Katalog

Nursen Karas ın Anadolu Gezginligi Fotoğraf Çektiğim Dağlarda Oyküleri ile de tanınan Nursen Karas, Anadolu'nun kuzcy ve güney bölgelerindcki gezintilerinin notlarını "Fotoğraf Çektiğim Dağlarda "adlı bir kitapta topladı. Karas, bu gezi izlenimlerini daha önce bazı gazetelerde de yayımlamıştı. MUZAFFER UYGUNER ^^ yküleri ile de tanınan Nurm ^ sen Karas, Anadolu'nun ku\ M z e y v e güney bölgelerindeki >^^^ gezintilerinin notlarını Fotoğraf Çektiğim Dağlarda adlı bir kitapta yayımladı. Kitabın kapağında şıınları okuyoruz: "ürada bir köy var uzakta () köy bizim köyümüz gitmesek de görmesek de O köy bizim köyümüz" şiirini söyleyerek büyüdük. Sonra gördüm ki, o köy bizim köyümüz degil. Neden değil, nasıl degil. Nasıl bizim olabilir? Ancak, gidilerek gorülerek, suyundan içip insanıyla tanışarak bizim köyümüz olabilir. Ve bunu denedim. 'Orada, uzaktaki köyler' benim oldu. Ama yüreğimin küçük parçacıkları da gezip gördügüm yerlerde darmadagtnık kaldı dersem şaşmayın". Ünlülerden biri, gerçek gczgiri, bir yere 'varmak' için değil, 'gitmck' için gidendir, demiş. Karas da gidip görmüştür görmek istediği yerlerı. çok yere; Karas ise çoğunlukla yalnız olarak, otobüslerle, minibüslerlc dolaşmıştır. Karşılaştığı güçlüklerarasında, Şavşat'ta, fotoğraf çektigi için yapılan soruşturma ile Kars'ta otellerde insanlarca dışlanması öncmlidir. Bu durumlar, zaten yorgun veomuzunda kamerası, torbalannda fotograf makineleri ile yaptıgı yolculukları çekilmez hale gctirmiş ise de bundan yılmamıştır. Nursen Karas, otobüs ya da minibüslerin mola verdiği yerler konusunda da not almış, ve bunları kitabına koymuştur. lstanbul'dan başlayıp Ankara yoluyla Nemrut Dağı'na gidiş, oradan güney yoluyla Konyaya varış ve sonra tstanbul'a dönüş ilginç görüntü notları ile doludur. Kayseri konusunda, Malatya konusunda vc elbette Nemrut üzerinde yeterli notları vardır. Bilindiği üzere, "Nemrut, önemini MÖ 69 MS 72 yılları arasında çevrede egemen Kommagene KrallıgVyla kazanıyor. Kral I. Antiyokhos krallığını ve varlı^ını ölümsüzleştirme tutkusunda biriymiş. Kendıni tanrılarla bir tutarmış. Kabartmaiarla kendini tanrılarla el sıkışırken göstermesi en canlı kanıt büyüklük inancına. Büsbütün tanrı olamamanın, ölümlülüğün acı ve korkusuyla da dünya durdukça duracak bir şeyler bırakmak istemiş yeryüzünde. Kimbilir ne düşünmüşse düşünmüş sonunda adına bu dağ tepesinckutsalbirgömüttapınak yaptırmaya karar vermiş,." Bugün bunun kalıntdarı ve yontular dünyaca bilinmekte, büyük bir ilgi duyularak ziyaret edilmektedir. Karas, bunları görüntülediği gibi Adıyaman çevresinidegörüntüİemiştir. Bu arada, çeşitli sorunlarına da değinmiştir. Urfa, Silifke, dağlar ve dereler görüntüledikleri arasındadır. Bunlann bazı fotoğraflarını da buluyoruz kitapta. . Hopa'd.ııı I lakkan'\e gıdişı de çok ilginç durumlar ve görüntülerle doludur. Hopa'ya vardıktan sonra çevrcdeki gezintileri, Artvin ve Şavşat üzerinden Kars'a gidişi, Kars'ta karşılaştığı dışlanmalar, Ani harabelerine gidiş, Kars'tan kaçış bu arada anılabilir. Şavşat'taki soruşturmayı zaten anmıştım Hopa'danHakkarrye Kitapta Adıyaman Nemrut'u, Hopa'dan Hakkari'ye, I lopa'dan I lakkari'ye II, Sözü Bitirirken, Son Sözün Sonubölümleri bulunmaktadır. Kitaptaki notlardan öğrendiğimize göre, Karas, ilk gezisini bir tur ileyapmıştır. Obür gezilerini ise tek başına.bir kadın olarak tek başına yapmış ve birçok sorunla karşılaşmıştır. Yollarda, kaldığı otellerde karşılaştığı sorunlara karşın yılmamış ve programını uygulamıştır. Yüzyıllaröncesinin Evliya Çelebisi gibi gittiği vegörüp tanıdığı yerleri, insanları özellikleriyle bize aktarmıştır. "Eski gezginler demir çarık giyip demir asa alırlarmış ellerine; ben de bilekleri yılanlardan koruyan lastik pabuçlarımı giyip kameralarımı boynuma asarak düştüm yollara" diyor. Evliya Çelebi atlara binerek, valilerin ya da beylerbeylerinin yanında gitmiştir birC UMH URİYET KİTAP SAYI 2 4 1 llk gezi ve sorunlar yukarda. Karas, bu yolculuga çıkarken durumunu şöyle açıklamıştır: "Ne ki her insanın kendini özgür saydığı, haklarını ya da olanaklarını sonuna kadar kullandı^ı bazı yaşama alanları vardır. Ozüm de tatillerkonuoldugundakendimesözgeçirebildiğimi pck savunamazdım. Sonuç olarak ' Van1 lakkari gezisi rasarısı' benden habersiz, yeraltı ırmaklan gibiyaşayıpgelişmişiçbenli^imde". Kars'tan güneye inerken birçok yer görmüştür. Van'ıkeşfetmeyeÇavuştepe'dekiUrartu Kalekalıntısındanbaşİamış. "ilginç bir şey yok görünürde. Mutfak duvarında isleri gösteriyor bekçi. Snnak yeri ve yüznumara beş metre derine kale tabanına, oradan da dışarıya kanallarla bağlanmış. Temiz su kanalları da açıkça görünüyor. Ciirişteki çivi yazısı kitabe de sayılırsa görünürde başka kalıntı yok. Kalenin çevresi ova, ekilen tarlalar M() 8. yy'da Urartu Kralı Sardur'dan beri böyle". Bu yolculukta Doğubayazıt'ta da konakiamış. 5 km uzaklıktaki İshak Paşa Sarayı'nı gezmiş. Ona gore, Saray, "alımlı konumuyla yaklaştıkça giızellcşiyor. Gerçek birsaray, boguk kapanık değil. Topkapı Sarayı'nı kıskan dırırcasınaferan,aydınlık,Dolmabahçe'den sıeak. Abartmasızdo^al. Içtenlikle, duyguyla bütünlenmiş/ .J Yapı küçük, yumuşak bir tepeciğin iizerinc kurulıı; çevre ufka kadar ycşillik, sonra daglar özgürlük ve egemenlik havası içinde doğanın yabanıl, yozlaşmamışçckiciliği". Karas, karşılaştığı güçlükler karşısında, "Dogu Anadolu'nun Avrupa turlarındanöncedüşünülüpözleneeeği, bayanlann tek başına tatile çıkmalarınm, insanların öbür insanlarla ilgilenmclerinin yadırganmayacağı yarınları" da düşünmüştür bu gczilerinde. Ona göre, "Anadolu insanı kendisine saygı duyuldugu sürece en iyi, en olgun, cn anlayışlı insandır. Söyleşi kurınak güç değildir. Doğuluyla dost olmak, kaynaşmaksa kolaydır." Karas, bu gezi izlenimlerini daha önce bazı gazetelerde de yayımlamıştır. Fotoğraflar da onun bu yöndeki sanat k'ücünü göstcrmcktedir. Evliya Çelebi gibi o da notlarını herkesin anlayabilecegi bir kurgu ve sözdizimi ile ortaya koymuştur. Anadolu'nun Doğu bölümündeki ilginç saptamalarını, görüntülerini ortaya koyankitabı, gezi notlaııalanındadaönemlibirkitaptır.B Fotoğraf Çektiğimde Dağlarda/ Nursen Karas/ Gczı Nollart/ Utanbul, 1W4/ Karas Yayınlart İ/17U SAYFA 17