Katalog

iki fizikçiden, Heisenberg ve öner'den idealizm ve diyalektik Fizikten felsefeye uzanan yol nal çalışması yer alıyor: Diyalektik: Olasılıktan Detertninizme Doğru. 1932 Nobel Fizik Ödülü sahibi Heisenberg, kuanta fiziği alanında attığı adımlarla çağa damgasını vuran bilim adamlarındandır. Kuanta mekaniğini atoma uygulayarak atomu maddeden soyutlamıştır. Belirsizlik ilkesi de O'na aittir. Klasik bilim ve felsefenin temeli olan gözlemlenemeyen olayları reddetme ilkesi ve mikromekaniğin bütün kavramları belirsizlik ilkesi ile değişmiştir. Bu, fizik te bir devrimdir. "Fizik ve Felsefe" içinde yer alan Heisenberg'in "İdealizm: Determinizmden Olasılığa" başlıklı yazdarı modern fiziğin ve kuantum fiziğinin tarihçesi, felsefenin tarihsel gelişim süreci, kuantum teorisinin diğer bilim dalları ile olan bağıntısı ve modern fiziğin gelişimine bağlı olarak değişen doğa felsefesini tartışıyor. Kitabın ikinci bölümünde ise Ydmaz Öner, olasılıktan determinizme dönüyor. Makrofizik kavramlarının dayandığı "kaba mantd<" ile mikrofiziğin dayandığı içdinaınik ve bunlara karşı gelen telsefeleri karşılaştırdığı bu bölümde Öner, Heisenberg'in her şeye rağmen klasik felsefelere dayanmaya çalısan tavrını eleştiriyor. Rasyonalizmin kaba mantığı karşısında Doğu diyalektiğini tartışıyor. Ve yeni bir kavram getiriyor: Zaman Enlemi. Ve buradan yola çıkarak zamanın yapısallığının ölçüme bağlı değişkenliğini daha ileri bir düzeyde açddıyor. Kitabın hem çevirmeni henı yazarı olan Ydmaz Öner, Aydın Çubukçu'nun deyimi ile "sistem kurucu tek Türk filozofu". Göttingen Üniversitesi'nde matematik, fizik, (elsefe öğrenimi gören Öner, Türkçe'de doğru kavramlar bulamayacağı endişesi de zamanın maddesel dünyadaki dağdımı ve uzay haline gelebdmesini irdeleyen "Grundlagen zur Topologie der Zeit" isimli çalışmasını Almanca yayımlamış. Bdim ve felsefe ile ilgilenen Türk okurları O'nu çeşitli çeviri ve telif eserleri ile tanıyorlar: Pozitivizmi Eleştirmek, Canlılann Diyalektiği ve Yeni Evrim Teorisi, Bunalım Teorisinin Matematiği, H. Hesse'den Sidharta, M. Planck'tan Modern Doğa Anlayışı, Korsch'tan Marksizm ve Felsefe ve daha niceleri. 1992 yazında Oxioıd Universitesi St.Catherine College'da verdiği konferanslar ise Zamanın özgül Hızlanması ba^lığı altında derlenerek yakında yayımlanıyor. İlk baskısı 1976'da yapdan "Fizik ve Felsefe"nin 2. baskısını Ydmaz öner kendi olanakJarı Ue gerçekleştirmiş. Bir ömrü dolduran, sayısı 6O'ı bulan diğer kitaplarında da bilim ve düşünce uğruna feda edilen bir şeyler var hep. "Bizimki enayilik" diyor gülerek. Ve ekliyor "insanlığın böyle enayilere ihtiyacı var herhalde." Fizikten felsefeye uzanan bu yolculuğun sadece fizik ya da felsefe ile uğraşanları değd, "Nasd dü^ünmeli?" sorusıına yanıt arayankrı da hoşnut edeceğini sanıyorum. • Fizik ve Felsefe / Idealızm, Determıntzm'den Olasılığa Doğru , W. Heisenberg Diyalektik, Olasılık'tan Determinizme Doğru M.Yılmaz öner I Kendi Yayınları 12% s. Kitabın ilk bölümü 1933 NobelÖdülü sahibi Werner Heisenbcrg'in bir konferans metninin çevirisinden, ikinci bölümü ise Yılmaz Öner'in orijinal bir araştırrnasından oluşuyor. Kitap Türkçe'de, kuanta teorisi ve felsefi ilkeleri üzerine yayımlanan ilk kitap olmasıbakımından da önemli. DERYA NUKET OZER G ünümüzün sıradan insanı îçin bde mebleği dışındaki alanlarla ilgdenmek gittikçe olanaksızlaşıyor; su>tcmin ^erek idcolojık gerekse pratik isleyişi kendi dunyası içinde sınırlanmış insanlar yaratıyor. Bilim adamları içinse bu olgn çok daha çarpıcı. Bilgi birikiminin yoğunluğu ve teknolojinin olağanüstu hızlı gelişimi bütün bdim dallarında son derece dar uzmanlık alanları yaratarak bilim adamlarını bu alanlara adeta hapsediyor. İnsan ömrıi çok kısa, büinen ve öğrenilecek şeyler çok fazla. Bir çıkmaz... llal böyle iken fizik ve (elsefe gibi artık birbirinden iyice "uzaklasmış" iki bilim dalını bir araya getirmenin alemi ne"^ W. Heisenberg yuzyılımızın en büyük fizikçilerinden biri. Ya da, adı pek zikredilmeyen diğer birkaç bilim adamı gibi yuzyılın çehresini değiştı ren devnmcilerden biri. Ydmaz Öner ise ülkemizde pek eşine rastlanmayan kendine özgü bir zat; marematikçi, fizikçi, felsefeci, edebiyat (,ı, çevırmen İkisı de biraz "antika", bira/ "demode", oturmuşlar fizik üzerine felsefe yapıyorlar! "Fizik ve Felsefe' iki bölümden oluşuyor: Birinci bölüm W. Heisenberg'in, St. Andrews Üniversitesi'nde 1955/56 yıllarında verdiği "Gifford Dersleri"ni içeriyor. İkinci bölümde ise Yılmaz öner'in bir orijiK İ T A P SAYI 1 8 0 Yılmaz Öner SAYFA M C U MH U R İ Y E T