Katalog

Sağlık Ağrı Cerrahisi Ağrı duyusu insan organizmasının en önemli koruyucu fonksiyonlarından biridir. Ağrı duyusu olmadan insanın aktif hayatı yaşayabilmesi imkânsız sayılabilir. Belli bazı hastalıkların gidişinde sinirlerin tahrişi, tahribi ya da tahriş ve tahribi beraberce görülebilir. Bazen ağrı bir hastalık belirtisi olmak yerine hastanın bütün yaşam fonksiyonlarını (aktiviteuyku, motivasyoniş, seksyemek yeme, düşünme) etkileyebilir. Sonuç olarak, doğadaki en önemli farklılığı gelişmiş sinir sistemi olan insanın, dolayısıyla hastalıkla baş etmek zorunda olan hekimin hastanın geleceğini belirlerken bu fonksiyonları dikkate alması gerekir. Prof. Dr. Yücel Kanpolat, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Nöroşirürji Bölümü A ğrı bazen bir hastalık gibi hastayı güçsüz bırakmakta ve rahatsız etmektedir. Özellikle kanser hastalığının terminal döneminde hastaların en önemli sorunlarından birisi ağrıdır. Terminal dönemdeki kanser ağrılarında ağrının görülme sıklığı % 75 civarındadır (1, 2). Ağrı başlangıçta ilaçlarla tedavi edilebilir ama özellikle terminal dönemdeki hastalarda dayanılmaz boyutlara varınca ve hastanın genel durumunu etkiler hale gelince cerrahi olarak da tedavi edilmelidir. Ağrıyı kontrol edecek olan hekim kanımca sık olarak değişmemelidir. Günümüz hasta pratiğinde belli hekimler, belli hastanelerde, belli bir zaman dilimi içinde çalışmaktadır. Hastalar bu hekimlerin ne yaptığı konusunda sadece hastane notlarıyla takip edilmektedir. Fiyakalı hastaneler ve tıbbi uygulamalar bu hastaları fazlaca ilgilendirmemektedir. Sonuçta hastanın bir hekimi olmalıdır. Hayatının zor bir dönemini yaşayan kanser hastası bir muhatap bulabilmelidir. Hastanelerde yardımcı personel verilse bile randevu almak veya aranan hekimi bulabilmek ciddi bir sorundur. İşte ağrı cerrahisi böyle bir bütünlüğü ve organizasyonu gerektirmektedir. lerin sonucu normal ise kalıcı bir sistem stimülasyon veya implant tatbik edilebilmektedir. Doğal olarak takılan sistemler hastanın sürekli olarak kontrolünü zorunlu kıldığı gibi ayrıca hastanın belli aralıklarla sürekli kontrolünü gerektirmektedir. Destrüktif yöntemler ise açık cerrahi müdahalelerle veya iğneelektrot sistemiyle uygulanabilmektedir. Yöntemin yararları kadar eleştirilecek yanları da mevcuttur. İğneelektrot sistemiyle ağrı taşıyan yolların bloke edilmesi yakın zamana kadar nöroablasyon adıyla tanımlanmıştır. Bu adlandırma yanlıştır. Ablasyonda bir dokunun çıkarılması söz konusudur; oysa günümüzün modern teknoloji imkânlarıyla harabiyet yapılacak yere ulaşmak ve burada kontrollü uyarı yaparak fonksiyonları test etmek daha önemlisi kontrol edilebilir bir harabiyet yapmaktır. Bu satırların yazarı olan kişi bu tür uygulamaları (kordotomi, traktotomi, santral kord lezyonu) dünyada ilk kez bilgisayarlı tomografi eşliğinde gerçekleştirmiştir. Kordotomiyi 224, Traktotomiyi 81 ve Ekstralemniskal Miyelotomiyi ise 19 hastada mortalite ve ciddi bir kalıcı komplikasyon olmaksızın 1986 yılından beri başarıyla uygulamıştır (316). Bu tarif edilen yöntemin en büyük üstünlüğü bir vücut yarısında ağrıyı veya belli tipte tek taraflı baş ağrılarını ya da iç organ kaynaklı karın ağrılarını ortadan kaldırmaktır. Hastaların uygulamalara toleransı ve cevabı iyidir. Bu yeni sayılabilecek teknik ile Türkiye kanser gibi dayanılmaz ağrı uygulamaları gibi az bilinen bir alanda lider ülke konumuna gelebilir. Referanslar: Gordon DB, Dahl JL, Miaskowski C, McCarberg B, Todd KH, Paice JA, Lipman AG, Bookbinder M, Sanders SH, Turk DC, Carr DB: American Pain Society recommendations for improving the quality of acute and cancer pain management: American Pain Society Quality of Care Task Force. Arch Intern Med 165: 157480, 2005 Kvale PA, Selecky PA, Prakash UBS: American College of Chest Physicians. Palliative care in lung cancer: ACCP evidencebased clinical practice guidelines. Chest 132: 368403, 2007 Kanpolat Y., Atalag M., Deda H., Siva A.: CT guided extralemniscal myelotomy. Acta Neurochirurgica (Wien) 91:151152, 1988 Kanpolat Y: Percutaneous stereotactic pain procedures: percutaneous cordotomy, extralemniscal myelotomy, trigeminal tractotomynucleotomy, in Burchiel K (ed): Surgical Management of YENİ SAYILABİLECEK TEKNİK Ağrı cerrahisi ilaçla geçirilemeyen ağrıların cerrahi yöntemlerle geçirilmesi pratiğidir. Bu pratik genellikle üç basamakta uygulanmaktadır: • Ağrının uyarı sistemleriyle baskılanması. (Nörostimülasyon) • Ağrının ağrı kesici ilaçları sinir sisteminin kompartmanlarına vererek kontrol edilmesi. (İmplantasyon) • Ağrının ağrı taşıyan yolları harap ederek kontrolü. (Destrüksiyon) Ağrıyı taşıyıcı yollar çeşitli uygulamalarla bloke edilebilir. Bu yöntemler bilinen en eski tedavi yöntemleri içerisindedir. Bu amaçla cerrahi kesiler kullanılabildiği gibi iğneelektrot sistemleriyle de ağrı taşıyan yollar bloke edilebilir. Söz konusu uygulamalar mutlaka kontrollü olarak uzman bir hekim tarafından uygulanmalıdır. Bu uygulamaları yapacak hekimin bir tecrübeli sinir cerrahı olması yararlı ve doğaldır. İlk iki uygulama grubu nörostimülasyon ve implantasyon doğal olarak belli firmaların ürettiği apareyler aracılığıyla sisteme uygulanmaktadır. Bu apareylerin hasta tarafından tolere edilmesi mümkün mü, değil mi test edilebilmektedir. Test AĞRI CERRAHİSİNİN BASAMAKLARI Pain. Stuttgart, New York, Thieme, 2002, pp 745762. Kanpolat Y., Deda H., Akyar S., Bilgic S.: CT guided percutaneous cordotomy. Acta Neurochirurgica Suppl. 46:6768, 1989. Kanpolat Y., Akyar S., Caglar S., Unlu A., Bilgic S.: CT guided percutaneous selective cordotomy. Acta Neurochirurgica, 123: 92 96, 1993 Kanpolat Y., Savas A., Caglar S., Temiz C., Akyar S.: Computerized TomographyGuided Percutaneous Bilateral Selective Cordotomy. Neurosurg Focus 2 (1): Article 4, 1997 Yücel Kanpolat: Percutaneous Stereotactic Pain Procedures: Percutaneous Cordotomy, Extralemiscal Myelotomy, Trigeminal TractotomyNucleotomy, Chapter 59, Surgical Management of Pain, ed. Kim J. Burchiel, Thieme, pp. 745762, 2001. Yücel Kanpolat: Cordotomy for Pain, Youman’s Neurological Surgery, edited by H. Richard Winn, Chapter 192, Volume 3, p.30593071, 5th edition, W.B.Saunders Company, 2003 Kanpolat Y.: Cosman E.: Special RF Electrode System for CTGuided Pain Procedures. Neurosurgery 38: 600603, 1996 Kanpolat Y., Deda H., Akyar S., Caglar S., Bilgic S.: CT guided trigeminal tractotomy. Acta Neurochirurgica (Wien), 100:112114, 1989. Kanpolat Y., Savas A., Caglar S., Aydin V., Tascioglu A.B., Akyar S.: Computed TomographyGuided Percutaneous Trigeminal TractotomyNucleotomy. Techniques in Neurosurgery, Vol:5, 3:244251, Lippincott Williams & Wilkins, Inc., Philadelphia, 1999 Yücel Kanpolat: Percutaneous Stereotactic Pain Procedures: Percutaneous Cordotomy, Extralemiscal Myelotomy, Trigeminal TractotomyNucleotomy, Chapter 59, Surgical Management of Pain, ed. Kim J. Burchiel, Thieme, pp. 745762, 2001. Avman N., Özdamar N., Kanpolat Y.: Ağrı Cerrahisi. (Onkoloji yayınlarından) Ankara Üniversitesi Basımevi, 93101, 1970. Kanpolat Y.: Ablatif ağrı cerrahisi. Ağrı 1: 614, 1989. Kanpolat Y, Savas A,: Kanser ağrısının cerrahi tedavisi. HematolojiOnkoloji 1: 2031, 1999 Dr. Kanpolat 2013 yılı Ocak ayı itibarıyla 138 yayınına 1274 sitasyon almıştır. Halen çalışmalarının büyük çoğunluğu ağrı cerrahisi ile ilgilidir. Bilim Akademisi BAGEP adıyla yeni bir program başlatıyor. BAGEP’in amacı, üstün başarılı genç bilim insanlarını ödüllendirmek, desteklemek, bilimde önde gelen gençlerin tanınmalarını ve birbirlerinin araştırmalarından haberdar olmalarını sağlamaktır. Ödül iki sene için yıllık 10.000 TL olarak belirlendi. Bu ödül, genç bilim insanının araştırmaları için gerekli CBT 1351/ 17 8 Şubat 2013 Genç Bilim İnsanları Programı BAGEP Burs Ödülü harcamaları karşılaması amacı ile, önceden bir harcama planı istenmeksizin, karşılıksız olarak verilecek. Program bilimin her alanından, 40 yaşını geçmemiş (1973 doğumlu veya daha genç), doktoralı veya tıpta uzmanlığını almış bilim insanlarına açık. Başvuru için www.bilimakademisi.org sayfasındaki örneğe göre hazırlanmış bir özgeçmiş ve ana araştırma konuları ile ödülün kapsadığı iki yıl içerisinde yapılması planlanan araştırmaların 1500 kelimeyi geçmeyecek bir sunumunun 15 Mart 2013 tarihine kadar elektronik olarak Bilim Akademisi’ne (bagep@bilimakademisi.org) yollanması gerekiyor. 2013 Genç Akademisyenler Burs Ödüllerini destekleyenler: Bilim Akademisi Derneği, Bir bağışçı, Mehveş Demiren (matematik alanında Selim Demiren anısına), Eczacıbaşı Holding (2 burs), ELİG Ortak Avukat Bürosu (hukuk/sosyal bilimler alanında) , Kadir Has Vakfı, Ahmet Oral (BA üyesi Salih Oral anısına) , Şevket Pamuk (BA üyesi) , Vehbi Koç Vakfı (10 burs Vehbi Koç anısına )