Katalog

eskiden... "Gazetelerin sanat sayfaları da kalmadı. Edebiyat azaldı basında nedense. Sonra eskiden romanlar tefrika edilirdi gazetelerde. O da kalktı şimdi. Hatta kimi gazetelerde birkaç roman birden tefrika edilirdi. Mesela ben romanlarımın çoğunu Cumhuriyet'te tefrika edilsin diye yazdım. Nadir Nadi Bey isterdi. Sonra bittiği zaman da 'Bir roman daha yazar mısın?' derdi. Ayrıca şu da var. Gazeteler roman isteyince insan bir çalışmaya da giriyor. Talep var çünkü. Doğrusu, dediğim gibi ben o romanları Nadir Beye borçkıyum." Melih Cevdet artık gazeteler için roman yazmıyor ama, bir süredir Cumhuriyet'teki yazılarını ikiye çıkarmış durumda. Artık geleneksel hale gelen 'Cuma yazıları' dışında salı günleri de okuruyla buluşmakta. "Salıgünü daha çok aktüel bir konudan hareket ederek yazıyorum" diyor vesürdürüyor: "Daha çokgazete yazısı o. Zaten boyu bosu da ona müsait. Cuma yazılarımı ise eski alıştığım üslupta yazıyorum." Hangisi daha kolayınıza geliyor? " Kolaylık çok göreceli birşey. Cuma yazılarıma bu açıdan bakıfırsa daha güç yazılar sayılabilir. Çünkü bir fıkri geliştirmek, geliştirmek derken tabii belli bir konunun getirdiği başka konuları da içeri alarak yürütmek, evet, o bakımdan biraz daha uğraştırıcı oluyor. Salı yazılarımı ise tek konu üzerine kuruyorum. Bu açıdan farklı. Bir de salı yazılarım daha kısa." 1986 ile 1988yılları arasındayazdığınız 'Cuma yazıları' "îmgeOrmanla n" başlığıyla yayımlandı. Salı yazılarını da ileride böyle bir kitapta toplamayı diişiinüyormusunuz? "Bu yazıları ben kendim, kitap olarak duşünmüyorum. Oyle bir işe de kalkmıyorum. Bu yüzden biraz ihmalkârım da. Mesela bende bütün yazılarımın kopyaları, kesikleri yoktur. Ama sizin de belirttiğiniz gibi "Gani Girgin" ile ilgili yazıları bir kitap, salı yazılarını başka bir kitap yapmak mümkün." Bu yazılar nasıl kitaplaşıyor? "Bu kitapları Memet Fuat düzenliyor, hem de çok güzel düzenliyor. Diyelim ben bir yazı yazmışım, bir konuyu incelemişim. Birkaç ay sonra da aynı konuyu bir başka yazıda geliştirmişim. Memet Fuat, bu yazıları bularak kitapta arka arkaya koyuyor. Böylece bir konu birkaç yazıda incelenmiş oluyor. Memet Fuat kitapta bu işi çok iyi yapıyor doğrusu. Ayrıca Memet Fuat, çok iyi bir yazar. Yazılarını merakla bekleyip okuyorum. Sakin ve mantıklı..." Melih Cevdet'in son günlerdeTürkiye içre yazı macerası böyle. Ya Türkiye dışında? "23 ay önce Bremen Radyosu'nda 'Mikado'nun Çöpleri' Almanca oynandı. Şimdi de BBC, ekim ayında Ingilizce çevirisıni oynayacak. Ingilizce çevirisini Nermin Menemencioğlu yapmıştı. Onu da kaybettik. Çok, çok sevdiğim bir dostumdu. Ne kadar üzgünüm bilemezsiniz. Mikado'nun Çöpleri, önümüzdeki sezon da Atina'da bir tiyatroda sahneye konacak." Geçen yıl da "îçerdekiler" Macaristan'daoynanmıştı. "Evet, geçen yıl 'Içerdekiler' Macaristan'da oynandı. Bizi de davet ettiler, gittik. Müthiş bir alkış oldu. Öyle ki artistlerin başka bir tiyatroda oyunları varmış, perde açılıp kapandığından bir türlü gidemiyorlar. Sonra, arada bir Macar bana dedi ki 'Bizde âdet değildır böyle alkış. En fazla beş dakika alkışlanır, o kadar.' Bilirsin 'Içerdekiler' piyesinin konusu tevkif edilmiş bir öğretmenin sorguya çekilmesinın hikâyesidir. O Macar, 'Bu' dedi, 'gelen seyircılerin hepsi en az bir defa sorgudan geçtikleri ıçin oyuna müthiş bir ilgi duydular.' Macarlar da önümüzdeki yıl Mikado'nun Çöpleri'ni oynamayı düşünüyorlar. Bilemiyorum nasıl gerçekleşir, ama böylece piyeslerim Avrupa'ya çıkmış oldu." • • Şiirlerinizin Avrupa'ya çıkması... "Güzin Dino, son şiir kitabımdan, yeni şiırlerimden çeviriyor. Biraz da eski şiirlerimden alacak galiba. Paris'te iki yayınevi bulmuş. Ama hangisine vereceğinı daha kararlaştıramamış. Bu kitap da çıkarsa Paris'te üçüncü şiir kitabım çıkmış olacak." Gün, akşama devrilmek üzere. Sehpanın üzerindeki sigara kutusundan bir "Samsun" uzatıyor: Melih cevdet Anday. Abldln Dlno İle DirtlKte. CUMHURİYET KİTAP SAYI 226 " Bundan içer misiniz? Bu, benim eski sigaramdır." Kaçyıldıriçiyorsunuz? "Yirmiyi çıkartırsak, demek elli yıldan fazla. Yirmi yaşımda başladım sigaraya." Bu kez Melih Cevdet soruyor: "Siz erken başlamışsınızdır. Ben bunubiliyorum." "Yok" diyorum, "ben içkiye onaltı yaşımda başladım, sigara içmeye ise yirmiyedi yaşımda." "Öylemi?" diyerek sözün ucunu yakalıyor: "Ben içkiye de yirmi yaşımda başladım. Fakat ben, içkiye de sigaraya da çokgüçalıştım. Hele içkiye... Iştebaşlangıçta arkadaşlarla içiyoruz, içmeseniz ayıp oluyor. Ben her içtiğimin gecesi fena olurdum. Sonra sonra alıştım." • Içerken yazı ya da şiiryazdığınız? "Ne yazı, ne şiir yazarken içmem. Benim akJım almaz Refik Durbaş bunu. lçkili olarak yazı da, şiir de yazılmaz, ben yazamam, çünkü bilincim dağıhr." Sigara? "Bak, sigara olur. Hatta insan sayısınışaşırırsigaranın..." Birden aklıma "Anday" sözcüğüdüşüyor. Melih Cevdet nasıl almış soyadını. Onun da ilginç bir hikâyesi olmalı. Anlatıyor: "Benim bir büyük amcam vardı. Meşhur bir doktor: Kadri Raşit Paşa. Fransa'da okumuş 1900'de. Paris Tıp Fakültesi'ni bitirmiş. Orada teklif almış belediye hekimliği için, fakat kalmayıp Türkiye'ye dönmüş. Bir üniversite hocası, kürsüler kurmuş... Çocuk hekimliği dalını uygulamış. Çok uygar biradamdı. Soyadı yasası çıktığında biz Ankara'daydık. Babama dedi ki 'ben Anday koyacağım soyadımızı, siz de razıysanız nüfus kâğıtlarınızı yollayın.' Biz de Istanbul'a nüfus kâğıtlarımızı yolladık vesoyadımız Anday oldu. Sonra ben sordum amcama. Çünkü Ankara'dan Istanbul'a geldiğimde Arnavutköy'de onlarda kalıyordum. Amcam, 'Fransa'da bir köyün adıdır' dedi. Bu, benim aklımda kaldı. Geçenlerde bunu Fransa'da yaşayan ressam Rasin'e söyledim. O, bu köyü bulmuş, telefon ederek söyledi. tspanya yakınlannda çok şirin bir köyün adıymış Anday. Amcam da bu köyü çok severmiş. Bu nedenle soyadımız Anday oldu işte." Bu konuşmayı yaptığımızda, günlerden pazartesi idi. Pazartesi, yani Melih Cevdet'in yazılarını gazeteye teslim edip okuma günlerinin, şiirlerini yazma günlerinin başlangıcı. Ta cumaya kadar, yazılarını gazeteye yetiştirme günlerine kadar sözü kaleme kâğıda alıp, sözcükleri ona bırakarak çıkıyorum. Akşamın esintisinde bir Melih Cevdet aydınlığı ve serinliği... • ı SAYFA J 5