık/ Nasırlartn/da ınaden sertliği". Hcı/ıcn ardından gelen dizedc" Dünyaya el ediyor kalbiın" dıyerek \oyut olana yöneliynrsttnnz "Ajkale Tutanaiı"ndıi grevci işçiler yıişanıları ıcındc \ergilenirhen, iüzı'J, "Ccvherindcn kocaman bir iifkc çıkartf Aşkalc ycnılnu'iııelı" dızclcriylc sloganda doptnıluyomınuz Ikı kih i'agın nıengenesındc sd'/i/ığıııızı söylesenı 1 ktzar mnınız'1 liç diişünmcdim bıınu. Niye olınasın? Ama bakın, gcçtiğimi/ yıllarda, 70 Kuşagı şiiriııi tartışırkcn kar^ıt konunılarda ycr aldıgımız M c h m c t H. Dogan 1977'deki bir yazısında ne dıyor "Son yıl larda politik şıııv mnsallaı yalmkat aydın dııygtılanışlarından olanak ölçüsündc ka çınıyor..." 70 Kıışa^ı ^iiri, lkinci Ycni ve Garip îjiiri'nin yanı sıra şiirimizin cn çok tartı^ılan konularmdan biri. 79 Kıışagı için yitik kusak nıtclcıııcsi ycrintley.se, 70 kuşa^ı ^üri de bu nitelemcdcn clbet pavı nı almalı. Mclımct H. Doğan ıla s.ımdilcı de öyle söyliiyor. "...Ve bana kiıııliğiıni/ Bindokuzyiizonyedi Büyük Ekinıi" gctirdi diye bitiyor biı başka ^iir. "Sloganda dügünılcmck"ten "slogancı şiir" yazdıgınıı söylemek istiyorsan, hemen her şiirimın CUMHURİYET KİTAP SAYI 285 GÖKÇEN YILMAZ H Kuşa&ı'nt anlanıa tartıynaları sürerken, bıına bir dc 7H Kusagı tartı\ınası eklendt Israrla'aa 196H7S dönenıınde yazdtSınız }iır/erı toplııca yayınıladınız Biı şıirlerde her ıkı kujakla da kcuşen, i'ırtü^en i'ıgelcr var Siz 1 kendınızı hangı kuşakta görüyoruoıuZ' • Aslını ararsan, bu tartışmaların dışında kalmaya çalıştım lıep. Anıa " N c ını Yapmalı^ Çok Bclli!*", "Ve merhaba Uzaklık", "fyi Yerdeyız Hepinıiz" >,iirle rimde, nasıl olduysa, o giinferc tlönüverdiın. tlgiııçtir, siiılcrdc 68'liler anlatılıyor dııysa da, tcpki, 88'li gcnçlcrdcn geldi. "O günlerc ilışkin başka sjirlerıniz dc olacak nıir1 Niçin herke.s gıbı övünmek yerı ne içerden elcştiriyi seçiycırsunifz?" gıbi sorıılar Gerçekte 68 kusajiı adı altında beliıli biı kimliktcn sö/ etmek oldukça güç. Bu ku^ıı^ııı ycrcl düzeydc üç e^ilimi yansıttjğı üstiinde rıedcnse pck durulmuvor. O n c e , "Türkıve Cunıhuriyeti'nin kendısıne emanet eclıldıgV' ılkesındcn yola çıkarak 27 Mayıs'la süren gelenegi doğrııdan üstlenen bir kesim var ki, ıılıısalcı biı tavrı yansıtıyor. Bu cizgidcn iki bclirgin ayrılma oldu: llkini Harun Kara dcniz'in kişiliginde görüyoruz, emekçi halk harekeriylc biitünleşme, geleneg'i işçilere yaslama çizgisi. Açı farkı olmakla birliktc Doğu Perinçek'i dc aynı cizginin gitgidc kalınlaşan, koyulaşan cgrisi üstündc buluyoruz hcp. Otcki çizgidc, 68'in uluslararası düzeydc "cmperyalizmin paımık ıpliöivlc sürdiirdüöii eBi'inenliğini şidılct cylcmlcriylfr parçalama ya yönelişinin ülkemi/.deki biçimfenişi çıkıyor karşınıı/a. Ulusalcı geleneg'in Dcniz Gezıııi^'lcrdc sonıutlanması, onların bağımsızlık kahramanı vc simgesi olmasıyla sonuçlanılı. Bugün, yinc ulusal bağımsızlık vc laik cıımhunyetten ve elbette emekten yana t.ıvır alan 90'ların gençliği için, sözgeliıni 7()'lerc görc, daha bir anlam taşıyor Dcııizlcr. Bcninı o yıllarda Karadeniz'le kısa süıvli, aıııa a/ımsanmayacak ctkilcr alılığım bir arkadaşlıjiım oldu. Bireysel tcpkılcrınıı, şair olarak tavrımı emckçilcrtlcn edinmeye çalıştım. Bunda, çocııklıı ^unuı Zeytinbıırnu gecekondulaıında ve okııklan artan vakitlerde çalışarak geçirnıcınin dc payı var belki. "Kdvganın alnında nc güzel durmuşsun ktirdciinı" dızesı, butün bir 6H Ku$ag,t'ntn, anıa bir o kadar da 78'lıııin duruşuıtu yansıtıyor I ler iki kıışağı da içerden gördüm, ya