Katalog

Sanatta Zıhınsellık Üzerıne / Vasılı Kandınskı I Çevtrai I evfık Turan I Yapı Krcdı Ya \tnlanl 114 <; Kandınskı, V*»İLİ HANU N«>K 1910 da, SANATTA 44 yasında, ZİHİNSELLİK USTUNE Sanatta Zı hınscllık U/erıne adlı kıtabı nın ınus veddcsını tamamla nıı^tı On>ılıas,kınhırsıııe ıijiııdc bıııktirdığı nolLııdan olusan bıı kıtap sanatç.mın devüjiyle ' hcr s,c\den oncc gelecek ıçın mııtlaka gcreklı olan ve sonsu/ dtne\ımleıı ol ın 4k.l1 kılaıı bıı yeteneğı, maddı ve soyut nesnelerde /ı hınsel olanı du\ uınlama \ ete ncğını uyandırmak amacını guduyordu Yenı Sanaı ın baslangıtında ver alan, çığır a<,mış, bırsanat(,ınınyazdığı bu tcınel kıtab t duyulan bu yuk ılgı, bu sanat akımının sa dece nnelık yonunden değıl ıııcelık olarak da dev boyutla I1 ulaş.ınış, olmasındandır Kandınskı nın kıtabı ılk \a yınılandığında ottalığı karış tırmıs,tı ya/dıkları resımlerıne esjık edıyoı, onlar U7erındc gı us,ılen tartış,mayı koıukluyor du Burada kcndısınınuygu lamadığı kımı onerılcr gttır dıyse dc başkaları onıın du şuncelerını alınılayıp kendı usullerınce gelistırdıler Doğa ya bakarak resım yapma gele neğınden, daha 191 l'de Kup ka'nın 1913'dc Malevıtch ve Mundrıan'ın gcrç.cklestırdığı kesın kopuşta Kandınskı'nın kıtabının onemlı bır rolu olsa getek YenıSanat'ınbuııçon cusu bu kıtabı tanımamis, bıle olsalar, benzer duşuncclcrın urunlerını veıdıkleıını gor nıek ılgın^tır Kandınskı'nın ozellıkle bu kıtabı ıç,ın yaptığı çı?ımlerle desteklenmıs. ya/ıla rı, sanatçılaı ın sanatın gelışımı u/erıne dıiiuncelerını açıkla dıkları ve heı bırı sanatta yenı bır çığır aç,an onemlı duşun urunlerı zıncırının bır halkası Ve Çelık Bdyle Sertleşti / Nı kolay Oitruvskt I Turkçesı G« neşBozkaya NadıyeR Çoba noğlu I Yar Yayınlanl 2cılt I 302 + 3141 Nıkolay Ostrovskı, Vc Çelık Boyle Sertles,tı adlı unlu romaC U M H U R İ Y E T K İ T A P nını, 1904 1936yılları arasında \a!}adığı kısa, dina olaganustu gu/el kah ramanlara >araşır ha vatıyla ya/ dı Ru>ukolc,udcotobıvogra I ık olan cserın tc mcl karakterı Pavcl Koı^agıntıpınmguçju, canlı vt <,ckıcı olıışıınun sırrı, gei(,ek bavattan alınmasından ıleııgtlır Nıkolas Ostrovskı dahayırınıya^ındavkuı ı^sa VJ^ CLphclcrınde aldığı agır va ıaların etkısıyle kotuıum ve korolnıu$,budtırumdayken gen(,lığı bevgı ve mucadcley ı Komunıst Cıençlık Bırlığı u\c sı yoldaşlarını ve sılah arkada^ larını anlattığı romanı Vc Çe lık Boyle Sertleşti yı vaznu^ü "Yaşamasını haklı <,ıkaracak, hayatın ya^anma^a değdığını kanıtlayacak" planını boylece ger<,eklcitııdı 193") te, unlu Sovyet ga?etecı Mıbay ıl Kolt sov'un kaleme alclıgı' Ceba ret" ba^lıklı makalc Pravda'da yayımlandığında, mılyonlarca ınban Ostrovskı'nın ıyıleşme/ hdstdlığını ve partıye sarsılmaz bağlılığını oğrendı Pavel Kon,agın okurların go /unde devrımcı a^mın, feda kâılığın, zor ko^ullara daya nıklılığın sımgesı bır kahra man o/gurluk sava^ında rııhu alabıldığıneyutelcnbıı bııyuk ınsandır Bukahraman,havat tan c,ıkıp edebıyat sayralarına geçmıj, oradan yıne hayata • donmuş hayatı etkılemı^ olu^tuıduğu sımgeyle gen<,lığı bıçımlcndırmı^tır Ostrovskı'nın Ve Çelık Boyle Sertleşti adlı eserı, mılyonlarca okuyucuyu hayran bırakıp dunya edebıyatında hakettığı yerı almı^, Sovyet Hukumetı de, Ostrovskı'nın buyuk başa rısına yuce bır değer vererek, yazarı I enın Nışanı'yla odullendırmıstır Nasıl Yapmalı / N C ÇermjcvskıI Turkçcsı GuneşBozkaya I Yar Yayınlan 14 Baskı 12 all/278 + 544s Nıkolay Gayrılovıç Çernışevs kı (1828 1889)Rusdevrımcı demokrat yazar ve gazetecısı Gen^ Rus aydınlarını, 1860'larda buyuk ol^ude etkı lemıştır 17 8 1 IIa?ıran 1828'de Saratov'da doğdu Ba bası yoksul bırkoy pa pa/ıydı 1854'tc Sovremen nık (Çağ da^) dergısınde va/arlığa ba% ladı Rus^a'da, bos\al demokrası'nın onculerındcn ve devrımcı demokrat hareke tın ıdeoloğu ve lıdtrıvdı C ar , II Alcksandı akarşj olduğun dan yıkıcıcylemlcrdebulun duğu, devrımcı kıtaplaı va/dı ğı gerckı,esıyle tutukhndı ve ıkı vıllık hapıs cc/asından son ra Sıbırya'ya surgunc gonderı lıp 1883'ekıdar orıda kaldı Çerni!}cvbkı, Rus^a da dcv rımcı gen<,lığın oluşmasında buyuk bır roloynamı^tu Na sıl Yapmalı adlı romanı (1863) kuşaklarbo\uncaRus ya'da ve otekı ulkelerde dev rımcilerın sıyası egıtımınde yardınuıolmu^tur Çeınısevs kı'ye, populıstleı (Narodnık ler), Rus Marksibtlen ve Le nın buyuk değer vermibjerdır SSCB'de Lenın'denonceya şamı^ I ılo/ollardan en buy ugu kabuledılır Eserlerı, Bolşevık ıdeolo]i ıçın onemlı bır kavnak olmu^tur Sabırsi7İık Zamanı / Yurı 7 n fonov 11 urkç est Nadıye R Ço banoğ/ıı I Yar Yayınlan 12 cılt 1312 + 322 s rı^tı Bu vu7den"kurtarıcı ^ar yerıne "cellat çar" adıyla tarıhe gc\en II Aleksandr, 1 Mart 188 l'de, sokakortasın da bombavlaolduıuldu Rus > a balkı adına' topt ak ve oz gıırluk ısteyen Narodnaya Volya (Halkın Iradesı) orgutunun uyelerı tcmel çelışkının hur|u\a/ıyle proletarya arasın da degıl de, (,arla halk arasın da olduğuna ınanıvorlardı Hcdeflerı ^arlık ıstıbdatına derhal son v ermekt ı ama, ger çekk ş^ırdıklcn bu sıııkast mutlakı\ etı ortadan kaldırma va vetmedı 1917 henuz u/ak tı Sabırsı/lık/amanı,buola \ ı konu alan ılk bov\et roma nıdır Yurı Trılonov valni7ca (,ara suıkastı anlatmakla kal mavıp, 1870 1880vılları ara sında ıi(lsu/bucaksı/Rusya Imparatorluğu'ndaadlarına "popullıstler" denılcnbıı avuı, kahramanın devrımcı muca delesınc de ısık tutuvor Yedı Asılmışların Hıkdyesı / / (umd Andrn ev 11 urkç c u Guııt ş Buzkaya I Yar Yayınlan 12 Rusya da 1905'de patlak ve rcn ve an cak 1907'de bastırılabıl en ılk dev rımden sonra, o ka ranlık, karışık yıllarda (1907 1917) ıdamlar, ıntıharlar sal gın şeklını almıştı Rusya'nın dort bır yanında darağaçları kuruldu Cellatlar gece gun duz, durmadan çalışıyor, cellat yetışmıyordu Omalıut Schlusselburg kalesı ve (,oğun luğu kale şeklınde olan dığer hapıshaneler, mahpuslarla dolupdoluptaiiyordu Çarmah kemelerı ara vermeden «,alışı yordu Ve bır gece geçmıyor du kı safak vdktı bırkaç genc, ınsan asılmasın Bınlerce kışı dsılarak ıdama mahkum edıî dı, bınlerce ınsan muebbet hapse, Sıbırya'dakurekceza sına çarptırıldı ve nufus kutu gundensılındı Iştcozaman Rusya'nın humanıstlerı, ay dınları var gucuyle bu terore karşı gelerek, bu keyfı zulme nıeydan vermemek ıçınhare kete geçtıler Başta ijeo Tols toy, Maksım Gorkı, V Koro lenko, unlu ressamlardan î E RepınveSurıkov tı\atroya/a rı Korney Çakovskı gıbı unlu edebıyat tıyatro clcşiıımenle ıı gazetevedergı saluplerı, unıversıte pıofesnıl(.rı genış bırkampanyaa^tılaı Buk.ım panyaya herkcs bır katkıda bu lundu Buevlemecnpaılak en unlu katkılaı dan bırı dc Lt onıd Andreycv ın ınsanınsı nırlerını a\ağa kaldıran Yedı Asılmiijların I Iıkâ\ csı olmuş tur Bu eseı, okurlar ^evresın de Çarlığın ılarağaçlarına nıerl ve(,ok şıddetlı bırprotestoola rak kabul edıldı \ e gcnış, yankı larvarattı Demır l ufanı / A Serafımovtç /Turkçisı MıhmıtHarmanaI YarYaymlanl2%s Sovyetler Bırlıgfnde 1917 Lkım Devrımı'n den sonra patlak ve rt n i(,savaş ta Kafkas va'nın Ku ban bolge sınde ısyan eden Ka/aklar ta rafından yerleıınden vurtların dan edılen onhınlerce ınsan go<,ettı İsyancı Ka7aklar arka larından kovalıyoı, yolları 117e rınde başka duş,manldr da bek lıyordu Almanlar Kadetler, Menşevıkler, kaısı devrımcı ler Tekumutlaıı, ulukta go runmez uzaklıkta mavısısler ıçındekı Kızılordu'yla bırleş mektı Gen<,,ıhtı\ar çocuk, kadın, asker, sıvıl bu ınsanlar gunlerce kızgın gokie asılı du ran, gozlerı korlestıı en yakıcı guneş altında, d(, susu/, dıpsi7 kuyu gıbı sessız ve karanlık Kalltas gecelerınıie de savas mayı surdurerek ılerlıvorlardı Aleksandr Seral ıınov ıç'ın bu olayı anlatan sonradan tum Devrım'ın tum devı ımcı hal kın sımgesıne donus.up des lanlaşan eserı, Ekmı Devrımı konusunda ya/ılan ılk roman lardanbındır D(.nuıTufanı ılebırlıkte, yenı dc\ rımcı ede bıyatın ılk anıtsal kahramanı, ılk halk onderı ıma|i da doğdu Kıtlelerce lıderlıgı seçılen, kıt lelere kopmaz baglarla bağlı, koy kokenlı Komutan K07 huk, sarsılma7 ıradı sı, yığıtlığı, demokrdtık duşunccsıyle sdva şan tum halklaı ın c v ı c nsel, or nekoncutıpıdır • S A Y F A 19 Lenın.Rııs ya'nın, Marksı/mı tek, doğru devrımcı teorı olarak benımseme sının bede lını, yarım yıi7yıllık acı ve fedakârlıkla, ben/erı gorul memış bır devrımcı kahra manlıkla odedığını soylemış tır Yurı Trıfonov, Sabırsi7İık Zamanı adlı eserınde bu tarıhı gerçeğı okuyucunun gozlerı onuneserıyor Çarll Alek sandr, 1861 'de ımzaladığı bır fermanla 25 tntlyon serfı kole lıkten azat ettı, ancak, amacın dan saptırılan, kapsamı daral tılan rcformun başarısi7İığa uğraması sonucu, halktan gelen tepkılerı /orbaca ve 7alım ce bastırma hareketlerıne gı S A YI