Katalog

Dışarıda deniz vardı Izlanda Balıkçısı / Pierre Loti Çeviren: Samih Tiryakioğlu / Varlık Yayınları 207 s. / 8.000 TL / CKK Kod No: 124.305 Gerçek adı LouisMarieJulien Viaud olan Fransız romancısı Pierre Loti, 14 Ocak 1850'de Rochefort'ta doğdu. Orta halli bir denizci ailenin çocuğuydu. Dedelerinin çoğu gemileriyle birlikte denize gömülmüşlerdi. Çocukluğu, yaşlı kadınlar arasında pek sıkıntılı geçti. Öğrenimine İncil okumak, özeî öğretmenlerden Yunanca, Latince ve İngilizce dersleri almakla başladı, oturdukları kentin lisesine gitti: Bugün, o liseye Pierre Loti adı verilmiştir. Ailesi onun din adamı olmasını istiyordu; koyu bir Protestan eğitimi almıştı (ıma sonradan inancını yitirdi). Durumlannın bozulması üzerine denizci olmasına ses çıkarmadılar. 1865'te Deniz Akademisini bitirdi, iki yıl sonra "Jean'Bart" gemisiyle dünya gezisine çıktı. 1870 yılında bir başka gemide üçüncü kaptan olarak Baltık denizinde ilk kez görev yolculuğuna çıkan yazara, 1872'de Tahiti halkı "Pierre Loti" adını taktı. "Loti" Tahiti dilinde "gül" anlamına geliyordu. Pierre Loti, on iki yıl denizlerde dolaştı, gittiği memleketlerin törelerini öğrendi, insanlarını tanıdı. Gözlemlerini, kendisini şöhrete ulaştıran egzotik romanlarında kullandı. Olümlülük, ajk ve yalnızlık Loti'nin ana temalarındandır. İlk romanı Aziyade, Selânik'ten İstanbul'a uzanan gizli bir aşkın öyküsüdür. Bir Sipahinin Romanı ve Hüzünlü Kızlar'da özgürlükleri kısıtlanmış Osmanlı kadınları ile Türklerin gelenek/göreneklerine tanıklık eder. Tahiti'yi Loti'nin Evlenmesi'nde, Japonya'yı Bayan Krizantem'de anlatır. Loti'nin Bayan Krizantem adlı yapıtı Puccini'nin Madam Butterfly operasına da tetnel olmuştur. Kuzey denizlerini anlattığı ve bu romanı ile kendini Avrupa edebiyat çevrelerine kabul ettirdiği lzlanda Balıkçısı, inanılmaz bir aşkın öyküsü, aynı zamanda da denizin destanıdır. Erkek güzeli babkçı delikanlı Yann ile karısı Gaud'nun yaşamlarında 'deniz', son sözü söyleyen kader kadar kesin, amansız, korkunç bir varlık olarak kendini * duyurmaktadır. Fransız edebiyatında önemli bir yer tutan lzlanda Balıkçısı'nda yazar, insan yüreğinin derin duygularını bir inci berraklığıyla belirlemiştir. Türk dostu olan Pierre Loti, Birinci Dünya Savası'ndan yenilgiyle çıkışımız üzerine yurdumuz paylaşılırken, haksızlığa uğradığımızı Can Çekişen Türkiye yazılarıyla haykırmi}, Kurtuluş Savaşı'mızı desteklemiştir. 1892'de Emile Zola'nın yerine Fransız Akademisi'ne üye seçilen ve 1922'de Legion d'Honneur nişanını alan Pierre Loti'nin ülkemizde yaygın bir ünü olmuştur. 1920'de bir Pierre Loti derneği kurulmuş, İstanbul'da, Divanyolu'nda bir caddeye ve Eyüp'te çok sevdiği bir kahveye adı verilmiştir. 10 Haziran 1923'te Fransa'da (Hendaye) ölen, edebiyattaki izlenimciliği kişiliğini derinden etkileyen Loti'nin 1958'de de Abdülhak Şinasi Hisar tarafından İstanbul ve Pierre Loti kitabı yayımlandı. Yapıtları (başlıca): Tournal Intime, 18781881 (özel Günce) / Aziade, 18701940 (Aziyade) / Le Roman d'un Spahi, 1881 (Bir Sipahinin Romanı, 19391968) / Pecheur d'Islande, 1886 (Izlanda Balıkçısı), 1937, 1983, 1990) / Madam Chrysantheme, 1887 (Madam Krizantem, 1944), Ramuntcho, 1897/Les D&enchamees, 1906 (Bezgin Kadınlar, 1947 / Mutsuz Kadınlar, 1972 aynı roman Nlşâd Kızlar adıyla da bilinir) / Le Roman d'un Enfant, 1890 (Bir Çocuğun Romanı) / Prime Jeunesse, 1919 (İlk Gençlik) / Un Jeune Officier Pauvre, 1923 (Zavallı Genç Bir Subay) / La Turquie Agonisante, 1913 (Can Çekişen Türkiye, 1973), Le Livre de la Pitie et de la Mort, 1890 (Acıma ve Olümün Kitabı) / Reflets Sur la Sombre Route, 1889 (Karanlık Yol Üzerindeki Yansımalar). D 1982 yılında Hamburg'da kurulan "Barış Kuşu" adlı kuruluş, açtığı "Barış" konulu kampanyada bu kez konuşma hakkını çocuklara verdi. Kampanyaya 28 ülke çocuklarından 230 bin mektup geldi. Yaşamak istiyoruz MERAL 0MÜ$ Çocuklann Reagan ve Gorbaçov'a mektuplan: S us küçüğun, $öz buyüğün" olmuştur hep. Küçüklerin adına sorunlarını çözmüş ve onların adına konuşarak kararlar almısızdır. Kimimiz "sefkat"ten kimimiz etik değerlerden kaynaklanan tutumlanmızla örselemijizdir çocukları. Onları susturmakla yetinmeyip, onların adına konuşmayı da hak bilmişizdir. 1982 yılında Hamburg'da kurulan "Peace Bird" (Barış Kuşu) adlı kuruluş, açtığı "Banj" konulu kampanyada, bu kez konuşma hakkını çocuklara vermişti. Reagan ve Gorbaçov'un yapacakları bir zirve toplantısına gönderilmek üzere 28 ülke çocuklarından 230.000 mektup alındı. Mektuplar her iki devlet başkanı tarafından çok ilgi görmeden çöpe atıldı. Bunun üzerine basın ba$ta olmak üzere bir çok ülkede kitle fletişim araçları konuya geniş çapta yer vermişlerdi. Kristiane AllerWybranietz, "Peace Bird"ün elindeki bu mektuplan ve çocuklann konuyla ılgıli yapmış oldukları resimleri toparlayarak "Çocuklann Reagan ve Gorbaçoy'a Mektuplan: Ben de Kedim De Yaşamak İstiyoruz" başlıklı kitapta yayımladı. Gün geçtikçe artan silahlanmaları, radyoaktif ve zehirli atıkları, her geçen gün kapıları zorlayan savaş tehlikesini, uluslararası terörü karşılarında miras olarak bulacak çocukları, biraz da kendi yaşıtlarının mektuplarıyla yüreklendirip, onların duyarlılığını arttırmak ve bununla birlikte yetişkinlere konunun ciddiyetini bir kez daha anımsatmayı amaçlıyor Wybranietz. Sorunlarını ve çelişkilerini kendi çözümlemeyip, çözümü psikolog, sosyal danışman, politikacı gibi kendi dışındaki insanlara bırakan günümüz insanını eleştiren Wybranietz, çocukları yann kendilerinin olacak bu sorunlara şımdiden sahip çıkmaya çağırıyor. Bunun da ancak uluslararası bir dayanışmayla gerçekleşebileceğini vurguluyor. Kitapta yayımlanan mektuplardan biri, Almanya'da yaşayan birçok yabancı öğrencinin imzasını taşıyor; "Barıs nedir" sorusunu yanıtlıyorlaı mektupta: "Barış; bizim yan yana olmamız; savaşın hiç bir zaman çıkmaması; arkadaş olmamız; birlikte oynamamız, şarkı söylememiz, çalışmamız, gülmemiz, yememiz, içmemiz, yemek pişirmemiz ve yaşamamız anlamına gelir" dıyoriar. Bir başka mektupta, ^ok zor okunan bozuk bir el yazısıyla 7 yaşındaki Florıan "Roket ve bomba yerine bisikletler, bebek arabaları, paten ve daha birçok nefis oyuncaklar yapın" diyor, bir başkasında "Yaşamak istiyoruz", "savaştan korkuyoruz", "anne ve babarnızla birlikte uzun yıllar yaşamak istiyoruz. Korkusuzca!" diye sesleniyor çocuklar. Korku mektupların genelinde ortak izleği oluşturuyor. Kitabın son bölümünde psikolog Peter Lauster, savaşın ve atom bombasının yarattığı korkunun çocuklar üzerindc çok daha büyük yıkmtılara yol açacağını belirtiyor. Çocukların korkuyu yanılsamaya uğramadan, doğrudan duyumsadıklarından, yaşamın gerçeklerinden eıkilcnme oranının da daha çok olabıleceğını vurguluyor. Rengârenk çocuk resimleri ve mektuplarıyla üretılen "Barış" denen mutluluk rüyası salt çocuklara değıl, tüm ailelere, eğıtimcılere, politikacılara ve dın adamlarına yöneltilmiş. Kitapta, var olan gerçekliğın gizlenmesi ya da yasaklanmasıyla değil, yetişkinlerin her türlü konuyu çocuklar ve gençlerle karşılıklı konuşmaian sonucu, gerçekliğin gizemini oluşturan üzerindeki şalı çıkartarak sağlanacak dayanışmanın, daha güçlü olabileceği en çok altı çizilen konular olarak karşımıza çıkıyor. Q Peace Bird hakkında ayrıntılı bilgi almak ısteyenler, 2 DM'lık posta kuponuyla aşağıdakı adrcsc bajvurabılırler. PEACE BİRD E.V. POSTFACH 60 20 47 2000 HAMBURG 60 EA 6AN NANCY S A Y F A 13 1982 yılında Hamburg'da kurulan "Barış Kuşu" adlı kuruluş açtığı "Barış" konulu kampanyada konuşma hakkını çocuklara vermişti. 28 ülke çocuklarından alınan 230 bın mektuptan yapılan derteme kıtaplaştırıldı CUMHURİYET KİTAP SAYI 43