Katalog

Adnan Özer'in şiiriya da... Zamanı kavbeden rüznâr aülü "Zaman Haritası" aynı yüzle ktrletıyorunı aynaları meyeceğ'ım artık; adıyla kkaplaştırdıgı (Gençlik Bildirisi) kaçacagım büyüden. şiirlerinden bir dcrle Rüzgâr Durdurma Takvimi 1985: Şair (Mahvolma Sebepleri) meyi 1994'te "Seçme bu kitaptaki şiirleriyle iç dünyasını dış Zaman Haritası 1992: Özer, bu kitaŞiirler" adı altında dünya ilc buluşturuyor. Kültürel ağtrlıklı bında "ada" imgesini, yazgıyı dış dünyaEra Yayıncılık'tan çısözcükler mistik söylemin sularında bal dan soyutlayıp iç evrenine napsetme ıstekardı. kıyarak (özer'in şiirini yeni bir düzleme giyle örtüştürüyor. teslimiyet, başkaldırı taşıyor. ya iç içe yaşanmaktadır. Ateşli Kaval 1961 Yeni Türkü Şiir YaAkdenız'de bir evltya mıntanı gibt yıkaÜcra yerlerimden birt de güncj yınları: Özer'in bu ilk nan bir adalar harıtastnda gördüm kalbımı, kitabında dpğa betoprakta yasıyorum. akmıyordu Allahım, %adece tayf ve timlemeleriyle yöre Rendelenmi} portakaldan kumsalda ya merdiven insanı sarmaş dolaş yansır şiirlere. Yörc jiyorum. yeterdi anlatmaya çıkamayacağtmı sel ağzıyla, öznel sözcükleriyle, gelenekleYurdum, kehrıbar tesbihli ustam, Türki hayal gücümün dizgelerınden. riyle özgün bir Trakya tablosu çizcr şair. (Islas Comores) ye' Geceleyin kum ve rüzgâr Kitaptaki bir bölüme ad olan "Çöl" im(Yerlegik Kasırga Yastığı) buldu bttğ bekçiünin unutulmus tilüsüUzun dizeler, kesme işaretleri, paran gesi, adaların kuşatılmışlığından Ortadonü tezlcrlc verilmiş iç diyaloglar dize kuru ğu'nun vahalarına akan "Dicle" gibi yata;ını genişleterek akıyor Özer'in şiirlerinluşları ile anlatım, yeni şiirsel açılımlar ay gctirdi salavattnı ie. kazanıyor. sonra gri bir çendille örttü yüzünü Sular karalara aktı (. .. . Su haznelerini genijletiyordu as(Tören) dünyaya eğtlmemden artık. ma yapragı Bir anlatıcıdır şair. Unutulmasın ister ağırlamak içtn uzak bir güneşe Şerha çnlü geçti ağ onarıcı kızların çuvaldızları, kış kavunsecde eden damlaları, o çtplak trmak yaramın bakış yerindcn azarak. larının kokusu, duvarlardaki vahşi gül iş(Kazı) lemeleri, yastıklara bulaşan aşkın çıkma derviderini.) Esiyor şimdı rüzgârım yan kanı. Güz hastalıkları girer şiirine ve Ülkenin ,Doğu ile Batı arasında sıluşıp Mağrıbı Masrığa katarak havatına, kırık aşklar, medreseler, köy kalan kültürel coğrafyası, Özer'in şiirinde Varsın bir fiyat biçmesin Batt kanveleri, musalla yeni soruların kapısını açar, ttişlcırı, intihar dizeleri... Yemen ktptilerinden aldıg'ım ruha. kımtn aslıyım ben soğuk bir ülkcden geldim (Muâllâka) ne yüz oldum ne ayna (Kafileler) çanlartmı ısıtıyorum cehennemi uykunŞair, Muâllâka adını verdiği bu şiiriyle, referans yükJü bir şiirdir artık karşımızda tslamdan önce Arap sairlerinin Kâbe daki: O zamanlar nibilist bir divana başladım duvarına asılan kasidelerinc göndcrme baskınlar gördüm kanlı baç savaflan yaparak, poetikasının altını ciziyor. bir bıçakla değijtim sevdamı (Sevdanın ve tpeğin Ortak Tarihi) Dicle değildim ben, kum doldu saçlan Valıtılmışlıktan çıkarak geleneksel bir söylemin rüzgârına katıyor şiirini. ü , arBireysel tutkular, dıiş kırıklıklan, izle ma Dıcle bir devenın gölgesı usul usul akar tık Ortadoğulu bir şair olarak örmektedir nimci bakışı iç dünyadaki verilerle kuşaşiirini. Ama yine de "Ada" izleöi içten içe tarak, şairi ampirik söylemle buluşturu dı sürer, yakın şarkın kumullarında: yor. Sisli denızîere açıldım bir zaman Dicle değildim ben, tarak aradım Batı naylon çiçeklerdeün şimdi ne altın ne meyve, çarşılartndan. (Büviikayı'nın Sevgilisi) gölgeler aağınık saçlartnı masaya sarktttyad ohun kesfettiğim ktyılar Daha sonraki şiirlerinde de sürecek yor olan "ada" imgesi girer şiirine, kuşatılZamanın bayatla içlendiği çöllerde kufkonmaz dalı güz kirpikleriyle bir çadırım ohun yeter pembe badanayı tırmanıyor(Acıyla Söz mışlığın bir simgesi gibi, hırçın sular hem Doğu'dan hem de Batı'dan dövmektedir (Kine Ez?) lenme) Çöl imgesi siirde, yakıcı bir rüzgârın sorular iç dünyanın dipnotudur sanki, kültürel coğrafyayı. Düjgücümle yoruyorum ktyıyı. Canlant kanatlarına gizler düş kırıklıklannı: yamtlann arasına sıktfmt}. yor gündelik dilin ncyım ben Ey Halk! Ey Halk! dtye çag'ırdıg'ım undırdiği nesneler Esinlenmij duyguyla ey fırkat bülbülü zaman bantasmda körfezler gıbı çekilen yığılan kum, dilın üst böyle sevgısiz, böyle çürüyen? • ben ritimlerıylc çağrılan dalgalar, sayıklayan hayale dalan rüzgârın önünae sergiler ve dut yaygıları açan ansıztn sorulmuş bir soruyum ada...Hepsı aynı insanlık eğrileri, ketenpere çömezlerı müzığe aktyorlar (Gerçek Benim Suçum Değil) (Kine Ez?) (Mermer Adası Günleri) Her yanıt içinde yenı sorular barındınr, Düş kırıklıklannın,içinde gizli bir kine Kuşatılmışlık sadece tarihin ve cog'rafNereye gidiyoruz, ey keten sa(lı şaır? yanın belirlediği bir duygu dcğildir şair dönüştüğü yerde şair, 'kcndisini aşk diye Söyle nereye? ve umutsuzluk her soruda, çırpınan bir dc. Acıyla yaşar nesnelerin ve acının im doğuran devre", "lâl kafiye düşürüp", ahtaputun kollart gibt sarar yenı yamtları, gesı saydığı kadının nesnesiyle kuşattığı direncini bir "fi i care" gibi geçer akçe kılarak, her şeye karşın "gülün ölüm Sorma artık, sorma. Vardık uaracağımtz benini. ? Kadtn, nesin scn acılar imgesi, ülü tabi çağı" yanılsamasının içyüzünü yazmayı yere. Eymsanlar, sürdüren değil midir? hayvanlar, güller, kayalar' Celin içal al resmi, erkeğin ben oldum da ne buldum lemmuz'un tsıfctyla loplanan Sevıs dur dünyayla. konağımıza. hrafil kınnabında Koru âüzenlerı sen de gel, surunda süsenlerle, giderayak lâl kafiye Ş<ıır olmadın nasılsa (Hayırsız Bir Esmerle tçsel Diyalog) göllcre vehmedılen gül dalaklt şadtrvan(Mahvolma Sebepleri) tçinin tükenmez duraklarından bindigi Duyıılarıyla algıladığı dünyayı, duygu da her otobüs onu kaçmak istedigi yazgıya ama yine "gülün ölüm çağında " doğru götürür, ama bu yazdıöı şairin gü larıyla yargdar. Kaçış en kolay yoldur bel(Kine Ez?) ki. lüşüne eslik eden yalnızlığın urkudur. Razı delilim nesneleri karstsındaki dumarazlı bir çocuk tafiyorum yazgımla Seçme Şiirler / Adnan Özer / Era Yarumuma, noyutlar. kucağımdan sarkıyor bacaklan mekânlar, diller karsntndakı. Dü\ gör ytnalık / 127 s. aynı yüreği paylaşıyorum onunla Adnan Özcr, 1981'de "Atcşli Kaval", 1983'te "Çıngırağın Ölümü", 1985'te "Rüzgâr Durdurma Takvimi", 1992'de "Zaman Haritası" adıyla kitaplaştırdığı şiirlerinden bir derlemeyi 1994'te "Seçme Şiirler" adı altında Era Yayıncıhk'tan çıkardı. AYTEN MUTLU 7 0'li yılların sonlarına doğru dergilerde şiirleri yayımlanmaya başlayan Adnan üzer, şiirlerinin yanı sıra, çevirileriyle dc dikkati çeken bir şair. Özer, yörescl bir düzlem üzcrinde ardışık dizimli anlatımlarla kuruyor şiirinin uzayını. Gündelik dil, şiirsel birikim öbcğinde yoğunlaşarak özyaşamsal ayrıntılarla iç dünyayı dış dünya ile buluştumyor şairin ilk iki kitabında. Özer, 1985'te yayımladığı "Rüzgâr Durdurma Takvimi yle birlikte şiirinde bir doku degişimi gcrçcklcstiriyor. Uzun dizcler yer yer kırılarak anlatımcı akış parçalanıyor. Şiirle yaşam arasındaki gerilim, sözcükler arasında önceden kurulmuş olan ilişki kırılmış dizelerle yeniden, bir kcz daha kuruluyor. Böylece imgesel olan tasarımsal olanla zaman zaman örtiişüyor, zaman zaman da yer deöiştirivor. Ozcr'in yasadığı coğrarya, tarihiyle beraber, iç çatışkılarının imbigindcn süzülcrek yansıyor şiirine. Bu çatışkılar bir bcnlik sorunu olarak yüzcye çıkıyor. Trakyalı yılların şiiri, Ortadoğulıı bir şiirle bııluşııyor özellikle son kitabı olan "Zaman Haritası"nda. Önceleri sözcük agırlıkJı olan şiir, yer yer mistisizmlc buluşan, örtük çaörışımlara dayalı şiirlerle süriiyor. Dızeden çok şıırde bütünselliği önemsıyor Ozer. Dünyanın sınırlarında gezinen özne, bu sınırları doga ötcsine dogru zorlayarak dolaşıyor ruhun coğrafyasında. Şair için gizcmli olan dış dünya dc&il, dış dünyanın sınırlarını zorlayan özbenin pagan bilinçaltıdır. Bu yüzden de on iki pınar bıılur bu yazda on iki ak şiir yazarak; "köıü niyctli bir çaga uymamak için." Adnan Özcr, 1981'de "Ateşli Kaval", 198Vre "Çmgıragın Ö l ü m ü , 1985'te "Rüzgâr Durdurma Takvimi", 1992'de SAYI 265 CUMHURİYET KİTAP SAYFA 7