Katalog

‘Evrim, tüm bilimlerin temelidir’ Özel Getronagan Ermeni Lisesi’nin 125. kuruluş yıldönümü etkinlikleri kapsamında düzenlediği Dr.Nazaret Dağavaryan Doğa Bilimleri Sergisi, iki önemli özelliği ile dikkatleri çekiyor. Öncelikle ülkemizde ders kitaplarında kısaca geçiştirilmeye çalışılan evrim kavramını ayrıntılı ve çok yönlü bir şekilde sergilemesi, ikincisi 20. yüzyılın başlarında çeşitli konularda öncü niteliği taşıyan bilimsel eserleriyle geride çok önemli izler bırakmış Dr. Nazaret Dağavaryan’ı bizlere tanıtması.. Reyhan Oksay zel Getronagan Ermeni Lisesi’nde düzenlenen sergiyi okul müdürü Silva Kuyumcuyan ve biyoloji öğretmeni Ağavni Tekin eşliğinde gezdik. 25 Nisan tarihinden haziran sonuna kadar açık olan sergi, başlıca astronomi, jeoloji ve biyoloji konularını ele alıyor. Büyük Patlama’dan günümüze kadar geçen milyarlarca Serginin dinozor köşesi yıl içerisinde Evren, Güneş Sistemi ve Dünya’nın şekillenmesi, basit moleküllerden karmaşık yapıdaki organizmaların oluşumu, milyonlarca yıllık evrim sonucunda meydana gelen biyo çeşitlilik çok zengin görsel malzemeler eşliğinde sergileniyor. Bütün bunların yanı sıra film gösterileri ve atölye çalışmaları ile de interaktif bir yapı oluşturulmuş. Bilimsel yöntemler ve özenle sürdürülen ekip çalışmasının bir ürünü olduğu anlaşılan sergide kelebekler, doldurulmuş memeli örnekleri, kavanozlarda sıvı içinde korunmuş canlı örnekleri ve kurutulmuş bitkiler sergileniyor. Besin piramidi maketi ve gerçek ağaç parçalarından oluşan “yaşam ağacı” da serginin dikkati çeken parçaları. Dr. Nazaret Dağavaryan Doğa Bilimleri Sergisi: Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi Projesi (MAREM) 2011 Senesi Çalışma Verileri (Ön Raporlar) Editör: Hidrobiyolog M. Levent Artüz Yardımcı Editörler: Prof. Dr. Adnan Aydın Prof. Dr. Dinçer Gülen Prof. Dr. Bahattin Yalçın Marmara Üniversitesi Yayını No: 803 MAREM (Marmara Environmental Monitoring) projesi kapsamında gerçekleştirilen ve 2010 senesi kış ve yaz d ö nemlerini kapsayan arazi çalışması kış seferi 18/02/201123/02/2011 tarihleri arasında ve yaz dönemi seferi 30/07/20119/08/2011 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. 2011 senesi çalışma verilerinin sunulduğu bu yayın, 2011 yaz ve kış seferleri ölçüm sonuçları olmak üzere, birbirini takip eden ve tamamlayan iki farklı bölümden oluşmaktadır. Proje kapsamında insitu olarak gerçekleşen ölçümler SevinçErdal İnönü Vakfı MAREM Araştırma Ekibi tarafından gerçekleştirilmiştir. Araştırma sırasında gerçekleştirilen rutin ölçümlerden bazıları: • Sıcaklık ölçümleri • Salinite ve Klornite ölçümleri • Yoğunluk hesaplamaları • Elektrik iletkenliği • Ses iletkenliği hesaplamaları • Suda çözünmüş oksijen • PH dağılımı • Deniz rengi • Akıntı yön ve hız ölçümleri • Hava şartları Ö varına hediye ettiği insan kafatası, mantar uzmanı Jilber Barutçiyan’ın elindeki mantar örnekleri dikkati çekiyor. Bu kadar büyük bir emekle hazırlanmış bir serginin daha geniş bir öğrenci kitlesine ulaşması için neler yapılması gerektiği sorumuzu Tekin şöyle yanıtladı: “Bir kere bu sergi okulumuzun spor için ayrılmış kısımlarında düzenlendi. Çocuklarımız bir süredir spor faaliyetlerinden uzak kaldı. Ayrıca salon en üst katta olduğu için çok sıcak. Sıcak havalarda sergiyi gezmek zor oluyor. Haziran ayı sonunda sergiyi kapatacağız. Ancak bu kadar özenle hazırlanan malzemeleri yeniden dolaplara tıkmamız gerçekten yazık.” Okul müdürü Kuyumcuyan ise bu sergiyi kalıcı hale getirmek için çok büyük desteğe ihtiyaç duyduklarını belirtiyor: “Okulumuzun önündeki kilisenin bodrum katı bu iş için uygun olabilir. Ancak orayı sergiye uygun hale getirmek için çok büyük paralar gerekiyor. Örneğin temizlenmesi ve yalıtılması gerekiyor.” Bu vesile ile çok yönlü kişiliği ve bilimsel eserleriyle geride çok önemli izler bırakmış Dr. Nazaret Dağavaryan’ı (18621915) da tanıma fırsatını yakaladık. Dr. Dağavaryan 20.yüzyılın başlarında çağdaş Batı bilimini genç nesillere tanıtmak için doktor, fizikçi, eğitimci, düşünür, yazar ve ziraat mühendisi kimliği altında çok sayıda ders kitabı yazmış bir bilim insanı. Yaşamı boyunca biriktirdiği mineral, hayvan ve bitki koleksiyonunu öğretmen olarak çalıştığı Getnonagan Lisesi’ne bağışlamış. Bugün onun el yazısıyla etiketlediği mineral örneklerini görmek olası. Başlıca eserleri: Bilimsel Hareket, Doğa Tarihi, Mikrobiyoloji, Evren ve Oluşumu, Sağlık, Üreme Organları, Darwinizm, İnsan Anatomisi ve Fizyolojisi, Ermeni Harflerinin Doğuşu, Ermenilerin Eski Dinleri. Bunların dışında Yerküre ve Bilimsel Hareket adlı iki bilim dergisinin de çıkmasında öncü rol oynamış. Kuyumcuyan Ermeni dilinde yazılmış bu kitapların içinde yalnızca Mikrobiyoloji’nin Türkçeye çevrildiğini söylüyor. 1862 yılında Sivas’ta doğan Dağavaryan, eğitim hayatına İstanbul’da başladı. Paris’te Ziraat Mühendisliği okudu. İstanbul’a döndükten sonra Tarım Bakanlığı’nda çalıştı. Bu arada 1885 yılında Sor Dağavaryan’ın 1901’de bonne Tıp Fakültesi’nden Ermenice basılmış Darmezun oldu. Getrona winizm isimli ders kitabı gan’da öğretmenlik yaparken biriktirmiş olduğu mineral koleksiyonunu, biyolojik örneklerini ve laboratuvar malzemelerini okula bağışladı. II.Meşrutiyet’te Sivas’tan Osmanlı Meclisi’ne mebus seçildi. 1915 tehcirinden geri dönmediği söyleniyor. İLERİCİ BİR BİLİM İNSANI Okulun biyoloji öğretmeni Ağavni Tekin YAŞAM ÖYKÜSÜ Böyle bir sergiyi hazırlama fikrinin nasıl doğduğunu serginin hazırlanmasında büyük emeği geçen biyoloji öğretmeni Ağavni Tekin’e sorduk. Tekin her şeyden önce ellerindeki birikimi kullanmak istediklerini belirterek şöyle konuştu: “Okulumuz öğretmenlerinden Dr. Dağavaryan mineral, hayvan ve bitki koleksiyonunu Getronagan’a hediye ederek henüz 1900’lü yılların başında okulumuzun fen laboratuvarının kurulmasına katkıda bulunmuş. Şimdi bu önemli hazineyi daha geniş bir kitle ile paylaşmak istedik. Bunların yanı sıra yöneticilerin, öğretmenlerin, öğrencilerin, mezunların özverili çabalarıyla gördüğünüz sergiyi düzenledik.” Eski mezunların sağladığı malzemeler önemli bir yer tutuyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anatomi Bölümü’ne ait kemikler, Temel Bilimler Fakültesi’ne ait iç organlar, Dr. Zare Karakaş’ın Getronagan laboratu SERGİ FİKRİ NASIL DOĞDU? SİYASAL DÜŞÜNCELER TARİHİIII 20. Yüzyıl Başlarına Kadar AVRUPA ve OSMANLITÜRK SİYASAL DÜŞÜNCESİNDE ÜTOPYACILIK, SOSYALİZM, ANARŞİZM, SENDİKALİZM Prof. Dr. Çetin Yetkin G ür er Yay ı nl ar ı Prof. Dr. Çetin Yetkin’in hazırladığı, beş cilt olarak tasarlanan yir CBT 1320/ 14 6 Temmuz 2012 Dağavaryan (18621915) mi yıllık bir emeğin ürünü olan, birinci dereceden kaynaklara dayanan “Siyasal Düşünceler Tarihi” dizisinin üçüncü cildi ilk kez okurların karşısına çıkıyor. Her bir cildi, yazarının akıcı üslubuyla bağımsız bir kitap gibi okunabilen “Siyasal Düşünceler Tarihi” dizisinin bu uğrağında Batı ve Osmanlı’daki ütopyalar, sosyalizm, komünizm ve anarşizm akımları, onları yükselten koşullarla birlikte ele alınıyor. “XX. Yüzyıl Başlarına Kadar BatıOsmanlı Türk Düşüncesinde Ütopyacılık, Sosyalizm, Anarşizm, Sendikalizm, Bilimsel Sosyalizm” alt başlıklı bu üçüncü cilt, XX. yüzyılın başlarına kadar olan dönemde Batı’da siyasal ütopyaların (Campanella, Bacon, Meslier, Mably, Morelly, SaintSimon, Fourier, Owen, Cabet) ve OsmanlıTürk ütopyalarının (Ziya Paşa, Namık Kemal, Halide Edip, Müfide Ferit, Ziya Gökalp, Ethem Nejat) ortaya çıkış koşullarının incelenmesiyle başlıyor. Diğer bölümlerde Avrupa’da sosyalist eylemci düşünürler (Babeuf, Leroux, Blanqui), Batı dünyasında Anarşizm ( Godwin, Stirner, Proudhon, Bakunin, Tolstoy, Kropotkin, Malatesta, Tucker, Thoreau), Sendikalizm (Pelloutier, Sorel), Bilimsel Sosyalizm (Marx, Engels) ve Osmanlı Devleti’nde sosyalist düşünce ve 1871 Paris Komünü’nün yankıları ve Şemsettin Sami özgün kaynaklara dayanılarak inceleniyor. “Her eylem ve oluşum, günlük yaşamda bile, bir düşüncenin sonucudur. Ama bir düşüncenin biçiml en m es i de zaman ve mekân koşullarına bağlıdır. Sözgelimi Avrupa’da XIX. yüzyıldaki işçi sınıfının devrimci eylemleri sosyalist düşüncenin etkisiyledir ama sosyalizm de sanayileşme sürecinde kapitalist sınıfın sömürüsüne bir tepkidir. Bir ‘Siyasal Düşünceler Tarihi’ her şeyden önce bu karşılıklı ilişkiyi ortaya koymalıdır” diyen Prof. Dr. Çetin Yetkin, bu kapsamlı çalışmasında yazılmış başka siyasal düşünceler tarihi kitaplarından değil, doğrudan doğruya siyasal düşünürlerin kaleminden çıkmış kaynaklardan yararlanıyor; her bölümde, önce bu düşünürlerin ya da akımların düşüncelerini yorumsuz olarak aktarıyor, sonra okurlara genel bir değerlendirme sunuyor.