Katalog

Çok eski dönemlerde yaşamış canlılara ait genomların haritalanması yönünde bu yıl çok önemli adımlar atılacak ve bir milyon yaşındaki genom çözülecek. Bugüne de genom çözülen en yaşlı hayvan 700.000 yaşındaydı. Sıra bir türlü insana gelemedi; Homo erectus gibi çok uzak atalarımıza ait genomların bulunması çok zordu. Zira DNA’lar ancak soğuk ortamlarda özelliğini korur. Oysa ilk insanlar genellikle tropik bölgelerde yaşıyordu. İspanya’daki bir mağarada bulunan ilk insanlara ait 400.000 yıllık bir mitokondriyal genomunun çözülmesi 1 milyon yaşındaki DNA’nın da soğuk ortamlarda hayatta kalabileceğini gösteriyor. Ne yazık ki Jurassic Park’taki gibi 65 milyon yaşındaki DNA’lardan yeni yaşamlar üretmek henüz söz konusu bile değil. Bir milyon yaşındaki genom neler anlatacak? Avustralya’da şiddetli kuraklıkların yaşanacağını söylüyor. İskandinavya gibi kuzey boylamları ise daha fazla yağmur ve kar alacak. Bütün bunlara bağlı olarak dünyadaki yiyecek stoklarında büyük bir olasılıkla krizler yaşanacak. Kesin bilgilerin olmadığı bir ortamda ülkeler iklim değişikliğine karşı nasıl önlem alacak? Bu bağlamda şimdilik pratik çözümler öne sürülüyor. Örneğin kuraklığa ve sellere dayanacak ürün tarımına öncelik vermek, küçük barajlar inşa ederek sulamaya devamlılık kazandırmak gibi ... ameliyat görüntülerini başka mekanlardaki tıp öğrencilerine nakledebilecek. Glass’ı özel hayatı tehlikeye attığı için eleştirenler, aynı zamanda sosyal etkileşime de zarar vereceğini iddia ediyor. Ay’ı ve Mars’ı ziyaret etme projeleri gündemdeyken, çok daha yakın sınırların keşfi bu yıla kaldı. Geçen yıl bir Rus ekibi Vostok Gülü’ne inmeyi başarmıştı. Antarktik buzulunun 4 km altında yer alan Vostok Gölü 500 metre deriliğinde. Bu derinlikten alınan örneklerde bol miktarda DNA bulunması, Vostok’ta yaşamın bulunduğu olasılığını akla getirdi. 2014’te bu sularda ne tür canlıların yaşadığı konusuna açıklık getirilecek. Bilim insanları burada tek hücreli bakterilerin bulunacağını tahmin ediyor. Bu ne anlama geliyor? 15 milyon yıldır bu bakterilerin basınç altında, dondurucu soğukta ve sıfır güneş ışığı ile üremeyi başarmış oldukları anlaşılıyor. Bütün bu bulgular, yaşamın uyum yeteneği konusunda bilim insanlarına önemli ipuçları verecek. Antarktika’nın altındaki yitik dünya Hyundai’nin Tucson Fuel Cell adını verdiği binek otomobili, hidrojeni elektriğe çevirerek yakıt olarak kullanıyor. Aracın yakıt hücresi (fuel cell), deposundaki hidrojeni havadaki oksijen ile birleştiriyor ve elektrokimyasal bir reaksiyon yaratıyor. Bu da elektrik motoru için akım üretiyor. Aracın atık olarak yalnızca su üretmesi, doğa dostu olarak değerlendirilmesine yol açıyor. Şarj olması için saatlerce beklenen diğer akülü araçlardan farklı olarak, yeniden doldurulması birkaç dakikada tamamlanabiliyor. Tam olarak dolu bir depo 480 km dayanacak. Hyundai’ye göre Tucson saatte 160 km hız yapabilecek. 2014’ün ilkbahar aylarında ilk olarak Kaliforniya’da piyasaya çıkacak. Şu anda Kaliforniya’da 9 adet hidrojen dolum tesisi bulunuyor; yakında 100 tane daha yapılması planlanıyor. Honda ve Toyota’nın Hyundai’ye 2015 yılında rakip olması bekleniyor. Hyundai yetkilileri, araçlarının Hindenburg faciası gibi kazalara yol açmayacak şekilde tasarlandığını ve son derece güvenilir olduğunu ileri sürüyor. Hidrojen ile çalışan otomobiller seri olarak üretilecek CBT 1399 9 /10 Ocak 2014 Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPPC) raporu önümüzdeki Mart ayında dünya kamuoyuna açıklanacak. Rapor bu yıl ilk kez farklı bölgelerde iklim değişikliğinin yaratacağı etkileri ayrıntılı bir şekilde açıklayacak. IPPC’nin geçen Ekim ayındaki raporuna dayanarak hazırlanacak olan yeni rapor, yaşadığımız bölgelerde iklim değişikliğinin vahşi yaşam, su kaynakları, sel tehlikesi, yiyecek sıkıntısı ve ulusal ekonomi üzerindeki etkilerine açıklık getirecek. Rapor üzerinde çalışan uzmanlar çok büyük bir olasılıkla Güney Avrupa, Ortadoğu, ABD’nin güneybatıdaki eyaletleri ve güney İklim değişikliğine hazırlıklı olmanın yolları World Wide Web’in yaratıcısı Tim BernersLee, özel yaşamın korunması için internette alınacak önlemlerin insanların birbirleriyle özgürce bağlantı kurmalarına engel olacağını düşünüyor. Bu önlemlerin arasında bugünlerde en popüler yöntem DuckDuckGo adı verilen arama motoru. Bu program kullanıcının kişisel bilgilerine erişmeyeceğine dair söz veriyor. Brezilya ve Almanya başta olmak üzere bazı ülkeler internette dolaşmayı kendi sınırları içinde frenlemeyi planlıyor. Ancak bunun uluslararası trafikte gecikmelere yol açacağından endişe ediliyor. Bu yıl kişisel bilgileri korumaya yönelik önlemlerin hız kazanması bekleniyor. Meraklı gözlerden uzak güvenilir internet İngiltere Parlamentosu yeni tüp bebek yasasını 2014’te onayladığı takdirde ilk üç ebeveynli bebek dünyaya gelecek. Böylece mitokondriyal mutasyona sahip çok sayıda kadın, çocuğuna hastalık geçirmediğinden emin olarak anne olabilecek. Hücrelerin enerji üreticisi olan mitokondriya kendi DNA’sına sahip. Bunlar anneden çocuğa geçiyor. İngiltere’de yaklaşık her 5.000 kadından birinde mitokondriyal DNA mutasyonu olduğu biliniyor. Bu mutasyonlar körlüğe, krizlere, unutkanlığa ve zihinsel bozukluklara yol açabiliyor. Şimdi hatalı DNA’ların çocuğa geçmesini engelleyecek bir yöntem bulunuyor: Normal bir mitokondriyal DNA’ya sahip vericiden alınan yumurta ile anne adayının yumurtasından alınan çekirdek tüp içinde birleştiriliyor. Bu yöntemle bugüne dek çok sayıda sağlıklı maymun dünyaya geldi. Ancak bu işlemin insanlarda da kullanılabilmesi için yasal değişiklik gerekiyor. Mart ayında İngiliz bilim insanları bu işlemi güvenlik, verimlilik, ahlak ve kamuoyu algısı açısından değerlendirecek. Temmuz ayından önce yasanın parlamentodan geçmesi bekleniyor. Bu arada ABD’de FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) ise konuyu Şubat ayında tartışmaya açacak. Yumurtasını bağışlayan kadın bir ebeveyn olarak hak iddia edebilecek mi? Çocuğun toplam DNA’sının yalnızca % 0.1’ne katkı sağlamış olan kadının, ne etik ne yasal olarak hiçbir hakkının olmayacağı söyleniyor. Üç ebeveynli bebekler 2014’te herkes internetini üzerinde taşımaya başlayacak. Geçen sene ilk kez meraklılarıyla buluşan Google’ın Glass adını verdiği gözlüğü bu yıl dünya piyasalarına girecek. Daha birkaç özelliğin daha ilave edilmesi beklenen Glass, el hareketleri ile kumanda edilebilecek. Glass’ın erken versiyonlarını test eden Explorer programı yepyeni uygulamalara da açık. Örneğin cerrahlar Giyilebilir internet yaşantımızın bin parçası olacak 2014’teki Futbol Dünya Kupası karşılaşmalarının favori isimleri yalnızca Ronaldo ve Messi olmayacak. Her şey planlandığı şekilde giderse belden aşağısı tutmayan bir genç, düşünce yoluyla çalışan ekzoiskelet ile topa vuruş yapacak Walk Again Projesi kapsamında geliştirilen ekzoiskelet vücudun alt kısmını desteklerken, beynin içine veya kafa derisine bağlanmış elektrotlar yardımı ile beynin hareket komutlarını algılıyor. Bu sinyaller kablosuz olarak kullanıcının üzerindeki bir bilgisayara gönderiliyor ve bilgisayar bunları harekete dönüştürüyor. İlk vuruşu yapacak olan engelli şu anda sanal ekzoiskeletin deneme çalışmalarına katılan birkaç sporcunun arasından seçilecek. Reyhan Oksay Kaynak: New Scientist, 21/28 Aralık 2013 Felçli sporcular Dünya Kupası karşılaşmalarına katılacak BİLİMGELECEK