Katalog

İcimizdeki nurun kesfi BEDRİGENCER R.D. Laingin '68kusagına yön veren kitabıyayımlandı: Yaşantının Polıtikası 1 960 lı yıllarcla serpılıp geliijen antı psıkıyatrıhareketı psıkıyat ıının ana akısına karşı çıkan ve bıı kariji çıkıiji psıkolojık, top İLims.ıi lılsctı ve sıv.ısı bouıtlaıda şe kıllendııen bu harekettır Cıiıcunu, bıı yılların kurulu duzene muhalefetın yaygın oldııgu atmosfennden alan bu hareketın cn onemlı teınsılusı olan R Ü Laıng'm dusunce ve gorusjerı o donemde genı^ kıtlelerce benımsenmi!}, yankı bulmustur Capra'nın (Frıt )ofCapra, YenıBırDuşunee, Çe Mus tafa Aımağan, Ağat Yay , Ist 1992, s 117) ıladesınegoreonun s^ı an elımı/ dc çevırısı bulunan Polıtıcs of Experı ence (Yasantının Polıtikası) adlı kıta bı, altmis.li yıllarda adeta kııtsal bır me tın gıbı okunuyordıı I aıng adeta bır halk kahramanı halıne gelmıştı Laıng, psıkanalıtık gelenek ıçınde yetışmış bır psıkıyatrıst olmasına rağ ınen I reııdçu çatıyı fersah fersah as mıs. ve dısiplının kavramsal sinırını kok^ten değıstırmıs olan deıın bır du şunıır ve aynı /amanda bır 'bılge'dır Onun duş,uncelerı altmıs,lı yılları belır leyen ıkı ana konuyu guçlu bır şekılde ıfade ettıklerındcn dolavı bu yılların karşı kııltur harcketı ıçındc guçlu bıı yankı bulmustur otorıtenın sorgulan ması ve bılıncın genışlemesı O, son dereteaçıkbıt dılvelutkuvla, akılhas talarının temcl ınsan haklarını ellerın den aldıkları ıçın psıkıyatrık kıırıımla nn otontesını sorgulamış, eleştırmıştır Hakıkat,bılınç,o/gurlukvemutlu luk gıbı kavramların ontolojık tenıelle rıne ınerek bıınlann gerçek mabıyetını gosteıen Laıng "I lakık.ıt ıle toplunı sal g<rı,tklık' aıasında pek bağ yok Ftrafımı/da sahte olavlar var, bı/ de onlara bu olaylan dogru, gerçek ve hat ta gu/el gostermeyc ayarlı bır yanlı^ bı lın^lılıkle ııvum sağlıvoru/ Toplum sal ger^eklıklerımı/ surgun edılmış ha kıkatın ı^ığında ^ok (,ırkın ve gu/ellık, eğer bır yalan değılse, artık neredeysc hıc, mumkun değıl " (Ya^antının Polı tıkası, s 7) dıyor Yabancıla^manın bı /ı bekledığı bır dıınyaya dogdıığunıu /u soyleyen Laıng, "Halıba/ırdakı ka derımu olarak yabancılaşma, sadete insanın ınsana uygukıdığı ınsarsı? bır şıddet ıle ger^ekleitırılır " (s 10) dı yor Fakat o, umutsuz bır kotumscr değıl Onagore"Günumu7deınsanlararası hayatın herhangı bır veçhesı uzerıne cıddı bir duijiınce serdetmek 6O'lı yıllarda serpilıp geli^en antı psıkiyatri hareketı,gucunıi bu yılların kurulu duzenine muhalefetin yaygın olduğu atmosferden almı^tı. Bu hareketın onemli temsilcisi R.D Laingin goruşleri o dönemde genı^ kıtlelerce benımscnmişti i(,ın, asıl sıçrama tahtası nı oluşturatak şey, bü nun tarkına varınaklır " (s 8) Işte, I aıngın 68'ınbcyctanlıku ^ağınayıptığıbılın^ a^ısı İlkadım bu lundugu unıutsu/ durumun farkmda olma bılın^.ıkıncıadımıse onubuha le getıren kulturunden, bırıkımınden arınmak " dunvayı venıden masu mıvet, lıakıkat ve aşkla vaşantılamava ba^layabılnıek n,ın herhangı hır hımw nın yoğıın bır bıldıklerın ı ıınutma eğıti nıındengeçnifhigerekır (s 22) "Davranı^, ya^antının bır ışlevıdır " dıytn Laıng'ın kıtap bovunca ne^ter vıırdugu kavram, davranı$larımı/a > un veren yaşantılarımız, venı algılar, tasav vurlar, havaller, rııyalar, kısaca 'ıııh' dedığımı/psı%ıkbiııe(,leııntoplamKİır Ru bağlamda Laıng "Neye goıe nor mal •*" ve " Neye gore anormal •*" sorula rını soraı O akıl hastalığının varlığını asla ınkar etmemii, ama ısrarla şunu vurgulamı^tır Psıkıyatribtın hastayı anlaması ıçın onu diğer ınsanlarla \\\% kıleıı b.ığlamında anlaması /orunlu dur bıına hasta ıle psıkıyatrıstın ken dısı arasındakı ılı^kıler de dahıldır I Iıc, kımsenın soguk algınlığına yakala nıı gıbı jı/orrenı>e yakalanmadığını vurgulavan Laıng asıl patolo)inın ın sanlara hasta dıven psıkıyatrıstın 7\\\ nınde oldugunu ıddıa etmıştıı Genel geçeı psıkiyatri, hastalığın nedenlerın den (,ok st)iıuta bakaıak olıışum sııre tının gozden ka^ırmı^ ve tedavıler sa dece semptomları bastırmakla sınırlı kalmıştır 1 aıng ıse meslektaşlarından (arklı olarak, ıns.anın durumunu c,ok kaılı bır ılışkıler ağı bağlamında ele al mak suretıyle akıl hastalığının koken lerı u/erınde yoğunlas.mıs, ve boylece psıkı>atrık problemlerı varoluşsal terımlerle ıncelenmiitır Şi7ofrenı ve dığer psıko? turlerını hastalık olarak al mak yerıne, onları, ınsanların, yaşanma/ durumlarda yaşamak ıçın geliştir dıklerı O7el strate]iler olaıak değerlen dırmı^tır Bu goruş sonuçta Laıng'ı, delılığı, »,ılgın (çıldırtıcı) bır ^evreye gosterılen sağlıklı bır tepkı olarak te lakkıedenradıkalbırbakışa<,ısınasev ketmıstır Yaşantının Polıtıkası'nda kaı^ı kulturun eleştırısıyle gıi(,lu bır yankı bulan ve yırmı bes, >ıl onte olduğu gıbı bugun de gec,erlı olan keskın bır sosyal eleştırıvı dıle getır mı^tır Çoğu psıkolog ve psıkıyatrıst ınsan davranısının koken lerını ^ogunlukla ynın üjlevlerıne, l , bıyokım \ asal tenomenlere ırca ederken, o ınsan yas,antısınııi(,e$ıtlı şe kıllerını ıntelemeye vaktettı kendısını Bu noktada artık psı kıyatrıst kımlığını aşarakbır'bılge'eda sıyla ortaya çıkan La ıng, altmısjarın ruhu na ^ok uygun duşen, bılım felsefe sanatın kesıs, tığı bır soylemle, felsete, muzık, şıır, medıtasyon ve psıko aktıf ılaçların rehber lığınde ınsan bılıncı nın <,ok ıssı/ bolgele rınde yolcıılıığa çıktı ve olağanustu bır an latımla bınlerce oku yucusunun kendıdenevımlerıyle kabııl ettıkleu ıuhunu,bol gelerını tasvır ettı, bugunkuolumculya bantdaşmamızı ha /ırlayan sadece maddeye odaklanmis ınsan vasantısını ıçımı/e, ruhıın derın lıkleııne vonelmeve çağırdı Delılık vt akıllılık sınırlarını berhava eden ıc, U7ay ve /amana yonelık bu keşıf yoltu luğıı tehlıkelı olsa da Çunku "Neye uyum1 Topluma mı' Çıldırmış bır dunyaya mı ? (s 60)" Bi/ım aklıbaşın dalığımı/ 'gerçek' aklıba^ındalık değıl dır IIastalarımi7in delılığı 'gerçek ıle lılık değıldır " (s 139) "Anı, açıkça ızahı mumkun olmayan ıntıharlar var dır Bunlar bır umudun safağı olarak anlaşılmahdır öylesıne korkunç ve yurek parçalayıcıdır kı ona katlanıl maz " U 37) Laıng'ın kıtabının başlarında tasvır ettığı, vabancılaşmış, 'tekboyutlu ın san' fıguru, '68 kuşağına yon veren bır başka duşunur olan Herbert Marcu se'un yaklaşımıyla çakışsa da temelde ondanayrılır Laıng bunukitabınıngı C U M H U R IY E T K İ T A P S A Y I 1 7 8 SAYFA 10