Katalog

Bu ay zengin bir gökyüzü var Haziranda örtülmeler, 4’ünde Ay tutuluyor ve 6’sında Venüs Güneş’in önünden geçiyor Hasan H. Esenoğlu İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü esenoglu@istanbul.edu.tr 21 Haziran saat 02:09’da güneş ışınları dünyamıza dik gelecektir. “Yengeç Dönencesi” ve “Yaz Gündönümü” isimleri verilen bu özel tarih yaz mevsiminin de başlangıcıdır. 21 Haziran’dan sonra günler kısalmaya başlar. Resimde 2012 Haziran ayında sol(sağ)dan sırasıyla: gece (tam karanlık; Güneş ufuktan 18 dereceden çok aşağıda iken), astronomik tan (koyu gri; Güneş ufuktan 12–18 derece aşağıda iken), deniz tanı (gri; Güneş ufuktan 6–12 derece aşağıda iken), günlük tan (açık gri; Güneş ufuktan 6 dereceden az aşağıda iken) ve gündüz (tam beyaz; Güneş ufkun üzerinde iken) gerçek saatlerinde verildi. Resimden ay boyunca gece, gündüz ve tan süreleri karşılaştırılabilir. AY VE VENÜS EVRELERİ (Teleskopla bakıldığında Venüs, haziran ayı boyunca yeniay ve ince hilal evrede görülecek) D ol unay Son Dördün Yeni A y İlk Dördün (Parçalı Ay Tutulması) Gün Saat Gün Saat Gün Saat Gün Saat 4 1 4:12 11 13:41 19 18:02 27 06:30 GÜNEŞ GÖK ATLASI 15 Hazairan 2012 akşam saat 22:00 için verildi. Baskıya en uygun sadelikte ve kolay görülebileceği +2.5 kadire kadar parlak yıldızı olan ve gezegenlerin yakınında bulunduğu takım yıldızlar özetlenerek belirtildi. Gözlemlerde kullanılan bazı parlak yıldızlar da verildi. Gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. AY OLAYLARI Haziranda Ay–Yer Uzaklığı Ay Yer’e EnYakın Ay Yer’e En Uzak Gün Saat Uzaklık (km) Gün Saat Uzak lık (km) 3 16 358500 16 04 405785 12 HAZİRAN’DA KÜÇÜK GEZEGENLERİN PARLAKLIKLARI Küçük Gezegen Parlaklık (kadir) Ce r e s 9 .1 Pallas 1 0 .2 Juno 1 0 .4 Ve s t a 8 .4 HAZİRAN AYININ GEZİNENLERİ Akşam Gece Sabah Mars Mars Venüs (530) Satürn Satürn Jüpiter (430) Merkür (5–30) Uranüs Neptün lar Ay’ın “görünen” yüzü (^) Ay’ın göremediğimiz “arka” yüzü (v) TUTULMALAR VE VENÜS GEÇİŞİ Parçalı Ay Tutulması (4 Haziran 2012 tarihinde Parçalı Ay tutulması gerçekleşecek) 4 Haziran saat 11:46:30 Ay Yarıgölge konisine giriyor 12:59:18 Ay Gölge konisine giriyor 14:03:12 Tutulma ortası 15:07:06 Ay Gölge konisinden ayrılıyor 16:19:54 Ay Yarıgölge konisinden ayrılıyor Görüleceği yerler: Amerika’nın batı kısımları, Pasifik Okyanusu, Antartika, Asya’nın güney doğusundaki adaların tümü, Japonya ve Asya’nın doğusu. Okuyucular tutulmayı görsel medya araçlarından izleyebilirler. Venüs Geçişi 6 Haziran 2012 tarihinde 01:10–07:50 saatleri arasında Güneş diski üzerinde Venüs geçişi gerçekleşecek. 6 Haziran’da Güneş 05:32’de doğacağından Venüs geçişi bitime yakın görülebilecek. Ayrıntılı bilgi için Prof.Dr. Mehmet E. Özel’in yazısına bakılabilir. da oluşturulan uzay ortamları, uzay gemisi drama ve sahne gösterileri, kapalı spor salonunu dolduran proje ve deney standları, resim–afiş–blog yarışmaları kısacası üç günün tüm anları ve mekânlarındaki astronomi teması bilim şenliğini zenginleştirdi. Ayrıntılı bilgi ve resim için adres: http://www.tedantalya.k12.tr/systempage/bilimsenligi/index.html 2– Konyaaltı İlköğretim Okulu (Antalya) 8–G sınıfı öğrenci–öğretmen ve velileri 5 Mayıs 2012 tarihinde düzenledikleri piknikte hem eğlendiler hem bilim yaptılar: “iğne deli GÜNCEL HABERLER “okulda piknikte her yerde astronomi” 1– Antalya TED Koleji’nin “Astronomi ve Gökyüzü” temalı 5. Bilim Şenliği 2–4 Mayıs 2012 tarihlerinde gerçekleşti. Akademisyenlerin de katkı verdiği şenlikte; “Galileo’dan Newton’a Bilim Tarihi”, “Astronomi ve Gökyüzü”, “Uzay Nekadar Büyük?”, “İlk Bilim Eğitimi Astronomi ile Başlar” panelleri, kısa film ve afiş gösterimi, atölye çalışmaları, planetaryum gösterisi, kardeş okulların katılımıyla da eser sayısı 450’ye ulaşan resim sergisi, sınıf ve koridor ği” deneyi ile Güneş yuvarlağını incelediler, “annesine bak kızını al” özlü sözümüzün anımsattığı gibi belki uzaydan bir eşanlamlısı olabilecek “Güneş’e bak Dünya’yı gör” söylencesi gerçeklendi: Güneş’in günlük görünen hareketinden Dünya’nın dönüşünü ve yönünü belirlediler. Gökbilimci öğretim üyesinin bilim söyleşisi ise antik Yunanistan’da açık havada yapılan akademik dersi anımsatmadı değil!... 3– “Türkiye’deki Teles Parlak Gezegenlerin Güneş’ten Açısal Uzaklıkları ve Parlaklıkları (gece saat 03 için) Tarih(Haziran) Merkür Uzaklık Par. 2 D 7 –1.6 12 D 17 –0.7 22 D 24 –0.1 (D: doğu, B: batı; Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) Venüs Mars Jüpiter Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. D 6 ... D 93 +0.5 B 14 –2.0 B 9 –4.1 D 88 +0.7 B 21 –2.0 B 23 –4.4 D 83 +0.8 B 29 –2.0 Satürn Uzaklık Par. D 131 +0.5 D 121 +0.6 D 112 +0.6 Yer’den Bakıldığında Haziran Ayında Gezegenler Özellik Gün Neptün sabit görünümde (stationary) 05 Yer–Venüs–Güneş dizilişi (inferier conjunction) 06 Satürn sabit görünümde 26 Venüs sabit görünümde 27 Plüto–Yer–Güneş dizilişi ile karşı konumda (opposition) 29 CBT 1315/14 1 Haziran 2012 YER MEZKEZLİ OLAYLAR Saat 09 04 12 07 18 Gök Cismi Ay Merkür Venüs Güneş Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün Gök Cisimlerin Doğuş–Yükseliş–Batış Saatleri (saat:dakika) 1 Haziran Doğuş En yüksekte 17:07 22:26 05:51 1 3:28 05:59 13:33 05:34 13:02 13:02 19:28 04:54 12:05 16:12 21:51 02:43 08:54 01:21 06:45 Batış 03:38 21:05 21:06 20:30 01:55 19:17 03:31 15:04 12:09 15 Haziran Doğuş En yüksekte 02:36 09:44 06:53 14:32 04:48 12:04 05:31 13:05 12:38 18:55 04:09 11:23 15:15 20:55 01:49 08:00 00:26 05:50 Batış 16:59 22:11 19:20 20:38 01:12 18:38 02:34 14:11 11:14 GEZEGENLERİ AY ÖRTÜYOR Ay’ın örteceği Tarih Saat İzleneceği yer gezegen (Haziran) Plüto 6 06 Antartika’nın büyük bölümü Pallas 12 20 Japonya’nın büyük bölümü, Rusya’nın doğusu, Kuzey Kutup Denizi, Kanada’nın kuzeyi Jüpiter 17 11 Kanada’nın kuzey ucu 30 Haziran Doğuş En yüksekte 17:13 22:10 07:42 14:57 03:49 10:55 05:35 13:08 12:17 18:23 03:21 10:38 14:16 19:56 00:50 07:02 23:27 04:50 Batış 03:05 22:11 18:01 20:40 00:29 17:55 01:35 13:13 10:14