Katalog

dip Cansever'i sekiz yıl önce, 28 Mayıs 1986'da yitirmiştik. "Her ölünr erken ölümdür" sözünü doğrulayan beklenmedik bir irkiltiydibuölümEdip'isevenleriçin. 1 Haziran 1986 tarihli Cumhuriye/'teki yazısında Refik Durbaş şöyle diyordu: "...Şiirlerdir artık Cansever'le yaşayanlar ve yaşayacak olanlar. Bütün 'kendine has' şairler gibi... Ve kitaplan../' ikındı Üstü. 19 yaşın gençlik ürünü ilk kitap. Zamanın tozlu raflarında. Bütün şiirlerıni toplayan Yeniden içinde bile tek mısra yok o kitaptan. Dırlık Düzenlık Gerçek ilk kitabı, ama kendisi de üzerinde pek durmazdı. Yerçekimli Karanfıi îkinci Yeni şiirinin önemli yapıtlarından. 1958 Yeditepe Şiir Armağanı. Bir başlangıç sayılabılir şıir çizgisinde. Ardından arkası kesilmeyen şiirler: UmutsuzlarParkı, Petrol, Nerde Antıgone, Tragedyalar, Çağrtlmayan Yakup, Kırli Ağustos, Sonrası Kalır, Ben Ruhı Bey Nasıltm (bir ödül daha: Türk Dil Kurumu 1977 Şıır Ödülü), Sevda ıleSevgı, ŞaırınSeyırDefterı, Yeniden, İkındı Üstu dışında ilk dört kitabındakı bazı şiirlerle bütün yazdıklarına ek olarak 198081 yıllanna denk duşen "EylülünSesi"başlığıylayazdığı23 şiiri kapsayan toplu şiırleri. Tek kitabı değil, bütün yazdıkları göz önüne alınarak 1981 Sedat Sımavi Vakfı Edebiyat Ödülü'ne değer bulunuşu), Bezık Oynayan Kadınlar, llkyazŞıkayetçtlen veson kitabı OtellerKentı Yerçekimli Karanfıl" den Oteller Kentt'ne uzanan bu lıste şunun için önemli: Cansever'in şiir kitaplarını tek tek ele almanın bir anlamı yok. Çünkü, ne kadar çok olsa da kitaplarının adları, hep tek bir şıırı, "insan" çevresinde dönenen bir şıırı yazmayı amaçladı. Cansever zaten bunu kendisi de Tomris Uyar'la bir konuşmasında şöyle belirtiyordu: "Gehşmeye inanmıyorum. Kendi adıma, bir eksen çevresinde şiirimi büyütmeye çalışıyorum. Gerçek te, sanatçıların çok derinlerden tutundukları bir ana damar vardır. Üstte kalan bazı değişimler silinir, yitip gidebilir. Önemli olan, o damarı çeşitlendirmektir. Gelişim dediğimiz, ancak acemilik dönemlerinde göze çarpan bir olgudur." Bu anlamda Cansever'in kitaplan yan yana geldiğinde, ilk yazdıklanndan son ürünlerine, aralarındaki yakın akrabalık dikkati çekmiyor mu? Yinelersek, Cansever hep tek bir şiirin izini sürdü, tek bir şiiri yazdı diyemeyiz, hemen şunu da ekleyerek: Özü "insan" olan bir şiiri... Yalnızlığıyla, bunalımıyla, sevdası ve sevgisiyle, özetle insanı çevreleyen, onu bütünleyen "insani" ne varsa, her şeyin, her durumun, her oluşumun şiirini.. "Ne gelir elimizden/ İnsan olmakS A YFA 10 I GULDONUYOR AVUCUMDA I Oai aksam söylediydim ona Gör: ördüm Hümakuşunun iskeletini Haber de saldıydım Pegasos'un sırtındaki ozana Seyretsin diye ölümün bu sırça gelinliğini Duyan da var bunu duymayan da. O gün bugündür ıslık çala çala Gelıp geçiyor kapımın önünden Konuşuyoruz da" arasıra. Geçen gün dediki Farketmez gözyaşı kimseyi, ruhsa Başıboşbirdenizgibianlamsızyatar Kocaman bir ıssızlığı yonta yonta. Anlattı sonra uzun uzun Nasıl onardığını eski tekneyi Nasıl kalafata çektiğini, boyasını Hangi dağ çiçeklerinden kardığını. (Bir çocuk dişi gibi parladıydı.. Çekmıştı onu kırmızı bir akşamüstünün dişetîerine. Ya direkleri? özenli bir kılıfa girer gibi girmişti göğe. Doğrusu görkem iki parmak arasında büyüyen ama hiç gölgesi olmayan uçsuz bucaksız bir bıtkıydi. Giz olmayan bir gizdi belki. Evlerı dolaşan cinsiyetsiz bir tanrı da olmazdı ki. Inandıydı bu yüzden kanının tekneyi dolaşıp şafaklan çevırdiğine.Vegördüydüyerdeğiştirdiöinigövdesiyle teknenin böylece ruh olduğunu anladıydı bira köpüğü gibi altınsı altınsı parlayan tahtalara. Ve yetinmedi. Bir öğleüstü konservesini yedi. Çekti bıçağını sapladığı yerden kaldırdı havaya. Birden parladı bıçak dünya zamanından başka bir zamanla ve noktalandı uzayın çilekleri işbaşındayken. Besbelli bir uzay tapınağındaki ilk duaydı bu. Ve seyretti uzun uzun tarihte yeri olmayan bu titreşimi. Bir şey ki artık birdenbire her şeydi. Ve yazdı bordasına İki Parmak diye İki Parmaktı çünkü teknenin ismi.) II Ey iki elle iki el arasındaki çaresiz vakit Yıkanmış çekmiş çamaşırlar gibisin Azsın, öyle çok kıyılısın ki genişliğime İçinde asfaltların dondurmaların eridiğibirsalı Mühürler gibi kazılmış çarşambanın üstüne Tuz uzun, bakışlarımsa bir avuç tuzlaorantılı Tam yüreğimin hizasında o otel Bir otel ki sabah akşam buruşturan kıyıyı Dönüp dönüp arkama baktığım işte Sçverek bir ıslak battaniyeyi belki Didıklenmiş bir saati, yıprantnış Tırnakuçlarınıveherşeyi. , C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 223 Hazırlayan: Cevat Çapan Edip Cansever/Şiirler Sevdanın kendine özgü diliyle" tan başka"nın şiirinibir anlamda... Memet Fuat'ın deyişiyle "çoksesli bir şiirin yaratıcısı oldu." Özgünlüğü taklit edilememesinde beliriyordu. tkinci Yeni içindeki yeri? Bu soruyu da Memet Fuat yanıtlasın: "Îkinci Yeni içindeki yeri, anlama verdiği önemle, Turgut Uyar'a yakındı. Anlatılamayan, anlatılamadan kalan şeyleri bulup çıkarmaya, anlatmaya çabaladı. Orta malı edilmemiş anlamları yalnız insanın iç dünyasında değil, yaşamın çeşitli dış görünümlerinde de yakalamayı başardı. Soluklu, uzun şiirlere eğilim duydu. Geleneksel şiirin değişmez kuralı olarak görülen yog'unlaşttrmaya yakınlık duymadı. Dize yapısına önem vermedi." Şiirleri kadar, şiir üzerinde yazdıklarıyladaetkilioldu. Yazılarının sağlığında bir kitapta toplanmasını kendisi mi istemedi? Yoksa en büyük kaygısı şair olarak mı kalmaktı? Bu yüzden mi yalnız şiire gönül düşürdü, öteki yazın türlerini şiirinde denese bile, düzyazılarını kitaplaştırmadı? "Çünkü" diyordu, yine bu yazısında, "ölümsüzlük insanda değil, şiirdeki insandadır. Şairse ölünce su, bitki, kum da olabilir, ama gerçekte yeniden insan olur, durmadan yenileyerek kendini." Evet, Edip Cansever öldü; gerçekteyse yaşıyor şair olarak her şiirinde yenileyerek kendisini, "imgesiyim ölümün"diyerek... "Yerçekimli Karanfü" ve "Eylülün Sesi"yle, "Sevda ile Sevgi"nin külüyle, "Kirli Ağustos"ve "Umutsuzlar Parkı"yla, "fikyaz Şikayetçileri" ve "Oteller Kenti"yle... "Şimdi öldükten sonraki güzelliğind "