Katalog

Kimiz. kimlBPiz, "Türk Kimliği", içinde yer alan beleeler, çizimler, naritalar, KarİKaTürk'ler, kutular, resimler, renkli föyler, tablolar, yayın ve kaynaklarla başlı başına bir hazine... MUHSİNE HELİMOGLU YAVUZ eğcrli aydın, sevgili dost Emre Kongar Hoca'nın sayesindc, çok değerli kitaplar ediniyorum. Bunlardan birisi olan Kültür Bakanlığı yayınları'ndan Henry Glassie'nin "Turkish Traditional Art Today" kitabına sahıp olmanın kcyfini yaşıyordum ki bir başka güzel insanımız, sevgili Bozkurt Gıivenç Hoca'nın, adıma ımzalayıp, kızı Zeynep'le gönderdiği "Türk Kimliği" kitabı, çalışma masamın baş köşesinde ycrini aldı. (Bu da Kültür Bakanlığı Yayınlan'ndan) Sıradaki kitapları bırakıp, onu okumaya başladım. Başlamak yetiyor zaten. Kitabın düzeni, dili, içerifii kendini sonuna kadar okutuyor. Elimde kurşun kalemle, her yerine notlar düşerek okuduğum bu kitap, düşün vc duygu dün yama öyle bilgiler, öyle renkler, scsler getirdı ki bitirdikten sonra şöyle bir dönüp kendime baktım da doğrusu benliğimi daha bir varsıllaşmış, daha bir ışıklanmış duyumsadım. Kitabın "Sözbaşı"nda yer alan "Teşekkürler" bölümü, aslında çok alışık olduğum bir kırılmışlık ve hüzün duygusunu, yeniden yaşattt bana. Bozkurt Hoca, bu bölümde söyle diyor: "Üniversite araştırma foniarından istediğim mali desteği alamadım. TTK yönetimi ise önerime ilgi göstermcdi. llk maddi katkı, îstanbul'daki Amcrikan Araştırma Enstitüsü'nden (ARIT) geldi. Washington'daki Smithsonian'a oağlı uluslararası Wilson Merkezi ise 'Çağdaş Türk Toplumunun Kültür Tcmcfleri başlıklı önerimi kabul ederek, bir yıl şiireli araştırma bıırsu verdi. Hacettepc Üniversitesi'ndeki görevimden ancak ücretsiz izinlc ayrılabildim. Wilson Bursıı, Amerikan Kongre Kütüphanesi'ylc, ulusal arşivlerinden yararlanma olanajh sağladı. Ortaya çıkan escrin kuramsal çerçcvesi böyle çatıldı. Araştırmada kullanılan başlıca yabancı kaynaklar böylc toplandı." şününce, Bozkurt Hoca'nın bu söylcdikleri, bana hiç yabancı gelmiyor aslında... Kitabın "Kilmilk Kavramı: Sorular/Sorunlar" bölümündc yer alan alıntılar, birbirinden anlamlı vc konunun içeriğini çok iyi yansıtıyor. ktc onlardan birkaçı: "Kimiz, kimlerız biz, nereden gelmiş, nereye gideriz." Cîauguin "Kardeşimc karşı ben, yeğenimize karşı kardeşim ve ben, yabancıya karşı yeğenim, kardeşim ve ben." Arap Sözü 'Okullarda öğretilen tarih dersleri: Ovünme, gurur vc küstahlık getirdi. Hcrkcs lıaksız sadece biz haklıyız inancını besledi. Oğrendiklcrimizin çoğunu unutmaktan başka çare yok." Herbert Buttenfield (Tarihçi) "Kültür son analizde, bir kimlik sorunudur." Murat Belge Kitapta yer alan kutulardan birisinin (Kutu 101) içındeki sorular ise birbirinden çarpıcı ve düşündürücü. Şöyle ki: "Biz Türkler Asyalı mıyız, Avrupalı mı? Şaman mı, Müslüman mı, laik mi? Yerleşik köylü müyüz, göçebe Türkmen mi? Bozkurt Güvenç'in "Türk Kimlijji". TÜRK KİMLİĞİ Fatih'in torunları mı, Ata'nın çocukları mı? tslam'ın kılıcı mı, Hıristiyanlığın cezası mı? Osmanlı yetimi mi, T.C. vatandaşı mı? Fatih miyiz, fet.hedilmişıerden D mi? Savaşçı asker miyiz, barışçı siviller mi? Ordu muyuz, millet miyiz, ulus mu? Batılı mıyız, Batı'nın koruyucusu mu? Çağdaş toplum mu, tarihi bir köprü mü? Doğulu mu, Anadolulu mu, Batılı mı? Kimiz biz?" Sahi kimiz biz?.. tşte bunlara yanıt arayacaksanız, siz de bcnim gibi, Hoca'nın kitabında uzun ve çok keyifli bir yolculuga çıkacaksınız demcktir. Beşinci Bölünı'deki alıntılar ise yine oldukça düşündürücü: "Türk Tarihi tahrif edilmiştir. Özellikle üsmanlılar'ın sosyal (kültürel) tarihini, baştan aşağı yeniden yazmak gerekir." Halil lnalcık "tslam, Türk kimliğini aşağıladı." Özkazanç ve Kozaklı 1993 "Imparatorluklar belki at sırtında fet Tahrif edllmlş tarih hedilir ama, at sırtında yönetilemez." Çin Atasözü "Hararet nardadır, sacda değildir/ Akıl baştadır, tacda değildir/ Her ne ararsan kendinde ara/ Mekkc'dc, Kudüs'te, Hac'da değildir." Hacı Bektaşi Veli Oteki kutularda ve bölümlerde ncler mi var?.. Onları da kcndiniz alıp okuyun... Kitabın sondan bir önceki sayfasında Uğur Mumcu'nun bir fotoğrafı ve hemen onıın yanında da Oral Tan'ın çizdiği, elindeki telefona "Biz yaptık" diyen, "Karanhk bir yaratık" karikatürü. Son sayfa ise Atatürk'ün "Gençliğe Seslenişi ile noktalanıyor. Bundan anlamlı "sonsöz" olur mu?. Kısacası kitap, içinde yer alan bel geler, çizimler, haritalar, KarikaTürk'ler, kutular, resimler, renkli föyler, tablolar, yayın ve kaynaklarla başlı başına bir nazine... Bu kadar değil elbette... "Adam" gibı bir bilimadamının ülkenin önemli, yüz akı bir aydınının, yaklaşık ömürünü de içeren bir hazine... Eline, beynine, yüreğine sağlık Sevgili Bozkurt Güvenç Hoca. (Hocalık ki, "en çok yakışandır" sana). Daha nice "Türk Kimliklerine"... • Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları / Bozkurt Güvenç / Kültür Bakanlıgı Yayınları / 444 v Işte, "Türk Kimliği"ni yazmak için bıle, yaşananların bir bölümü. Yayımlandıktan sonra lsveç'te araştırma ödülıı alan "Diyarbakır Ehanclcri" adlı, iki ciltlik araştırmainceleme kıtabımı derlerken, yazıya gcçirirken vc yayımlarkcn başıma gelenlerı, yaşadıklarımı düSAYFA 16 CUMHURİYET KİTAP SAYI 285 Kimlik kavramı