Katalog

2 Gündem 6. BÜYÜK YOKOLUŞUN İÇİNDE BİR DÜNYA: CBT 1477/10 Temmuz 2015 ‘Manevi Mirasım Bilim ve Akıldır!’ “Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve bilimin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve bilimin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar.” Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip’in sorusuna Mustafa Kemal’in yanıtı. Kaynak:?İsmet Giritli, Kemalist Devrim ve İdeoloji, İ.Ü. Yayınları Hayatı Orta ve Uzun Vadeli Planlamak Geçen haftaki dergimizde hem haberi vardı hem de Baha Kuban konuyu köşesine taşımıştı: “Yeryüzünde 6. Büyük Yokoluş dalgasının ilk başlarındayız,” deniyordu Science Advances dergisindeki araştırmada. Meksika dahil, Amerika’nın ünlü üniversitelerinde bilim insanları, “altıncı toplu ölüm dalgası başladı, türler daha önceki dalgalara kıyasla 100 kat daha hızlı yokolacaklar...” Konuyu bizler açısından daha da dramatik kılan ise, bu yokoluş dalgasının insanları da kapsadığına yapılan vurgudur. Bu dalgayı etkileyen başlıca nedenler, çevre kirliliği, iklim değişikliği ve ormanların azalması. Yani insan eliyle hazırlanan ve insanı da kapsayacak bir yokoluşu /tükenişi ateşledik. Bugüne kadar dünyada 5 büyük yokoluş yaşandığı biliniyor, sonuncusunda 100 milyon yıl kadar önce dinozorlar da bu dünyaya elveda demişlerdi. 250 milyon yıl kadar önce de tüm türlerin yüzde 9095’inin ortadan kalktığı en büyük yokoluşlardan birini yaşamıştı yeryüzü. Bu yokoluşlara, göktaşı çarpmasından tutun büyük yanardağ faaliyetlerinin ve büyük iklim değişiklikleri neden gösteriliyor. Yani yeryüzünün 4.5 milyar yıllık yaşamı içinde uzun vadeli döngülerle gitgeller yaşanıyor. Bugünün insanoğlu ise son bir kaç milyon yıllık evrimsel gelişmenin son 50100 bin yılın ürünü. Yani Yeryüzü tarihine gözünü yeni açtı. Fakat kısa süre içinde Yeryüzü’nü bu kez insan eliyle altüst eden değişimlere damgasını vurdu.. Vallahi helal olsun! En büyük tüketici, yokedici.. Yeryüzü’nü bütün diğer canlılara dar eden en vahşi hayvan. Zevk için yokeden, biriktiren, tüketen, kendi türünü durmadan öldürmesine rağmen de, üremesini artırarak sürdüren. İçimizden birileri çıkıp diyebilir ki, valla biz tetiklemesek zaten dünya kendi döngüsü içinde yaşamı altüst eden nedenler buluyor, ne var bunda.. Durmadan varoluş ve yokoluş.. Bir sarmal gidiyor. Fakat şimdiki olay değişik. Şimdiki canlıların yokoluşu büyük adımlarla ilerliyor, ama yeni doğuşlar çok ağır aksak, zorzenaat; kıtkanaat gerçekleşiyor. Aslında yeryüzündeki canlılık çok ilginç. Yeryüzünde yaşam, yeni türlerin doğmasına olanak veren güçlerle, var olanları yok oluşa iten güçler arasındaki bir çekişme biçiminde sürüp gidiyor. Yeryüzü’nün durumuna göre, doğal evrimsel süreç içinde yokolan canlılara kıyasla, bazen çeşitlilik patlaması yaşanıyor. “Küçük ya da büyük herhangi bir yok oluştan sonra gezegenimizin eski biyolojik çeşitliliğine kavuşması yaklaşık 10 milyon yıl” aldığı da bir başka bilimsel saptama. HHH Neyse bu konuya “dünyanın derdi” olarak bakmak da bir tavır. Günlük dertlerimiz, kovaladığımızın incir çekirdeği konular, koalisyon kurulması üzerine kafa patlatmalarımız varken, bir de dünyanın bu derdi ile mi uğraşacağız. Evet ama uğraşanlar var “maalesef”, biz de onların derdini kendi dertlerimiz kılıyoruz! Dergimizin varoluş nedenlerinden biri de bu. HHH Bir yanımız bu tüketim toplumu modelinden yeni bir iktisadi toplumsal yaşam modeline geçmemiz gerektiğini haykırıyor. Türkiye’de bu iktidar döneminde herhalde büyük yokoluş nedenlerine en büyük katkı yapıldı. Dünyada hiç bir toplum “büyümetüketme” modelinden vazgeç(e)mezken, biz bunu kendi başımıza nasıl yapabiliriz, diyenlere ne yanıt vermeliyiz? Felaket zamanlarına hazırlıklı olmak Benim yanıtım şu: Başımıza gelecek, gelmekte olan büyük felaketi mümkün olduğunca hazırlıklı karşılamak için bir çalışma başlatmalıyız. Yok hayır, büyük yokoluşa karşı değil, belki de bu konuda yapabileceğimiz bir şey olmayabilir. Ama iklim değişikliği, kuraklık, beslenme sorunu vb. gibi, yakın gelecekte kapımıza daha büyük çanlarla dayanacak olan temel sorunlara karşı nasıl hazırlıklı olabiliriz.. Bugünkü iktisadi toplumsal düzen içinde, yavaş yavaş değişimi başlatacak nasıl bir (ulusal) plan program hazırlanmalı? Tüm hükümetlere bunu kıyısından köşesinden adım adım uygulama zorunluluğu getirmeli? Nasıl bir yeni bir toplumsal yaşamın taşları döşenmeli? Türkiye’yi bekleyen, Yeryüzü’ndeki değişimin dayattığı olaylara karşı, yaşamsal zorluklara karşı, yeni bir toplumsal ilişkiler bütünselliğine geçilmeden, varoluşu düzenli sürdürebilmek zor gibi geliyor bana.. Ne dersiniz? Gelecek Cumaya kadar sevgiyle kalın. Cumhuriyet BİLİM?VE?TEKNOLOJİ Türkiye’nin Haftalık Bilim Haberleri ve Kültürü Dergisi Sayı: 1477 10 Temmuz 2015 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç GENEL YAYIN YÖNETMENİ Can Dündar SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Abbas Yalçın YAYIN?YÖNETMENİ Orhan Bursalı GÖRSEL?YÖNETMEN Tüles Hasdemir “Sağlık” sayfası VKV Amerikan Hastanesi’nin, “Bilim Kültür ve Eğitim” sayfası İstanbul Kültür Üniversitesi’nin ve arka sayfa konuları ‘Atılım Üniversitesi’nin katkıları ile hazırlanmıştır. Genel Müdür: Özlem Aydan, Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü, Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya, Reklam Müdürü: Ozan Altaş, Rezervasyon Yönetmeni: Onur Tunalı YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE?MERKEZİ?VE?YAZIŞMA?ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No: 2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212 343 72 74 Faks: 0212 343 72 64 CUMHURİYET?REKLAM www.cumhuriyet.com.tr Tel: 0212.2519874/3437274 Yerel Süreli Yayın BASKI DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul