Katalog

însan Emegi ile Dogal Değerlerin Kucaklaştığı Zenginlik Anadolu Evleri OKTAYEKİNCİ 1 991 yılında Uluslararası MiAnadolu'da Ev ve însan, 300 sayfaya marlar Birliği (UIA), İstan"sıkıştırılmış" yüzlerce fotoğraf, tüm bul'da bir atölye çalışması düyörelerdeki örnekleri anlatan açıklamalar, zenledi.Avrııpa ve Ortadoğu ülkelerinden çok sayıda mimar Anadolu uygarlıklannın tarihçesine ait kesitler bır araya gclerek, Galaia, Balat ve ve yine Anadolu mimarisindeki yerel Eminönü bölgelerindeki kültürel zendeyimleri içeren, Necdet Sakaoğlu'nun s ginliği incelediler, tarihsel semtlerin derlediği sözlüğüyle, geçmişi geleceğe taşımak ycniden canlandırılması için fikir projeleri ürettiler. isteyenler için bir kaynak hizmeti görecek. Bu coşkulu eylemin amacı, evrensel bir sorumlulıığun, uluslararası dayanismayla sürdürülmesiydi. Yani geçmişten gelen kültürel birikimin geleceğe de ışık tıırması ve böylece ııygarlığın "kesintisiz" bir süreçle yukselebilmesi. 1992 yaz aylarında, bu kez Avrupa Mimar lık Üğrencileri Birligı (EASA) Kapaduk ya'ya büyük bir çıkarma yaptı Hemen tüm Avrupa ketıtlerinden 4üü'ü aşkın mimar adayı, Ürgüp'te kurulan çadırlı kamp alanında, doğal ve tarihsel çevreyi kendilerine "okul" yaptılar. Yöredeki mimari mirasın ve bunu yaratan kültürel zenginliğin doğaya olan saygısını ve eşsiz uyumunu incelediler. Kütahya evleri. eslci kent külturunun sımgelerl EASA'nın da bu çalı^madaki amacı, Bütün bu çabalar, kiyine mimarlığın "evrensel yükiimlümilerine anlamsız ve lükleri" idi. Geleceğin esenliği için ta"gereksiz"geliyor. rihsel birikimin değerlendirilmesi, uyDünya mimarlarının garlık adına yaşamsal bir önkoşuldu. 21. Yüzyıl mimarisine Bu yıl, Chicago'da toplanacak olan yol gösterecek ilkeleri UİA'nın 1993 Dünya Kongresi için de 20. Yüzyıl yerine, geçgenel tema "2000'li yıllarda mimarlık mişte aramaları, bunu olarak" belirlendi. 20. yüzyılda yaşayaparken ülkemizdeki nan yıkımların ve akd almaz yokoluş zengin mirası incelesürecinin 21. Yüzyıla'da talihsiz bir mek için koşup gelmemiras olarak aktarıldığını saptayan leri, salt bir "nostalji tudünya mimarları, bu gözü kara süreci rızmı sanılıyor. Uaha $afranb0\u e V | e r | insanoâlunun doğanın ayrılmaz parcası olduğunu bugunku ınsanlara yenlden anlatır glbldlrler durdurabilmek için "sürdürülebilir sı, eskı yapdarımızın kalkınma" yolunda harekete geçtiler. de ülke zenginliklerine sahip çıkmanın teker teker yıkılıp yerlerine "modern" gelişme gösterebilmesi açısından deİnsanoğlunun binlerce yıllık kazanım"sivil toplum örgütlenmeleriyle güçleapartmanlar dikilmesine de "işte, geliğil, tüm dünya mimarlarını geleceğini lannı "tüketmemek", bu kazanımı ennebileceğine" inanan ve bu inançlannı şiyoruz"diyeövgüleryağdırıJabiliyor. arayıp, bulması açısından da eşsiz bir gin bir "kaynak" olarak geleceğin miyöneticisi oldukları derneklerde, vaOysa Anadolu, yeryüzünün en zenzenginliğe sahip. Dünya mimarları da nıarisine aktarabilmek, "çağdaş mikıflarda, meslek odalarındaki çabalagin kültürler mozayiğini bağrında taşıİstanbul'daki, Ürgüp'teki, Ege'deki, marlığın" da günümüzdeki ön koşulu rıyla yaşama geçiren "çevre ve demokyan "çok özel" bir toprak parçası. Ve, Karadeniz'deki, Edirne'deki, Marolarak belirlendi... rasi" savaşımcıları. Bu iki duyarlı ve bisalt bu ülke mimarlığının "kişilikli" bir din'deki mimari mirasımızı hayranlık la incelerken, geleceğe dönük kaygılannı giderecek "ilhamları" yakalayabilmek için bunu yapıyorlar. Bu evrensel kucaklaşmaya, bizler acaba yeterince hazır mıyız? Bu toprakların neleri barındırdığını, kültür mirasımızın hangi Anadolu kentimizde, hangi yaylamızda, hangi köyümüzde ne gibi özellikleri yansıtarak yaratıl dığını acaba yeterince biliyor muyuz? Ve hemen her yöremizde çok değijik kültürlerin beğeni dolu el emeğini ve üstün beceri düzeyini sergileyen eski evlerimizi, hem kendi geleceğimiz hem de insaniığın yarınları için doyasıya ve derinlemesine değerlendirebiliyor muyuz? Böylesine önemli bir görevi kotarmak için koliarını sıvayan Metin Sözen ve Cengiz Eruzun'un "Anadolu'da Ev ve İnsan" adını verdikleri son çalışmaları, kapsamlı bir derlemenin sınırlarını da çok aşarak, insan emeği ile yazılan koca bir uygarlıklar tarihinin heyecan verici serüvenini sergiliyor. Sözen ve Eruzun, tüm ya^amlarını ülkemizin doğal ve kültür mirasının korunmasına adamış bilim adamlarımız arasında belki de en üretken olanları. Her ikisi de sayısız ara^tırma, kitap, belgesel film ve restorasyon uygulamalarında imza sahibi. Yine her ikisi s A YF A 8 CUMHURİYET KİTAP SAYI 153