Katalog

sözlerinin tam karşılığının Türkçcdc bulunıışu, kaynaklarının bir olduğunu düşündüriiyor; sağ elin verdiğini sol el bilmesin (Ivİatta 6,3),rüzgareken fırtı na biçer (] loşea 8,9). Ortak kaynağın, alışverişin sözkonusu edilemeyeceöi kimi sözler ise, Türkçe atasözleriyle ncrcdcyse aynı biçimde dilegetirilmiş; quantum oculis animo tam procul ibit amor (Prop. 3,21,10; Üv. Ars 2,358) gözden ırak olan gönülden ırak olur, canis timidus vehementius latrat quam mordet ürüycn it ısırmaz. Kutsal Kitap'taki ozcl adları Türkçe biçimiyle yazmak Maria Magdelanayerine MagdallalıMeryem.Osse yerine Hoşea.îohannis yerine Yuhanna demek, düşünülcmczmi? Birkaç küçük lapsus calami'yc değinecek olursak: Alpha et omega'nın kaynağı Kutsal Kitap (Vahiy 22,13), tsa "Ben alfa ilc omega, ilk ile en yeni, başlangıç ilc sonum" der; animula, vagula blandula ... imparâtor Hadria üstte, sagda T.S. Eiıot. Soida ustte Ezra pound, altnus'un Roma'da anıtmezarı üzerinde ta D.H. Lawrence. de yazılı bu dörtlüğü, yaşamöykücü Aelius Spanianus Scriptores Historiatılıyor. Kutsal Kitab'ın Eski Ant ile Yetin ile çevirisi, sonda da dilbilgisi açıke Augustae içinde 25. kesimde anar, ni Ant Bölümleri arasındaki bağdaşlamaları verilmiş, Türkçede açıklamalı metinde verilen kaynakta ise Hadriamazlıkları uyuşturma yolunda geliştiLatince metin olmadığı düşünülürse, nus'un, arkadaşının gömiitünde "lasrilen yorum gengüdümlerinden evrilderslerde de kullanılabilecek bir kitap civus vcrsu, mcntc pudicus eras" diye diyse, metin eleştirisi de Vulgata metkarşısındayız. bir şiir yazdığı anılır; l.N.R.l. Nasıralı ninin temel alınması yerine Yeni Giovanni Pascucci, Klasik Filolojitsa Yahudiler'in kralı Yuhanna Ant'ın yazmaları ile basılı metnin karnin Temelleri, Çeviren: Erendiz Oz19,19'dageçer. şılaştırılması yoluyla 18. yüzyılda dobayoğlu, Istanbul, 1990,124 s. ğar, tanrıbilimcilerin ayak diremeleri Erendiz Ozbayoğlu, De Rerum Na1962'de ikınci baskısı yapılmış olan yüzünden yeni metin ancak 1831'de tura'da Uygarlaşma Tarihi, Klasik Yakitap, metinlerin iletilmesi, temel filoLachmann tarafından yayımlayınlar: 3, tstanbul 1989,71 s. loji Kavramlarını, başlıca başvuru kinır.Lachmann'ınyanısıra başkalarıda taplarını, metin dizilerini, sürcli yayınKitap Lucretius elyazmalarının, buyazıcıların yanlışlarına dayanarak elları derli toplu tanıtan Türkçe yayımgüne dek başlıca yayımlarının önsözde yazmaları öbekleyip soyağacını çıkarlanmış ilk başvuru kitabı. 1962'den tanıtılmasıyla başlıyor. Giriş böliima yöntemine katkıda bulunur, bu yesonra yapılmış önemli çalışmaları ister mündc yapıtın bölümleri, ana savları, ni yol eskiçağ yapıtlarının yayımını istemez içermemesine, Sandy ile Wilaçağının başlıca düşünce akımları özetkökten değiştirir. Yazmalann ancak mowitz'in ya da Pfeiffer'in klasik araşleniyor. Eskiçağ metinlerini anlamlantek bir ana yazmadan türediği, dolayıtırmaların tarihine eğildiği temel kidırıp yorumlarken her adımda karşısıyla yanlışların "düşey" olarak iletiltaplarının oylumunda olmamasına mıza çıkan bir engel var: bizimkınden diği varsayımına dayalı soyağacı kurakarşın, onlarla aynı türden son derece bambaşka bir anlamlar dünyasında mının sınırlannı, kitapta künyesi veriyararlı bir el kitabı; kitabın odağında üretilmiş okunmuş metinlere yaklaşırlen çalışmasında Pasquali gösterir. Yeanlam kazandıkları taıihsel çerçeveye ken, eleştiriden geçirilmemiş çağdaş nilerde bilgisayar aracılığıyla yapılan bakmaksızın yazılı ya da basılı metinkavramlarla, nıetinlerin üretildiği çağ sözcük dağılım grafikleri yazmaları ler var. Bu konuda, özellikle metin için anlam taşımayan ölçütlerdc yaköbeklemekte de kullanılmakta. Ikinci, eleştirisi, metinlerin iletim, yayım tarilaşmak.böyleliklegeçmiştasarımımızi iiçüncü bölümler Yunan ile Latin yahi açısından en yeni kapsamlı kitap varsıllaştıran, sırasmda değiştiren bizarlanna ilişkin yaşamöyküsü bilgilcri L.D.Rcynolds ile N.G. Wilson'un kizim için yeni düşünce yolları açan bağiçeren eski kaynaklar ile metinlerin kotabıdır (Scribes and Scholars, A Guilantıları bulgulamak yerine, geçmişi runup iletilmesini, Ycnidendoğuş'ta de to the Tranmisson of Greek and kesintisiz bir sürekliliğin parçası olayenidcn dolaşıma sokulmasından söLatin Literature, Oxford, 1974). îlk rak kavramak. Orneğin ilk bölümdcki zediyor. Yalnız palimsestler ile yazıt bölümün ilk kesimındeeskiçağda kulVenus övgiisünü, dördüncü kitabın kaynaklarından sözedilmemiş, sözgelanılan yazı gereçleri, geçen yüzyılın başındaki Musaları yalnızca bir ölü eğ lişi Euripides'in Phacthon'unu bir 16. sonunda Mısır'da ortaya çıkarılan paretileme, içi boşalmış bir kalıp olarak yy palimscstine, Arkhimedes'in matepiruslar ile bunların yayımlandığı kaymı göreccğiz, ya da bilimin öncrmclcri matik tarihi açısından pek önemli nak kitaplarkitabın yayımından bu ile Lucretius'un şiirirıde aktardığı evYöntem adlı yapıtını da Istanbul'da yana papirüsler alanında en önemli buren tasarımını, bunları örneklemek yüzyıl başında Kutsal Gömütlük meluş, bir mumyanın dolgu gereci olarak için kurdugu imgeleri karşılaştırınak tokhionunda bulunan bir palimseste kullanılmış olan Arkilokhos'un elli bir olanaklımı? Kitabın birinci bölümü 5. borçluyuz. Yazıtların şanı Ankadizelik elimizc geçen en uzun şiiri, Zekitapta (925 1240) geçen insanın meyra'daki Augustus'un Res Gestae'si bir itschrift für Papyrologie und Epigrave toplamaktan, ateşi kullanıp barınak yana, Likya'daki Oineoanda'nın pafik dergisindc 1974'te yayımlandı; yapmaya geçişi dilin, tanrılara inancızar yerine dikili yüzlerce satırlık yazıtikinci kesimde metinlerin varsayımsal nın kaynağıyla ilgili bölüm Latin Yuta Diogencs l.S. 2. yüzyılda hemşerileilk biçiminin eleştirel baskıyla kurulnan yazınındaki koşut izleklerin anılınası, konuyla ilgili recensio, emanda rine Epikuros'un öğretisini anlatır. masıyla bir açımlama (exegesis) niteliDördüncü bölümde metin dizeleri, tio, collatio gibi temel kavramlar tanıği taşıyor. îkinci bölümde Latince meC U M H U R İ V E T K İ T A P S A Y I 2 6 0 yazın tarihleri, dil üzerine kitaplar, genel sözlükler, yazar sözcükleri gibi temel başvuru kitapları kısa yargılarla tanıtılıyor. Tarih, dinler tarihi alanından ise hiç sözedilmiyor. 86. sayfada tarihsiz olduğu bildirilen L.R. Palmer'ınkitabının yayım tarihi 1954'tür. Bu arada kitabın yayımından bu yana çıkan başvuru kitapları arasında biri özellikle önemli: Fifty Years (and Twelve) of Classical Scholarship, Oxford, 1968'dir; yüzyıl başındun yayım tarihine dek yapılan araştırmalar, ürünlerin eşdeğerli görüldüğü kurıı bir dizelge yerine herbiri ayrı bir kişinin elinden çıkma bağımsız yazılarda, kılavuzluk cdici özlü eleştirel yargılarla, ortaya atılan sorunlar, bıınlara yanıt dcncmclcriylc irdelenmekte, böylece yazılar kendi başına bir inceleme nitcliği taşımaktadır. Bu arada elli yıldan sonra Homeros açımlamaları yayımlanmaya başladı; G.S. Kirk'ün genel editörlüğünü üstlendiği altı cilt olması öngörülen ortak The tliad: A Commentary, Cambridgc University Press, 1985 ile Italyan, Ispanyol, Alman, Amerikalı, Belçikalı filologların katıldığı A Commentary on Homer's Odyssey'in ilk üç cildi Oxford'da 1990 1992 arası yayımlandı. The Cambridge History of Classical Literature, ed. P.E. Easterling, B.M. W. Knox, Cambridge, 1985 makaleleri, geniş kaynakçasıyla temel bir başvuru kitabı. Sözlüklere gelince, Liddel Scott sözlüğüne yeni bulunan papirüs ile yazıtlardan çıkan gerecin eklendiği GreekEnglish Lexicon, A Supplement, ed. E.A. Barber, ()xford, 1968 ile metinlerin yeniden okunmasına dayalı, temel elcler üzerine makalcciklerin yer aldığı 19681982 arası sekiz fasikül olarak 1982'de de kitap olarak yayımlanan Chcford Latin Dictionary, ed P.G.W. Glare'i anmalı. Ancak bu alanda en önemli yenilik kuşkusuz Homeros'dan l.S. 6. yüzyıla dek yazılanlardan günümüze crişenlerin en yeni yayımları ile tümü, 1453'e dek yazı lanlardansa eski çağ derlemeleri, tarih, ansiklopedik sözlük ile hukuk metinlerinin, 3000'i aşkın yazarın 9000'i aşkın yapıtının tümünün tek bir disk üzerinde yer aldığı Thesaurus Linguae Graecea'dir. Yirmi yılı aşkın bir sürede 3 milyon dolara mal olan bu dev girişimin ürünü aslında sözcük tanımlannıen geniş tanıklarlaveren birThesaurus olmaktan çok bir veri bankasıdır. Thesaurus Linguae Latinae'nin de bilgisayar ortamına aktarılması için TLG'yi gerekleştiren University of Califomia Irvine'de Aralık ayında bir toplantı yapılmıştır. "Klasik Yayınlar"ınsürmesidileğiyle.B *Bu yazı, klasik fılolojt araşttrmaltrt dergısı Lucerna'ntn ikinci saymndan (1994) alınmtfltr S A Y F A 1 3