Katalog

ÇEÇENI5FJİ. Sam Yayınları'nca yayımlanan "Çeçenler", birtakım eksiklikleri, yöntembilimsel bazı yetersizlikler olmakla birlikte bize, günümüzde toplumumuzda gözardı edilemeyecek denli önemli bir yeri olan Çeçenler hakkında önemli bilgiler veriyor. »stoufi Cecenlerin Önemi NAZIFE GUNGOR' Etnik gruplar yeniden gündemde rımız açısından bir dengeye varılabilmesi bu süreç sırasındaki çabalarımızla ilişkilidir büyük ölçüde. Şöyle ki bir kere her şeyden önce varolan gidişi çok iyi gözlemlemek ve gerekli çözümlemeleri yapmak zorundayız. Bunun için de öncelikle toplumumuzu, yani kendiınizi çok iyi tanımahyız. Bunun da en sağlıklı yolu, içinde yaşadığımız toplumumuzun yapısını elverişli bilimsel yöntem ve tekniklerden de yararlanarak analiz etmektir. Bu analizler çok çeşitli düzeylerde yapılabilir kuşkusuz. Ama gundemdeki önemi de dikkate alınarak bunlara, etnik düzeydeki çalışmalarla neden başlanmasın? Kozınopolit bir yapıya sahip olan erek tarihsel gelişim açısından gerekse şu andaki durum yonündeıı bakıldığında Türk toplumunun oldukça kozmopolit bir yapıya sahip olduğu görülmcktedir. Bu kozmopolit yapılanma süreci, Turklerin Orta Asya'dan göçleriyle başlamış olup Anadolu topraklarına gelip yerleşmderiyle birlikte de oldukça belırgin bir nitclik kazanmıştır. Orta Asya'dan Anadolu'ya doğru geçekleşen bu göçjer sırasında bir yandan farklı Turk boyları arasında bir karışım olurken bir yandan da Araplarla, Ruslarla, İranlılarla vb. çok çeşitli gruplarla karışmalar gerçekleşmiştir. Anadolu topraklarına ulaşıldıktan sonra söz konusu topraklar üzerinde yaşayan uygarlıklarla yoğun bir etkileşim başlamiştır Önccleri toprak elde etmek ya da toprak yıtırmemck kaygısıyla savaşmı biçiminde gerçeklescn bu etkıleşimin Osmanlı İmparatorluğu'nun kurulmasıyla birlikte imparatorluk çatısı altında, meşruluk kazandığı görülrnektedir. Siyasal nitelikli bu meşruiyet perdesi ekonomik, toplumsal, kültürel iç çelişkilerin üzerini bir ölçüde örterken imparatorluk dışından gclen baskılara da set çekebilmiştir. G toplumumuzda bu yapıyı oluşturan einik gruplar hangileridir? Bunların niteliksel vc niceliksel özellikleri nelerdir? Ne zaman nereden gelmişlerdir? Şu anda ülkenin nerelerinde hangi koşullarda, ne gibi kültürel özellikler içerisinde bulunmaktadırlar? Ülke dışı bağlantıları nastl ve ne düzeydedir? Işte bütün bu sorulara yanıt bulmak kaygısıyla ortaya konulan bu anlamdaki bir ilk çalıjma "Çeçenler". Anadolu'da bugün saydarı milyonlara ulaşan Çeçenlerin coğrafik, tarihsel, kültürel, toplumsal, ekonomik yönden genel bir analizi yapılıyor söz konusu kitapda. Yararlanılan kaynakların hemen hemen tümünün Rusça olmasının da etkisiyle irdelemelerin çoğunda yüzeysel kalınmış olsa da kendi alamnda ilk deneyim olması bu eksikliklerin bir özrü olarak kabul edilebilir. Üç bölümden oluşan kitabın birinci bölümünde Çeçenlerin konumu ele alınmaktadır. Burada Çeçenlerin, anayurtları olan Kafkasya'da hangi coğrafi ve benzeri koşullar içerisinde yaşadıklarını öğreniyoruz. Çeçen tarihini konu alan ikinci bölümde Çeçenlerin kökeni, Çeçen boyları, tarih boyunca himayesinde oldukları dinler, siyasal ve toplumsal kururnları hakkında bilgi verilmektedir. Yine aynı bölüm kapsamında Çeçenlerin yaptıkları savaşlar ve yaşadıkları göçler üzerinde aynntılıbirbiçimdedurulmaktadır. Kitabın üçüncü bölümü bizimle daha yakından ilgili olmasıyla dikkati çekmektedir. Bu bölümde Kafkasya'dan Anadolu'ya göçen Çeçenlerin bugün ülkenin nerelerinde, ne gibi toplumsal, kültürel, ekonomik koşullar içinde oldukları sayısal verilerden de yararlanılarak verilmektedir. Sam Yayınları'ndan çıkan bu çalışma, birtakım eksiklikleri, yöntembilimsel bazı yetersizlikler olmakla birlikte bize, günümüzde toplumumuzda gözardı edilemeyecek denli önemli bir yeri olan Çeçenler hakkında önemli bilgiler vermektedir. Peki ya toplumumuzda yaşayan öteki etnik gruplar ne olacak? Fazla gecikmeden onlarla ilgili çalışmalara da başlanmalıdır. Ancak bu şekilde toplumumuzu, kendi mizi tanıyabilir, dünyanın gidişi içindeki yerimizi kestirebilir, ona göre de gerekli hazırlıkları yapabiliriz. Işte ancak kendimizi ve çevremizi tanımaya yönelik bu türçalışmalar yaparak dünyanın gerisinde kalmaktan kurtulabiliriz. "Çeçenler" çalışmasının bu yönde bizim için özendirici bir işlev yüklenmesi dileğiyle. • * G.Ü. lletişim Fakulteuöğrcüm Uycsi Cecen Cumhurıyeti Voynak folklor grubu (Ustte) Bir Ceçen camlsi «Yanda) Ancak 18. yüzyüdan itibaren tüm dünyada, özellikle de Avrupa'da siyasal düzeyde başlayan çözülme toplumsal düzeye yansımakta gecikmedi. İmparatorluk çöktü, imparatorluk yapıları içinde birarada yaşayan etnik gruplar birbirinden koptu. Imparatorlukların yerini alan ulus devletler yeni siyasal güç odakları ve yeni siyasal dengeler oluşturdular. 20. yüzyıltn başında oluşmaya başlayan bu düzen günümüze kadar, yani yaklaşık olarak bir yüzyıl kadar sürdü. Ve şimdi dünya yeniden bir çözülme sürecine girmekte. Bu da yeni bir düzenin başlamakta olması anlamına gelir. Bu çözülme ve yeni oluşum süreci içerisinde etnik gruplaC U M H U RI Y E T K İ T A P S A Y I 1 * 7 nn ve etnik kimliğin yeniden gündeme geldiği gözlenmektedir. 20. yüzydın başında "ulus" kavramı çevresinde oluşan siyasal yapılar şimdi de "etnik kimlik" kavramı hağlamında çözülme yoluna girmiş bulunuyor. Somut kanıtı Sovyetler Birliği'nin çöküşü olan bu sürecin, çok geçmeden başka kanıtları da belirecektir kuşkusuz. Peki ama önemli boyutlanndan biri "etnik kimlik" kavramının yeniden gündeme gelmesi olan bu yeni oluşum sürecinde Türkiye'nin yeri ne olacaktır? I ler şeyden önce coğrafi anlamda oldukça stratejik bir konumda bulunmamız, bu gidişteki rolümüzün çok hem de çok önemli olduğunu göstermektedir. Bu kadar önemli bir konumda olmak acaba sonuçta bizi nereye götürecektir? Bütün bu süreç sonucunda neler kazanacağız, neler yitireceğiz? Kazançlar ve kayıplar arasında bizim çıka Çeçenler /Hazılayan: ŞamılMansur I Sam Yayınları 1255 s. SAYFA $