Katalog

Fuat hozkurt'tan "Türklerin Dini" Yüzlerce yılın "Ortacan dumanı Koktendincıliğin laik Cumhuriyet'in temcline dinamit yerleştirdiği, laikliğin öneminın her geçcn gün yeniden ve yeniden vurgulanması gerektiğı şu dönemde, sağlıklı değerlendinneler yapabilmck için "Türklerin Dini"ni okumakta büyük yarar var... ALPAY KABACALI bılımsel ckgıklıı bu dısıplınleı I'uıkleıın dını nı, daha dogrusıı dınlerını kultııı Tl!RKl.l;RlN tarıhı çei(,evcsın DlNt de ıncclcvcn l'uat Bo/kuı I bakıs açısını bılımsel (,L'i teveve otuıt makta israılulıı BLI nedenle de Is lamlıgın oıtava (,ıkı^ından ba^lavaıak, once tarıhsel olav ve olgulaıı ortaya kovmakta, ınan(,Iaıı bıı terc,eveye ver lcştıımcktcır O/ellıkle Islam dınının oıtaya Liki!}i donemındekı Yahudı Is lam tekısjnesı ve Yahudıleı'le ılgılı .ıvetleı bu <,eı<,c\eıle a(,ıklanmaktadıı Konunun kultur taııhı temelınde ele alınmasının bıı sonucu da, ayetlerın kokenıvlc ılgılı lslamlık ontesı kultur \e uygaılıkla ılgılı auklamalaıdır "Kımıleyın dınsel vaıgılarla ovkıılu bırlesıı Cîe(,mii} oykuler anlatıkıken, dınsel buyruklar veıılıı O^utler sııala nıı Toplum kuralları vurgulanır Onasya geçmı^ınde ne var, nc yoksa sergılenıı Sozgelı^ı, evrenın yaratılı^ sovlen cesı, Tevrat'ta ve Sumerlılerdc anlatıl dıgl^gıbıdıı Sumcr soylentelerının levrat, lncıl ve Kuran'a yansımasının ılgın<, ornek leııne de rastları/ Bunun yanı sııa, "Kııtsal kıtaplaı, Onasva geçmı^ının oyku ve kıssalaıını anlatııkcn hukuk du/enıne de yenı bı<,ım veııp dın kuıallaıı olaıak sunaılaı Sumeı vasalaıı flamurabı vasalaıının tcmelını okı^tu rur Musa \asalan vt Islam vasaları bu vasadan etkılenıı " Bunun orneklerı dc goıulmektcdır Benzeıı konulardakı genıs a^ıklamalardan sonıa, tarıhsel kavnaklara dava nılaıak I urk Arap sava^ları, Arap mıl lıyctLilığı ve Turkler'm u/ıın bıı dıre nış surecı sonunda lslamlıgı kabukı anlatılıı Kıtapta Kuıan'ın Arapça olusju nun nedenı dc atıklanıı Kuıan'ın çe şıtlı ayetlerınde bu duıum vurgulanıı 'Bı? gorevlendııdığımı/ hcr ıcsıılu an tak kendı toplumunun dılıvle goııder dık kı, onlaıa açık secık beyanda bu lunsun ' (Ibrahım 4) Antak daha son la bu gerck(,e unutulup, bıı arac, ı^Ie\ındc olan Arap<,a, Aıap mıllıvcttılerı nın elınde amaca donu^ccckıır " I uat Bo/kuıt, kıtabın son bolumle rınden bırındc, tarıhsel bır gerçeklığı vurgular "Sonutta dınler ne peygamberlerın bııvıuk ve ııvgulamalarında ne de kıtaplaı da kalır Dınler daha tok halkın yuıeğınde gelısiı Halk onu can kafesınde buyutur, ııtıırur Salt peygambe re degıl sevdıgı saydığı kiijilere de ola ğanustukık varattııır " Ahmet Yescvı ıle Asva'tla baslayan, 13 vu/vıkla Yesevı deıvıslcrının Anadokı'ya kauslarıyla sııren, ayrıca Naksılık, AlevıliK, Bektasılık gıbı oluşumfarla bı s ımlcnen Islam dını, Anadokı'da, hıç ku^kusu/, ılk çıktığı donem lerdekı dın degıldıı artık V n l a n l k ogelerle, (,esıtlı soylencelcrlc beslcn mis, yenı gorıınumlcr almıstıı Ya/ar, ^u genel değerlendırmeyı ya par "Turk kımlığı, bılınmeyenı açıklama ı,abasıntlakı ınançlara, her donemde buyuk ılgı duvuvor Son durak olacak lslamlıgı bulmalaıına dcğın, bııbırı ar dına dunyanın butun dınlerını denı yoılaı Dın, Inanı, ba^lamında sonuna değın hosgorıılu ya^ıyorlar Avrı ve çe ^ıtlı dınsel anlayıija bağlı kalmakla yetınmıyoılaı Bırbıu ardına (,eşıtlı dınlere gırıyorlar Bııvuk ulkelerın halkları aıasında avıı dınsel ınançlaıın ınsanları oklular Kendıleııne uvgun gormcdık letı ılını bnakıp, vcıınc ııygun bıılduk larını almakta sakınca gormuyoılaı Degısık dın vc mc/hcpten olmavı dusmanlık va da \abancılık nedenı saymıvorlar Musluman olmalanndan sonra bıle, oncekınde oldugunta sık olmamakla bırlıkte, obıır dınsel ınançlara saygı gostermeyı sıırduruyorlar ( ) Sonucta Turk ruhuna ınanç bakımın dan kokende evıenselkk egemen bu anlayşa goıe, tum ınançlaı, bır arada, barış ıçınde kesınlıkle vasayabılır ve ya şamahdır Savunduklaıı goıui; buclıır Anlayı^laıı cagdas laıkliK kavıamına vakın bıı dusuncedır" Butun bunlardan sonıa kacınılma/ soru gelıyoı "Bovlesınc hosgorulu bıı ulus, nasıl oluvor da gununuı/de baj* naz bu toplum yapısı gosterivor''" 1990'lar T'uıkıyesı ndc vasanan olay lara değıncn yazaı, bu olguyu "Dogıı topkımlarını saran yu/leıce yıllık Orta ı,ağ dumanı'vla aciKİıvor Koktentlıncıhgın laık Cumhurıyet'ın temelıne dınamıt ycıleştııdığı, laıklığın onemının hcı gcecn gun yeniden \c ve nıdcn vurgulanması gerektiğı su do nemde, sağlıklı değeılendırmeleı yapa bılmek ıtın Türklerin Dini'nı okumak ta buyuk yarar var • Türklerin Dini/ Tııat Bozkıırl/ Cı m / l'J')5/24H s D ın, ınsanın kutsal saydığı ınanL laıdıı Bu ınanclar eevıesınde oğıetıler, değer yargılaıı, davra ni!; kuıallaıı tapınma bıeımleıı, ku ı Linıs.ıi y.ıpılat okısııı Bunl.ııla halk kııltıııu aıasındakı bılesjm, dının ulıı sal vc bolgesel vonleıını okiijturuı Dın olgusu, genclde ılahıyatın ve dın klsetesının konusiRİuı Dmı bılımlc ılıskıyc geçııen, topkımbılımdıı Ote yandan "Dın, hemcn hcr topkımda ol duğu gıbı, Tuık toplumunda da kultu ııın oncmlı bıı ogesı dıırumıındadır" Bu nıtelığı, dının Kultııı tarıkı çerçeve smdc ııueknmesmı de gerektırıı Madalyonun otekı yuzıınc, okullat dakı /oıunlu dın deıslerıne gelınce I lusfvın Batuhan gıbı bılımın tcmel nı tclıklcıını go/onune alarak değerlen dıımc yapanlara hak veıılınte, "Buıa da cotııklara 'tanıısal doğrııluklaı' bel letıldığıne gorc, buna öğretim değıl, dııpedu/ beyin yıkama demek yerınde oluı (( ogıto 1 Y.ı/ 1994 s 236 tta lıkkı ya/aıın) Ott \andan islanı toplumlaıının o/cllıkluınm son vıllaıda tehlıkeh bo yutlaıa ulasan koktcndıntı eylemleıın vc ben/uı soıunların, ulkemı/dc dık katleıın dın olgusuna yoneltılmesıne yol attığı go/lenmektedır Darta oncc Semahlar, Türklerin Dili, Manas Destanı vb kıtaplaıı yayımla nan Akdenı/ Unıversıtesı I'en Edebı yat I'akultesı profesorleıınden I uat Bo/kurt da , Tuıkleı'ın dınını, daha doğıusu dinlerini aıaijtıımak geıeğını duymu^ Insanlığın ılk dını savılan totemı/mden tslamlığa dogru ılcrlcdıklerı taııh scl sıııec, ıçerısındc lurkler, dcğı^ık to tcmleıe ve dınltıe ınanıılaı Kurt Ata, Kııtsal Ata, doktanıı, *jamanlık, Bu dı/nı, Manıhaı/nı, Zeıdubt dını, Nosttoyan (Nestuıılık Nasturılık Bıı Hırıstıyan me/hebı) vc I la/ar Turklen'mn kabul ettığı Musevılık Son olarak da tslamlık "Tuıkleıın tslamlı^a gırniLİcıı oIçAisundc tarıhı et kılcnıı^ olavlaı pek a/dır. Bu seçım, luıkler ıı.ın oldugunta, İslanı ı«,ın de bııvuk (inem ta^ıı " I uat Bo/kurt'un kıtabında da en genı% yeı tslamlığa ay ıılır Kıtabın tslamlıkla ılgılı bokımleııne geçmeden bır noktanın altını çızelım Dın olgusuna yansız bıı bakı^ a<,ısıyla, bılımcı go/uvle bakmak pek gU(,tur Bunun tcıııcl ncdenı, dının bır ınanç olmasidıı, bıı ınantin dıijina tas,an baki!} ve anlatımlaı yadırganır Ilahıyat ve ben/erı dısıplınleı bılımsel bakı^a de ^ıl, aktaıım.ı ve yoıuma dayanır, dını tartı^ılabılıı alana getırmedıklerı ıcın, Siımer söylencelerinin yansıması f Ç A Ğ D A Ş YAYINLARI İLHAN SELÇUK DUVARIN ÜSTÜNDEKİ TİLKİ Türklerde degişik inançlar 230.000TL (KDViçinde) Cumhurıyet Kıtap Kulubu Çağ Pazarlama A Ş Turkocağı Cad 39/41 Cağaloğluistanbul Tel512 05 05 Diğer Sergı Salonlarımız: Istıklal Cad ZambakSok 4/1 Beyoğlu Tel 252 38 81 Kadıkoy Beledıyesı Kultur ve Sanat Merkezı Haldun Taner Sok Caddebostan /Kadıkoy SAYFA 12