Katalog

'Mış' gibi yapan kahraman 12 Eylül Öncesine Dönmek İstiyorum / Kemal Gökhan Gürses / Yılmaz Yayınları / 148 s. / 10.000 TL. CAN KARTOfiLU 'Bir Kemal Gökhan kitabı' daha: '12 Eylül Öncesine Dönmek İstiyorum' Bir vapur yanaşıyor iskeleye. Uzun uzun çalıyor düdüğünü. Ağaçların ardından deniz, güzel mı güzel görünüyor bu kocaman odadan. Pencerenin hemen önünde bir masa. Yok, burda çizmiyor Ke.Tial Gökhan. Küçücük bir kız çocuğu oturmuş masamn başına, kâğıtları koymuş önüne, bir de boya kalemlerini, çiziktirip duruyor. Kemal Gökhan'ın odası; sığınma odası, arkada. Küçücük, her yanı kitapla çevrili. Gece oldu mu, geçiyor odasına, bıkıp usanmadan, yorulmadan çızıyor, çiziyor. Çoğu gün, sabahlara dek. Ben hemen Ağaç Yaşken Eğilir bantlarının doğumunu anlatmasını istiyorum. O da hemen başlıyor: "1984 yılı. Oğuz Ataylarla Orhan Pamukların Halil Cibranlara eklendigi sancılı ve işsiz bir ay. Cumhuriyet'in Siyaset Eki'nde tek tük çizgiler. 'No'olucak bu çocuk? ly'ce büyudu artık...' Inatla (i/er'olacak. Demek ki iki şey yapmalı: Birincisi, bi türlü disipline sığmayan yaşantımda, uzun soluklu bir işe kalkışmak ve becernıek. İkincisi, biriktirmekten kabızlaştığım 'yok uç cumlelık başlangıçlar, yok nerdeyse roman, oykü ya da senaryolann' benim anlatımım olamayacağı gerçeği. En etkili kullandığım dilin, çizgiyle bütünleşecek hir yazılı dil olduğunu görüp bu tanıma uyan işi yapnıak. Gençlik ve Toplum dergisi, daha çok sıcak yaşanmış. Zihnim, yüreğim, yaşımın umutları, dönemin sancıları ve yitip gidenlerin kederiyle dolu... 'Agaç Yaşkan Eğıhr'için bütün zemin hazır... Onu kavrayıp gövdeleştirmek de bir anda çözülüveren düğüm gibi... Başka? Sonra çok değişti Ağaç Yaşken Eğıhr. Aynı yönde kollara, kanatlara sapa sapa..." dıyor. Peki, neler var Ağaç Yaşken Eğilir'dc? Gülümseyerek yanıtlıyor: "Dil oyunları, yatakhane sohbetleri, Kemal Gökhan en etkılı kullandığı dılın, çizgiyle bütünleşecek bir yazılı dil olduğunu görup bu tanıma uyan ışı yapmak duşuncesının 'Ağaç Yaşken Eğılır"ın zemınını oluşturduğunu soyluyor (Fotoğral Yıldız Ûçok) sokakarası kirleri, mahcup reddedici evliler, yeni doğmuş çocukların adları, yenilenemeyen ülküler, türedi meslekler, alışkanlıklar, buna rağmen alışmak istemeyenler, kuyruklu şahsiyetler, son dinazorlar, yahu valla hâlâ kuşaklararası çatışmalar, yeni kanallar, eski şarkılar, yeni mekânlar..." Bir de, 12 Eylül'lu o denlı çok kitap yayınlandı ki. Bu, bir anlamda ticarı yol oldu, diyorum. Kemal Gökhan da, "12 Eylül öncesine dönmek isteyenler var, söyleminin yakın geçmişimizde oynadığı rol, bir yana bırakılabilirse, evet, bu kitabın adı da ticaridir" dıyor ve sürdürüyor konujmasını: "Aydınlarla Zontaların Savaşı"nın adı da, önce Mabşer'di. Hatta, ilk tasarımı, Aksaray'da Kaos\\ı. 12 Eylül Öncesine Dönmek htıyorum'un ilk hali de, "80'den Sonra Kaç Gehr'di. Bu tercihde, elbette ki 'basın tecrübelileri'nin etkisi oldu" diye konuşuyor. Bu kitapta neler var anlatır mı bize Kemal Gökhan? Tabıı anlatır, severek: "12 Eylül Öncesine Dönmek Ittıyorum'dz bu adı tajıyan kırk sayfalık öykü, temeli oluşturuyor. Ağaç Yaşken Eğılırin dramatİk bir mozaiği bu. Kahramanı da hep nefret ettiğim, ama nerdeyse haklılığıyla sonuçlandırdığım bir tip. 'Mış' gibi yapanlardan, savrulup duran, ilk etkilenen ve kaba ilk dökülenlerden. Gerekçelendirdiği her jeyin ardında iflah olmaz bir atalet ve güçsüzlük var. Kendi öneremeyen, kendi yönlendiremeyen ve kendi karar veremeyen bir 'oyuncu seyırcı' tipi. Daha doğrusu, 'oyunda seyırcıyı oynayan oyuncu.' Yüzünde, ara ara beliren ekşi kekremsi gülümseme, yayılıp aşağı doğru bükülen aciz kaşlarıyla insan ırkının en çirkin portresini oluşturuyor. Ama dedim ya, onun da sonsuz 'haklı gerekçelerı' var." Bir de " G " var. Onu da analım diyorum. Gö?lcri parlıyor Kemal Gökhan'ın. "G, bir kavram' diyor: "As kerden dönen Kemal Gökhan, kendini 'dışarda' hisseder. Ortalama yaşantıyı temsil eden tüm insanlar, ona göre 'G'dir. Kendince 'gerçek' olanı, yeniden katıldığı toplumda bulamayan 'yabanalar'm kavramı Ğ... Bence bir Kemal Gökhan başyapıtı... Bir de Ağu<, Yaşken Eğdır'm '85'ten '90'a, ortak teması '12 Eylül gen<,lığı' olan seçmelerini de koydum kitaba." Ncden pırıl pırıl, birınci hamur kâgıda basılı, ba^tan sona renkli, büyük boy kitabın ardından, uçüncü hamura basılı, sıyah bcyaz, küçük boy bir kıtap? Kemal Gökhan'ın yanıtı çoktan ha7ir: "Aydınlarla Zontaların Savaşı, benim ilk ve tek çizgi roman çalışmamdı. Onun renkli olup olamayacağına, yayın sırasında karar verildi. Anlatımı bütünleyici bir zorlaması vardı rengin. Sanki, rcnk olmazsa olmaz gibi his' .diyordum. Yayıncıya, bu dileğimi belirttim. O da benimle aynı kayguyu paylaştı. Ikimiz de bazı 'Ö7verder'de bulunduk. Ben telifimi düşürdüm, o da muhtemel kazancını. Böylece, yayıncının da ccsaretiyle pırıl pırıl, butik işi bir çalışma yapmış olduk. Ağaç Yaşken Eğıhr, siyah beyaz bir gazetede, üçüncü kalite bir kağıda basılıyordu, o basım olanaklarına göre çizilmiş bantlardı bunlar. Bu teknik özelliğini koruyarak 12 Eylül Öncesine Dönmek İstiyorum, basıma hazırlandı. Buna rağmen beyaz bir kâğıda basılsaydı, sanırım daha iyi olurdu." Ya tezgâhtakiler? "Bir yandan Cep Kitaplan'ndan çıkan çizgi roman yayınlannı sürdürmek vc bunun daha önce yayımlanmamış olmasına özen göstermek, öte yandan Ağaç Yaşkan Eğıhr serisini sürdürmek. 'Topluca görmek çok başkaymıs be abıı' ve uçup gitmeden bir daha kokmak. Bu yüzden Ağaı, Yaşken Eğıhr kitapçıklarının sürmesini istiyorum" diyor. Bi^ de, diyorum, yanı tüm Kemal Gökhan severler. Daha nıcelerine...D S A Y F A 5 C U M H U R I Y E T KİTAP SAYI 40