Katalog

SON ARAŞTIRMALAR Dijital bilgiler DNA’da depolanacak Evcilleşmede nişastanın önemi da ciddi vakaların hemen hemen hepsi ateşli yaşanmıştır. Kalıtım molekülü DNA gelecekte veri deposu olarak kullanılabilecek. Biyolojik bellek üzerinde dev dijital veri yığınları yüklenip uzun bir süre için güvence altına alınabiliyor diyor Amerikalı ve İngilizler (Nature). Martin Luther King’in “I have a dream” konuşmasından bazı bölümleri önce DNA molekülüne kotlayıp daha sonra hatasız olarak çözmüşler. Yöntemin en iyi tarafı, DNA verilerinin büyük bir doğrulukla çözülebiliyor olması. Ayrıca DNA üzerine inanılmaz miktarda veri yığını en küçük alana sığdırılabiliyor. Mesela 100 milyon saatlik yüksek çözünürlüklü video verileri DNA biçiminde küçük bir çay fincanına sığabilir (Avrupa Moleküler Biyoloji Laboratuarı –EMBLaçıklaması). Günümüzde dünya genelinde durmadan artan veri birikimlerinin arşivlenmesi özellikle de bilim alanında sorun olmaya başladı. Dünya genelinde yaklaşık olarak üç zettabayt yani 3000 milyar milyar bayt veri dolaşıyor. Sabit diskler depolama için hem pahalılar hem de elektrik enerjisi harcıyorlar diyor uzmanlar. Manyetik bant gibi diğer arşivleme malzemeleri ise birkaç yıl içinde kilitlenip, çözülemez hale geliyorlar. Oysa DNA, arkeolojik kemik buluntularından ayrıştırılan kalıtım malzemesinde görüldüğü gibi binlerce yıl zarar görmeden saklanabiliyor. Depolamanın ve şifre çözmenin mümkün olduğunu kanıtlamak isteyen Avrupa Biyobilişim Enstitüsü’nden Nick Goldman ve ekibi, beş dijital format seçmiş. Luther King’in MP3 formatındaki konuşması dışında, bir JPEG fotoğrafı, bilimsel çalışmaya ait bir PDF dosyası, Shakespear’in tüm sonelerini içeren bir metin dosyası ve şifreleme kodunu içeren dosyalar ve tüm verilerin toplamı 789 kilobayttı. Verilerin dijital kodunu, biyolojik kottaki belli başlı yönteme göre yani DNA’nın oluştuğu dört baza çevirmişler. Buna göre DNA moleküllerini bir araya getirmişler. Sonra DNA yapıtaşlarının sıralamasını belirleyerek tüm parçalarla yeniden tüm kodun tamamını birleştirmişler. İşte bu kodun şifresini çözdükten sonra da dijital bilgileri yüzde yüz hatasız olarak geri kazanmışlar ancak yöntemin henüz çok pahalı. Her megabaytlık depolama yaklaşık olarak 12400 dolara mal oluyor ve şifrenin çözümü içinse 220 dolar gerekiyor ama sistem ucuzlayacak. Son incelemelerden anlaşıldığı üzere köpeğin evcilleşmesinde nişasta içerikli yiyecek anahtar rol oynamış. Bu sonuca kurt ve köpekteki genetik farklılıklar incelenerek ulaşılmış (Nature). Uppsala Üniversitesi’nde Erik Axelsson ve ekibi, köpeğin kalıtımında, kurdun kalıtımından belirgin bir şekilde ayrılan bölgeleri bulmak için 19 kurdun ve 38 farklı ırktan 71 köpeğin kalıtımını incelemiş. Bu şekilde köpekte kuvvetli ayıklanma baskısı altında kalan otuz altı gen bölgesi saptanmış. Bu bölgelerden on dokuzu, beyin fonksiyonlarının gelişimiyle ilgili ve köpeğin değişen davranışlarıyla ilintili olabilir. Diğer 10 bölgesi metabolizmayı ayarlıyor ve özellikle de nişastanın indirgenişi sırasındaki biyokimyasal süreçleri. Hatta bu üç bölge ni şastanın indirgenmesinde anahtar rol oynuyor. Bu durum köpeğin evrimsel gelişimi sırasında nişastayı daha iyi sindirebilir hale gelmesiyle açıklanıyor. İnsanda da benzer bir değişimin tarımın başlamasıyla gerçekleştiği sanılıyor. Bununla birlikte evcilleşmenin tam olarak ne zaman gerçekleştiğini kesin olarak söyleyemiyoruz diyor Axelsson. Ancak nişasta metabolizmasındaki genetik değişim, köpeklerin tarımın başlamasıyla insanın tarımsal atıklarından gitgide daha fazla yararlandıkları anlamına gelebilir ve bir olasılıkla yerleşmelere ilk yaklaşanlar yarı yabanıl köpekler olabilir. Dünya Sağlık Organizasyonu (WHO) ve Londra’daki Imperial College bilim insanları, 2009/2010 kışlarında domuz gribi salgınında, virüsün bir yıl içinde dünya nüfusunun %2027’sine bulaşmış olduğunu hesapladı. ABD, İngiltere, Almanya, Çin ve Hindistan’ın da yer aldığı on dokuz ülkenin verileri incelendi. Ayrıca salgından önce ve sonra alınan 90.000 kan örneğinin sonuçları da değerlendirildi. Amaç AH1N1 virüslerine karşı oluşan antikorların varlığını kanıtlamaktı. Virüs en çok yaşları 519 arasındakilere bulaşmış (%47). Oysa hastalık yaşları 65’in üzerinde olanların sadece %11’ine bulaşmış. Bu da bu kuşağın daha önce benzer bir virüsle temas ettiği anlamına geliyor. Virüsü taşıyan kişilerde hastalık %0,02 oranında ölümle sonuçlanmış. Ancak hastalık hamilelere, şişmanlar ve gençlere daha fazla bulaşmış. Domuz gribi, evcil domuzların solunum yollarında akut olarak seyreden bir enfeksiyon hastalığıdır. Kümes hayvanları ve domuzlar ile yakın temasta çalışan kişiler, hayvanlarda, insana bulaşabilen bir virüs bulunuyorsa, enfeksiyon kapabiliyorlar. Domuz gribi insandan insana bulaşabilecek şekilde yapısını değiştirebiliyor. 2009 yılındaki domuz gribi salgınının da bu tip bir virüsle meydana geldiği belirtilmiştir. Hastalığın insandaki belirtileri grip ve grip benzeri hastalıkların semptomlarına benziyor. Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, üşüme hissi ve halsizlik gibi. Hastalık ateşsiz de seyredebiliyorsa Domuz gribi virüsü beş kişiden birine bulaşmış Fastfood olarak bildiğimiz hazır yiyecekler, alerjik semptomlar ve astım gibi hastalıkların gelişiminde önemli bir rol oynuyor. Haftada üç kez hazır yiyecek tüketen gençlerde ağır astım riski %40 daha yüksek. Fakat bu risk bol bol meyve yiyerek düşürülebiliyor (Thorax). Pizza, hamburger ve döner gibi hazır yiyecekler çok fazla yağ, şeker ve tuz içerir. Araştırmalar bunlardan çok fazla tüketmenin şişmanlığa, kalpdolaşım hastalıklarına ve diyabete yol açtığını gösterdi. Auckland Üniversitesi’nden (Yeni Zelanda) Innes Asher ve Philippa Ellwood kısa bir süre önce sağlıksız yiyeceğin alerjik semptomlar ve astım üzerindeki etkisini araştırdı. Uluslararası Çocukluk Çağında Astım ve Alerji Araştırması’yla açıklanan elliyi aşkın ülkeden 319.000 gencin ve yaşları 1314 arasında değişen 181.000 çocuğun verileri değerlendirildi. Araştırmaya katılan çocuklardan ve ailelerinden, son on iki ayda ne sıklıkta astım, alerjik nezle ve egzama gibi sorunlar yaşadıkları hakkında bilgi edinildi. Çocuklar ayrıca son haftalarda dışarıda ne sık Hazır yiyecek astıma yol açıyor lıkta hazır yiyecek ve sebze, meyve, balık et veya makarna gibi yiyecekler tükettiklerini de bildirdi. Sonuç: Daha sağlıksız beslenen çocuklar ve gençler alerjik semptom ve astım gibi rahatsızlıklarla daha sık mücadele etmek zo KUŞ GRİBİ ARAŞTIRMALARI YENİDEN BAŞLIYOR Biyolojik terör korkusuyla bilim insanları 2012’nin başında çok tehlikeli bir kuş gribi varyantıyla ilgili araştırmaları bir süreliğine askıya almıştı. ABD ve Amerika tarafından finanse edilen araştırmalar dışında bu gönüllü moratoryumun süresi artık bitmiştir diyor bilim insanları Science ve Nature dergisinde yayımlanan açıklamada. Konu çok sayıda konferansta ele alındı ve Dünya Sağlık Organizasyon’u da (WHO) bundan sonraki araştırmalar için yeni güvenlik kuralları getirdi. H5N1 virüsü doğada gelişmeye devam ediyor ve tehlikeli hale gelebilir: “Bu yüzden hükümetlerinden ve enstitülerinden araştırmalarını yeni güvenlik kurallarına göre sürdürme izni alan bilim insanlarının, bu önemli çalışmaya yeniden başlamak için sağlık hizmetlerine karşı sorumlulukları vardır.” Ancak virüsün insanlar için ne kadar tehlikeli olduğunu araştırmacılar bilemiyorlar henüz. Bethesda Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastaları Araştırma Enstitüsü (NIAID) yöneticisi Anthony Fauci kısa bir süre önce sorun çok karmaşık. Şimdilik yeni virüsün sadece gelincikler (Mustela putorius furo) arasında çok bulaşıcı olduğunu biliyoruz. Bulaşıcılığın insanda ne şekilde işlediği daha doğru dürüst araştırılmadı bile. Doğal virüsün insandan insana bulaşma riski çok düşük, diye konuşmuştu. Ama yeni süper virüs eğer insanda da o kadar çabuk yayılacak olursa – ki araştırmacıların tahmini bu yönde çok büyük bir tehlike ortaya çıkabilecek. CBT 1351/ 6 8 Şubat 2013