Katalog

www.iku.edu.tr BİLİM KÜLTÜR VE EĞİTİM Pazarlama ve yaratıcı tasarım Öğr. Gör. Dr. M. Evren Kipman İ lıkla eskisinden daha fazla ilişkilendirilmiş bir kavram haline gelmiştir (Gökbulut, 2007 : 1). Yaratıcılık konusunda pazarlamacıların tasarımcılara asıl yönelme sebebi tüketici odaklı anlayışa dayanmaktadır. Tüketici farklı alanlara ait değişkenlerin etkisi altında şekillenen bir süreçten geçerek satın alma kararını vermektedir. (Aydar, 2010 : 88). Günümüz tüketici profili gündelik hayatının içerisinde tam anlamıyla bir mesaj bombardımanına tutulmaktadır (Heper, 2008 : 8). Tüketicilerin hangi mesajdan nasıl etkilendiği gibi bilgileri pazarlamacıya kazandıran tüketici araştırmalarıdır. Tüketici araştırmaları ile elde edilen verilerin takip nsan ihtiyaçlarının karşılanması için sunulan hizmetler pazarlamanın temel felsefesini oluşturmaktadır. Bu anlamda tasarım, estetik ve sembolik boyutlardan yola çıkarak insanların nesnelerle kurduğu ilişkide değer üreten bir olgudur. Bu yaklaşım bize tasarımın, pazarlamanın önemli bir aracı olduğunu göstermektedir (Çetintürk, 2005, http://v3.arkitera.com/h4448tasarimpazarlamailiskisiuzerine.html, Erişim Tarihi 16/08/2014). Matbaanın icadı ve bunu takip eden yazılı malzemenin seri basımından itibaren, geçmişi kültür kadar eskiye dayanan ‘tasarım’, günümüzde kitle iletişimi alanlarında çok daha güçlü bir şekilde kendini göstermektedir (Heper, 2008 : 8). Günümüzde gelişen koşullar, global pazar anlayışı, rekabetin artışı, teknolojinin gelişimi, üretim ve iletişim araçlarının gelişmesi ve tüketici davranışlarındaki çeşitlenme ve değişimler işletmeleri pazarlama faaliyetlerinde farklı deneyimler yaratmaya yönlendirmiştir (Karagöz, 2012 : 1). TÜKETİCİ NEDEN ETKİLENİR? CBT 143313 /5 Eylül 2014 Ekonominin gelişmesinde önemli rol oynayan ve pek çok alan ve disiplini ekonomiye kazandıran pazarlama düşüncesinin gelişiminde yaratıcılığın büyük önemi olduğu görülmektedir (Gökbulut, 2007 : 13). Bir başka değişle, hedef kitleleri, estetiğe, eğitime ve eğlenceye dayalı deneyim yaratarak ve teknolojiyi kullanarak çekmek, farkındalık yaratmak ve kitlelerle etkileşime dayalı iletişim kurmak giderek önem arz etmektedir (Karagöz, 2012 : 1). Pazarlama ilk var olduğu zamandan bu yana, sürekli kitlelerin yaşadığı olaylar ve değişimler sonucu kendini yenilemek durumunda kalmıştır. Pazarlama, tüketici beğenisinin satıştaki önemini fark ettikten sonra tüketici davranışları üzerine yoğunlaşmaya başlamıştır. Globalleşen ve değişen pazar yapısı sonucunda oluşan toplum yapısı tüketici profilleri bakımından karmaşıklaşmıştır. Günümüzde büyük oranda kabul edilen bir sey vardır ki o da pazarlamanın tüketici merkezli olması gerekliliğidir (Aydar, 2010 : 1). Eskiden farklılaşabilmek için kalitenin yeterli olduğunu ancak, artık farklı zevklere hitap eden ürünlerin geliştirilebilmesi için tasarımın gerekliliğini kabul etmek yanlış olmayacaktır. Pazarlamanın en büyük işlevi insan gereksinimlerini karşılayacak çözümleri onlarla buluşturmakken, tasarım ise tüm bu ihtiyaçlara farklı çözümler sunulabilmektedir (Çetintürk, 2005). Pazardaki tüm gelişme ve bilgilere rakipleriyle neredeyse aynı ölçüde ulaşan pazarlamacının, yeni ve farklı gözle bakarak yeni anlam ve değerler bulması ve bunları paylaşma, ortaya koyma cesaretine sahip olması, o pazarlamacının yaratıcılığı ne ölçüde kullandığına bağlıdır. Yaratıcılık, varlığı insanlık tarihine dayanan ve global pazarda ki en önemli kavramdır. Üretim, satış ve müşteri odaklı yaklaşımların benimsendiği pazarlama ise yaratıcı HEDEF KİTLE VE FARKINDALIK edilmesi ve tüketici odaklı anlayışın tasarım sürecine mümkün olduğunca yansıtılmasının, hedeflenen konuma ulaşmak için çok önemli ve gerekli olduğu bilinmektedir. Tasarımcı bu analizlerden elde edilen bilgileri, mevcut pazarlama stratejisi dahilinde, kendi özgün tasarım anlayışıyla bütünleştirerek tasarım kararlarına yansıttığı ölçüde başarıyı yakalayacaktır. Böylelikle tasarımcı, kullanım kararı verilen iletişim aracı ve yöntemin, tüketici algısı üzerinde yaratacağı etkileri yönlendirebildiği ölçüde hedeflerine ulasacağını bilir (Aydar, 2010 : 89). Tasarım dediğimizde aklımıza gelen artık sadece ürün tasarımı olmamaktadır. Aynı ihtiyacı duyanlar arasında farklı zevklere, beğenilere ve algılara hitap edildiği de unutulmamalıdır. Bunun için elbette ürün tasarımı önce gelmektedir. Ancak sonrasında karşımıza ürünün, farklı hizmet tasarımlarıyla sunulması, değişik tasarımlara sahip internet ortamlarının ticarete dahil edilmesi, neredeyse kişiye özel uygulanabilen farklı tasarımlara sahip pazarlama iletişim araçları çıkmaktadır. Aslında tüm bunlar bize tüketicinin kalbine, aklına, hatıralarına tasarımın etkisiyle ulaşabilirliğimizi göster mektedir. Bir kişinin dikkatini çekebilmek için tasarımda kimi zaman renkleri, kimi zaman çizgileri, grafikleri, kimi zaman kokuyu, sanatı, düz metni, resmi v.b. kullanırız. Yani aslında önemli olan burada, tasarıma bakan kişide birkaç saniye ya da birkaç dakika içerisinde anlamlı bilgiler oluşmasını sağlamak ve duygularını harekete geçirebilmektir. Tüketicinin (kişinin) ürün ya da hizmetimizi fark etmesinden, almaya karar vermesine, alarak deneyimlemesinden, sürekli müşterimiz haline gelebilmesine ve başkalarını da buna ikna etmesine kadar kendimizi onun yanında hissettiren herşeyde tasarım, tasarımı onunla buluşturmada ise pazarlama vardır. Disiplinler arası çalışmalar ortaya alternatif görüşler çikarabilme potansiyellerinden dolayı yaratıcı olarak değerlendirilmekte, farklı sektörlerden, farklı disiplinlerden, farklı alanlardan ilham alıp yenilik geliştirmek değer yaratımı olarak görülmektedir. Pazarlamanın diğer alanlara katkı sağlaması gibi, diğer alanların da pazarlamayla ilişkilendirilerek katkı sağlayabileceği düşüncesi günümüzde oldukça yaygın bir anlayış halini almıştır. Yaratıcı tasarımın müşteri değeri yaratmada endüstri için önemi çok büyüktür. Ancak müşteri ilişkilerine çok önem vermelerine karşın firmaların tasarım konusunda yeterince yaratıcı olmadıkları görülmektedir. Tüm endüstrilerde ve alanlarda yaratıcılık yeni değer yaratmada önemli bir unsurdur ve pazarlama bu yeni değeri yaratma çabasında yaratıcılık konusunda öncü sayılacak bir alandır (Gökbulut, 2007 : 177). KAYNAKÇA Çetintürk, S., 2005, Tasarım Pazarlama İlişkisi Üzerine, http://v3.arkitera.com/h4448tasarimpazarlamailiskisiuzerine.html, Erişim Tarihi 16/08/2014 – 15:23 Aydar, C., 2010, Bir Ürün Olarak Ambalaj İle Tüketici Odaklı Pazarlamanın Ambalaj Tasarımı Sürecindeki Belirleyiciliğinin İncelenmesi, YL Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi FBE, İstanbul. Gökbulut, Ö., 2007, Pazarlamada Yaratıcılığın Yeri ve Sanatsal Yaratıcılığın Pazarlamaya Katkısı, YL Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara. Heper, C.O., 2008, Grafik Tasarım Bağlamında Geri Tasarımın Analizi, YL Tezi, Anadolu Üniversitesi SBE, Eskişehir. Karagöz, E., 2012, Pop Up Mekan Tasarımı ve Pazarlama İlişkisi, YL Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi SBE, İstanbul. FARKLI BEĞENİ VE ALGI