Katalog

Bu yılın Simavi Vakfi Edebiyat Ödülü'nü alan Sabahattin Kudret Aksal: 'Yaşamın aslı kitaplardır' Aksal elli yıllık yazın uğraşı için, "Elli yıl önceki yaşam uçup gitmiştir, şiirse kitaplardadır. Bundan anlaşılıyor ki ünlü Fransız ozanı Stephane Mallarme'nin 'Her yaşam bir kitap olmak içindir' sözü doğrudur" diyor. S REFİK DURBAŞ edat Simavi Edebiyat ö d ü l ü ' n ü bu yıl Sabah a t t i n K u d r e t Aksal aldı. Aksal'la ödül aldığı g ü n l e r i n " h e y e c a n " ı içinde sıcağı sıcağına konuştuk ödüller üzerine, 50 yıllık şiir birikimi üzerıne... Şaırliğı y a n ı n d a ö y k ü ve oyun yazarı olarak da tanınıyor Aksal. Bu konular da konuşma gündemine geldi. Sözü daha fazla uzatmadah ödüller üzerine düşünceleriyle başlayalım Aksal'la konuşmamıza: Ödül yararlı mı? Ya da zararı mı var? Bu sorular çok konuşuldu, soruldu. Yazınımızda daha ödüller yokkcn, bir başka deyişle ödüllü yaşama gif mcmizden önce, bizim yazınımızda da yapıtlara ödüller verilmesi üstüııe yoğun bir kampanya başlatılmıştı. Bu sava karşı duran, anımsadığıma göre tek bir yazar vardı: Ataç'tı o da. Ataç, odüllerin okuru ko^ullandırarak etkileyeceğinden, yanlışlığmdan korkuyordu. Bir bakınıa, haklı da görülehilırdı. Yinc de bu görüşle, dikkatinden u/ak (uttuğu biı yön, cksik vardı. Şuydu o da. Soralım! Nedır ödül? Odül de eleştiridir, değerlendirmedir kuşkusu/. Toplu bir eleştırmc, değerlendırme! Eleştiriysc, sanatın cavılmaz uzantısıdır, tamanılayıcısıdır demeyı ceğım, varlığımn olanağıdır. Bir algılama, hemen ardından bu algılamnnın yargıya dunüşmesıdır. Zılır karanlıkta gitdıgımı/ odadakı cşya var mı, yok mu? Diycliın kı vaı. Yıne dc nıtelikleriyle, ı^ığı avtığımı/da var olacak. Sanat yapıtı da bılincin aydınlığında vardır. Algılanır, a l p yargıya dönüşür, adı konur. Nesnel dünyada yerini alır. Adı olmayan nesneye ad koymak gibi bir ^ey! Nereden nereye geldik. Evet, ödül yararlı mı, zararlı mı? Ö d ü l ü n yararı da zararı da usıımuzun kaps.uligı eksiksiz ölçütüyle, eleştirinin yararıyla zararına denktır. tlk kitabtnız Şarkılı Kahve 1944'teçıktığına göre aşağı yukarı 50 yıldır şiir yazıyorsunuz. 50 yıl geriye baktığınızda " g e n ç bir şair" olarak şiiri ve dünyayı nasıl g ö r ü y o r s u n u z ? Elli yıl önceki şiiri ve yaşamı soruyorsunuz bana, az değil yarım yüzyıllık bir zaman bu. Hemen söyleyeyim: Elli yıl önceki yaşam uçmuş gitmiştir, şiirse kitaplardadır. Saptanan bu gerçekten de anlaşılıyor ki, ünlü i'ransız ozanı Stephane Mallarme'nin " H e r yaşam bir kitap olmak içindir" sözü doğrudur. Bu şu demektir ki, yaşam gölgelerdir, asılları kitaplardadır. Bu denli sıkı sıkıya bağlı olduğumuz, bağlılığımızı bağımlılığa dönüştürdüğümüz gün kaynaktan fışkıran yaşam adına şimdi biraz da bir duyguya düşmemek elde değildir. N e kalıvor geriye? Yaşamın aslı olan kitaplar, bir de geçmiş yaşamı anan, biraz da öykünen anılar, ama onlar da kitap. Diyebilirim ki, kitaplardan okuduğumuz o şiir bugün de var, kitaptan çıkıp yaşama da karışıyor. Yaşama gelince, kuşkusuz, çok şey değişti. N e Sabahattin Kudret Aksal Yaşam bızı alıştırarak değişti ve yok oldu Alışmaksa, çokluk, lyı bir duygu değıldır var ki zamanın ağır akışı içinde neyin, ne denli değiştiğini açık seçik kestirmek güç. Yaşam bizi alıştırarak değişti. Ve yok oldu. Alışmaksa, çokluk, iyı bir duygu değildir. Şiir, öykü ve oyun yazdınız ve üç dalda da ödülleriniz var. Öykü ve oyunlarınızın şiire ne gibi katkısı oldu, şiirin öykü ve oyunlarımıza? Bu üç dal arasında nasıl bir denge kurabildiniz ki üçünde de başarılı olabildiniz? Bu olumlu yargınıza teşekkür ederim. Öyküler de yazdım, oyun da şiir de. Öykülerin ve oyunlann şiire hiç katkısı olmadı. Şiir içinse aynı şeyi söyleyemem. Yazının her türünün aracı, dil! Dilin de en çok yoğunlaştığı, daha da ötesi, yoğunlaşmadan edemediği tür şiirdir. Ben şiir yazarken de daha çok, dili yazmak istedim. Oyunlarda da öykülerde de öyle. Bu nedenle oyunlanm da öykülerim de kimi kez şiire benzetildi. Ne iyi! Şiırle dilin özdeşliği hiç yadsınmıyor. Günümüz şiiri üzerine neler söyleyebilirsiniz? Bizde bugün bir değil, birden çok şiir var. Şiirimi % Bir kanat sesiyle oluşan öğle, Güzün arttığı mutfakta, Kiler, tel dolap küfüydü çocukluğun, Boşluğa atılmış bir taş karşıdaki ev. Gökleri vardı İstanbul'un mahalleler arası, İki sokak arası, Gözlerimiz vardı bostanlara uzar gider, Bir kuyuda bekler aksama dek. Her evin bir dilsizi, Bir sarı kedisi damlarda yürüyen Sıksan su gibi akacak hüznü, Sundurma altları yağmurumuzdan korunduğumuz. Bir kadının yüzüyle koştuğumuz Çarşılara, dut tablaları, mumlar, Köşebaşları, ev evden öte, ağaçtan ötede ağaç, bulut öte Buluttan. Bir kanat sesiyle K İ T A P T A N B İ R Ş i S A YFA 1 4 CUMHURİYET KİTAP SAYI 43