Katalog

Anarsizmin yükselisi ve cöküsü lÜnlü Alman yazar Hans Magnus Enzensbcrge r'in romanı, Bildiğimiz.ta nıdığımız, okuduğumuz romanların dışında bir roman. Kurmaca yanmdan çok kolaj yanıyla önem kazanmış bir roman. GÜLTEKİN EMRE Anarşi'nin Kısa Yazı ya da Durruti'nin yasamı ve ölümü ca yanından çok kolaj yanıyla önem kazanmış bir roman. 193rdellyalihrenburg, Durruti için, şöylc yazıyordu: "Iliçbiryazaronunyaşamınınöyküsünü yazmaya karar verme/.di; bu öykii bir seriiven rnmanına la/.lasıyla benzi yordıı." Sonra da gözlcmlcrini ve Dıırruti'ye ili^kin bilgilerini betimlemeyi sürdürüyor: "Bu metal işçisi, gençliğinin ba^langıcından itibaren devrim için mıicadclc etmiştir. Barikatlara tırnıanmış, banka soymıış, bombalamış, yargıç kaçırmıstır. İspanya'da, Şili'de ve Arjantin'de olnıak üzere üç kez ölütn cczasına çarptırılmıştır. Sayısız cezaevi dolaşmış, tam sekiz ülkeden kovulmuştur." Ehrenburg anılarında Durruti'ye gerıiş bir yer ayırır ve ona ilişkin duyduğu her şeyi antjcdotlarla verır. Enzensberger bir haşka yol izler romanını yazarken. ünun tarih anlayışına göre, "l'arihçilerin tarihi hiç kimsenin aklında kalmaz." Onun için "Tarih diişünce ürünü bir öyküdür." Anarşinin Kısa Yazı'nda "anlatım alanı tek bir kişiniıı çehresinin çok ötelerine geçmektedir. Bu alan çevreyi de i^in içine sokar; bu kişinin, onlarsız tasarlanamayacağı somııt durumları vekoşıılları ki^i ile ilintiler." Ki^iler kendilerini anlatırlarken, biryandan da Dıırruti'yi anlatırlar. Roman, böylece, değiijik bir biçimde gelişir. [ Ietn bilimsel bir anlatım, analizler, gözlemlerle ara girmelerle okuru aydınlatırken (bilgilendi rirken), öte yandan tanıklarla ve adını adım bavaşım Durruti'nin çevresinde gelişir, yayılır, saçılır, sonra da, ölümiiyle, toparlanır. Yani Anarşinin Kısa Yazı, roman olarak, canlı tanıkların gözlemlerinden, görüşlorinden, anılarından, kitaplardan, belgelerden, ga zetelerden, bildirilerden, mektuplar dan, anekdotlardan, gezi izlcnimlcrinden, polemiklerden, alişlerden propaganda broşürlerinden, resmi açıklaınalardan... beslenmiştir (oluşmuş tur). Yazar, elindeki mal/.eıııeyi, sıra sıyla ve yıllara göre, yerlere gore kolajlamıştır. Ispanyol anarşizminin önemli lideri Durruti'nin yaşamı, savaşımı, dıişünceleri, eylemleri gün be gün or taya çıkar: Birbirini tamamlavarak, örerek roman içınde ağarlar ve olayların belkemiğini oluşturıırlar canlı ta nıkların anlattıklarıyla belgelenir. spanya'da ölünı bir dost gibi clir, bir voldas gibidir, larlada va da fabrik.ıda tanidığımız bir işçi gibidir. Cieldiğinde onıın yiızunden büyük olaylar çıkarıl maz." Ispanyol annrşj/minin hahası Buenavtrniuı :\ Durruti'nin öliimii, ıınutulmaz taı ihsel bir dönemin bitişini noktalar. İspanya'ya özgü yaşam vc savaşım ko^ulları içinde boy veren anarşizın, gelijir, doruğa çıkar ve çöker. Tüm bu hızlı ve inanılmaz gelişmeyi tck bir iıısan başarmı^lır: Durruti: Yaşamıyla, canıyla tırmandırmıştır anarşi/nıi Ispanya'da ve tüm dünyada dikkatlcri üstünc ve ülkesinc çekmeyi başannı^tır. Franco la^izmine kar^ı onurlıı bir savaşın bayraktarlığını da yapan Dıırruti'yi "öldürcn kurşun BaKcloııa'uın yüıeğine saplunnuştı." Olımnı, İspanya'da inanılmaz bir li/ııntıı y.ırattı. "Hcr dort Barcclonalı'dan biri" "tabutun arkasından" yiirümüsitir. "AnarşihtİLMİn bayıaklarıııııı uınısıra I^panva nın biitüıı aııtifa şist gruplarıııin rcnklrri kalabalığın üstünık'ıl.ı!j;alanıyordıı Mürhis, viicevt1 alı^ılınişin dışında bir man/araydı hu. Çıınkıı kıııiM.1 bu kiılc\ri yönk'ndiımis, (irgMni/c ctıııiş ya da du/ctıc snkınu^ ılcğilılı I liçliir şey saat gibi işlcmiyi)rdu. Oıtalıkta göriilıııenıiş bir kargaşallk L'gflIH.lldİ." • •I I Fransa dakı ılk gOcmenlık gunlerı 1918 Bir .ııı.ıısi.stın v.ış.ınıını clc .ılıyoı ll.M. 1 .nzonsbergcr Anarşinin Kısa Yazı romanında. Bu roman, bildiğiıni/ laıııdıgıını/.oktıduğıımu/ mınan ların dı^ııul.ı liir ronıan; biliıııscl, uııilı sel yanı ağır basan bir roman. KurmaS AY F A Fransa da ıscı olarak calıstıgı yıllarda Durruti solda (Usttei Durruti cıraklık yıllarında.1912 2 sırada ortada (yanda) C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 7 8