Katalog

2 8 k R A t I K 19 8 5 LJ Sadık Aslankara, Filiz Ali'nin "Filiz Hiç Üzülmesin'ini değerlendirdi i sayfada ü G. Aytaç, Fethi Naci'nin "Reşat Nuri'nin Romancılığı"nı değerlendirdi ') savjada U Ayşe Kıran'dan, Tahsin Yücel'in "Byık Söylencesi"ne farklı bir bakış 10. sayfada Cumhuriyet I Z E K U Alpay Kabacalı, Fuat Bozkurt'un "Türklerin Dini"ni değerlendirdi 12. sayfada Mehmet Yaşın Üç vatan, iiç kimlik arasında bir şairyazar KITAP Mehmet Yaşın Kıbrıs doğumlu, Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde Uluslararası Ilişkiler okumuş ve Birmingham Üniversitesi'nde BizansOsmanlı ve Modern Yunan Merkezi'nde "şiir ve kimlik" konulu doktora çalışmasına başlamış. Bir "Kıbrıslıtürk" olarak Atina'da Yunan Dili ve Edebiyatı kurslarına katılmış. Yaşın'ın kültürcl donanımı özgeçmişiyle bizim için şu şekilde somutlaşıyor. Gerck şiirlcri gcrekse roman ve araştırmalarında ise bu özgeçmişin izleri belirlcyici kuşkusuz. 1958 doğumlu Yaşın'ın ilk kitabı "Sevgilim Olü Askcr" 1984'te yayımlanmış, sonra bu kitap toplatılmış ve Yaşın da Türkiye'de yaşayan, öğrcnim gören bir KKTC vatandaşı yabancı olarak oturma izni alamayarak sınırdışı edilmiş. "Sevgilim Olü Asker"de Heimatlos adlı bir şiir ycr alıyor. "Vatansız kişi" anlamına gelen bu sözcüğün Yaşın'ın içinde yaşadığı toplunısal çalkantılarda trajik bir karşılığı var. Onun kuşağı Kıbrıs tarihinin en kanlı dönemlerinden birini yaşamış, kendileri olmasa bile yakınlan savaşmış, öldürülmüş, esir kamplarında korkulu günler geçirmişler ve yaşamayanların bilemeyeccği, düşfeyemeyeceği acılar ve yok olan nayatlar, umutlar.... Sonra Yaşın'ın dediği gibi; "Odyssseus'un yorgun gemisi/ yığınla pasaport varken cebinde/ Heimatlos oluyor nereye iltica ctse". Yaşın'ın kişisel serüveni 1983 yılında bu dizeleri yazdığında çoktan başlamış. Şiirlerde yansıvan kişisel tarih, gerçekte pek çok Kıbrıslıtürk'ün de yaşadığı bir tarih. Yaşın'ın dört şiir kitabından başka, 1994 yılında "Soydaşımız Balık Burcu" adını taşıyan romanı yayımlandı Bu romanın da bir "kişisel bir tarih" niteliği taşıdığı kendisi tarafından belirtiliyor ve o tarihin içinde Türkiye'de yaşayan farklı etnik kökenli insanlar yer alıyor. Yaşın'ın melez kültürler ve çok KÜİtürlülükle ilgili bir derdi olduğıı bu romanda da açıkça ortaya çıkıyor. Yaşın'ın şiirini ve şairin konumunu tartıştığı "Poeturka"sı ise son günlerin cn çok tartışılan kitaplarından. CUMHURİYET K İ T A P SAYI 306 NİLGÜN GÜRKAN M elımet Yaşm Adam Sanat dergisindc yazdı£ı denemc niteliği taşıyan yazılarım Poeturka adını verdigi kitapta topladı vc bu kitap ekim ayı sonunda piyasaya (,ıktı. Kitabın adından da anlaşıldığı gibi, Yaşın'ın şiir ve Türk sözc^üklerini temel alarak genişlettiği bir sorunsalm etrafıntlaki diişiinceleri Pocturka'nın konusunu oluşturdu. Poeturka'da şiirdcn yola cıkılarak çcşitli sorıınlar, sorularla düşünülnıeye calışılıyor, yorumlar yapılıycır. Bu yommlara karşı cıkalım ya da çıkçıayalını, sorunlarsorular sizi sarıyor vc bir başka açıdaıı bakmaya başlıyorsunıız. "Bir başkd açı" ise, kültürcl sorunlarla dogrudan ilişkili ve siyasal, toplunısal gelişim cizgisinin yönü ile belirleneıı bir açı nitdiüini taşıyor. Bu nedenle Yaşın'ın şiirden yola çıkarak sortuığıı sorıılar gerçekte kültürel sorıınlar ve kiıltür politika.sı üzerin de genelleme yapabilecek kadar önemli. 1 Mehmet Yaşın, Poeturka da şiirin ulusalcı gelişinı çizgısi ve kodları ii/.erinde duruyor. Bu yapı, bellı kodları olan ve bıınıın dışına çıkılamayan, bir ölçiide ınevcut gelenejiin aşılnıasına ı/ın veııııeyen bir nitelik taşıyor. Her ulusdevlet edebiyatı gibi, Türkiye (kını huriyeti'nde de kurumlaşıp şiir dünyasına egemen olan ve kendi ulusal scslerini, dilini, kodlarını yaratan bir siireç var. Oysa ulusdevletin yine bu süreç sonucunda vardığı yer, kiireselleşen diinyada yer almaya çalışan bir Türkiye ve küreselleşnıeyi kabul etınek ulusal edebiyatların modernizm ve ulusçulukla beraber aşılma noktasına vardıöını da kabul etnıek demek, dolayısıvla ulusçuluk ve ulusal edebiyatlar tarihsel vc sosyoekonomik olarak bir eşiği geçnıek zorunda ve bu eşikte kürcselleşnıeyle beraoer nıutlak, statik tek boyutlu gelenegin, ulusal kimliğin yerinc, yeni aidiyctlcr koymanın savaşlan ön plana çıkıyor. Çevre ve azınlık cdebiyatları homoicnliği, hatta dıl birliğini hiçc sayarak bu çatlaktan kendiııe geçit açıyor. Yaşın da Türk şiirinin çerçevesini geliştirmeye çalışarak bir şair olarak yerini ve konumunu sorguluyor, ulusçu edebiyat dizgelerinin "öteki" üzerindeki merkeziyetçi, tekçi, dışlayıcı uygulamalarmı dile getiriyor ve Türkçc şiirin, farklılıkları birleştiren daha üst ve bütünsel bir şiir olması gerektiğini öne sürüyor. Poeturka'da çesitli boyutlarıyla ve bazı tepkilerc de neden olan örneklerle tartışılan bu konuıuın ardından şu sorunun sorulması amaçlanıyor. ( ) halde Tiiıkçe konuşan herkesin kendiııi itade edip birlikte paylaştığı çok sesli bir cdebiyata nasıl ulaşılacakl' Aslında "çok sesli edebiyat "ın lıayata geçmesi üzerine düşü Ih'vumı t Mivtadu. +"