Katalog

GÜNDEM Akademi: Sorun Çok Boyutlu ‘Manevi Mirasım Bilim ve Akıldır!’ “Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve bilimin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve bilimin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar.” Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip’in sorusuna Mustafa Kemal’in yanıtı. Kaynak: İsmet Giritli, Kemalist Devrim ve İdeoloji, İ.Ü. Yayınları Cumhuriyet BİLİM VE TEKNOLOJİ Türkiye’nin Haftalık Bilim Haberleri ve Kültürü Dergisi Sayı: 1277 9 Eylül 2011 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç GENEL YAYIN YÖNETMENİ İbrahim Yıldız YAYIN YÖNETMENİ Orhan Bursalı SORUMLU MÜDÜR Miyase İlknur GÖRSEL YÖNETMEN Tüles Hasdemir Sağlık sayfası VKV Amerikan Hastanesi’nin katkıları ile hazırlanmıştır YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No: 2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212 343 72 74 Faks: 0212 343 72 64 CUMHURİYET REKLAM Tel: 0212.2519874/3437274 Yerel Süreli Yayın BASKI DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Türkiye Bilimler Akademisi’nin, içerik ve gerçek akademi olarak, siyaset tarafından yasal anlamda bitirilmesinin belki tek yararı, bilimin ve akademinin, bilimle siyaset ilişkisinin ne olduğu ve ne olması gerektiği konusundaki tartışmalardır. Bu tartışmalar ne kadar bilim dünyasına yayılırsa, daha geniş kamuoyunda tartışılırsa, belki elimizde, hayati önemdeki bir konuda bir parça farkındalık yaratabilmişlik, kalabilir! Akademi üzerine yazıları bloğuma da aktardım, “konuk yazılar” bölümüne koyuyorum. Orada, yazılara olan büyük ilgiyi görüyorum. Doğan Kuban, bilge kişiliği ile, Akademi konusuna derinlemesine değiniyor yan sayfada.. Ne kadar bilim, o kadar bilimden anlayan siyaset! Kuban konuya kökten yaklaşıyor.. daha önceki, yurdu yuvası olmayan Türkiye Bilimler Akademisi yazısı da (bloğumda okunabilir), aslında bugün Akademi’nin başına gelecekleri önceden haber veriyordu! İktidarın, bilimin esası üzerindeki “derin bilgisini”, yasadan anlayın: Hükümet, Akademi’ye 100 tane adam atayacak! Kumanda ettiği YÖK’e de 100 tane attırıyor! Doğan Hoca diyor ki, o kadar yetmez, bilimde ne kadar büyük olduğumuzu göstermek için 1000 kişi atanmalı! Ferhan Sağın, dünyadaki diğer akademilere bakıyor.. Tabii, Avrupa’da AKP Akademisine benzer bir örnek yok.. Ama nerede var, meselâ İran’da: “akademinin direktörlüğünü İran İslam Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı” yapıyor! Eh yani, RTE de 10 yıldır Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’na altı ayda bir başkanlık yapıyor, Akademi’ye başkanlık için İran Cumhurbaşkanı’ndan daha deneyimli olduğunu söyleyebiliriz! “Mozambik Bilim Akademisi 2009 yılında Bilim ve Teknoloji Bakanlığı’nın görevlendirdiği bir komite tarafından oluşturuluyor.” Dünya bilimi, bizim Akademi’nin başına gelenler üzerine daha yeni yeni bilgileniyor. Nature kısaca yasa değişikliğini duyurdu.. Bilim dünyasının diğer ünlü dergisi Science da kulaklarını Türkiye’ye dikti, ne oluyor diye sorup duruyor. Önümüzdeki günlerde epey bir gürültü kopacak gibi. Hükümet, büyük bir yanlış yaptı. Ama bundan geri döneceklerini hiç sanmıyorum. Umarım yanılırım! Merak ettiğim bir nokta da, Akademi alacağı kararlarda fire verecek mi, kimleri verecek.. Gazetelerde de “TÜBA’nın öteki yüzü” makaleleri yazan, Tayyip Erdoğan Akademisi’ne kapağı atmaya hazır insanlar ortaya çıkmaya başladı. Bilimler Akademisi adlı örgüte üye olduğunu ve CV’sinde 70 bilim araştırma çalışmasını ilan ettiğini duyurmuştuk ya.. Derin Orhon merak etmiş, “Web of Science veri tabanı esas alındığında ülke yayınlarının ve bizlerin akademik performaslarının değerlendirilmesinde esas alınan veri tabanı Yetiş’in 8 yayını gözüküyor”, diyor. * Üçü, mesleki dergilerde yayımlanmış makale; İlki 1981; ikincisi 1997; üçüncüsü ise 2006 yılında yayımlanmış. Bunlardan birine 4 biri de 1 atıf almış, yani toplam 5 atıfı var. Yani bütün atıflarını (!) bunlara almış. * İkisi Nature dergisi editörüne gönderilmiş birer sayfalık mektup; ironik olarak 2.ci mektubun başlığı : “Turkish research council is proud of its independence”.. (Yani “TÜBİTAK, bağımsızlığından gurur duyar..”) Ayrıca bir tane konferans bildirisinin özeti; ve iki tane de konferans bildirisi.. Belki merak edenler vardır, diye duyuruyorum. *** Bir de Avrupa Bilimler Akademisi (ABA) üzerine bir kaç söz. “Sol” Portal’da da bu akademi üzerine kısa bilgi verilmişti. Bu akademi, AB 5. Çerçeve Programı sırasında kurulmuş. 2002 yılında Nature’da yayımlanan bir haberde bu “Akademi” araştırılmış. Bazı NOBEL almış insanlarına mektup göndermiş ABA: “Dünyanın en saygın bilim insanlarından birisiniz, sizi bizim Akademiye üye yapıyoruz, 115 dolar üyelik ücreti gönderiniz..” Onlar da Nature’a sormuşlar, yahu bu neyin nesi diye.. Brüksel’de kiralık bir ofisi var. Her yıl bir takım madalyalar dağıtmakla meşgul. Ünlü akademilerin yöneticileri “bu akademinin varlığı bizim için yeni” diyorlar, yazıda. “Sol” diyor ki: “15 Mart 2007 tarihli bir Nature makalesinde ise tartışmalı bilim akademisinin kurucularından olan jeofizikçinin Avrupa araştırma projelerinde finansal usulsüzlük iddiası ile itham edildiği yazıldı.” Üyeleri arasında Türkiye’den Celal Şengör ve TÜBİTAK eski başkanı Namık Kemal Pak da var.. Bence bu iki dostum da istifalarını göndersinler!.. Gelecek Cuma bakalım neler olacak! [email protected] http://orhanbursali.blogspot.com NÜKET YETİŞ’İN 8 MAKALESİ TÜBİTAK eski başkanı Nüket Yetiş’in Avrupa Vizyonu? tanıttılar. Okurken gördüğüm bir iki zaaf ve eksikliği toparlamak için oturduğumda, önce yirmi yıl önce Attila Aşkar (BÜ), Faruk Birtek (BÜ), Uğur Derman (İÜ), Hamit Fişek (BÜ), Taha Parla (BÜ), Hasan Yazıcı (İÜ) ile birlikte yaptığımız çalışmaları ve hazırladığımız yasa taslağını gözden geçirmek istedim**. Derken önce bunları yeniden gün ışığına çıkartmayı isteyerek gözden geçirmeye başladım. Dört gazete yazısı ve iki yasa taslağı hazırlamıştık. Özellikle yasa taslaklarını biraz güncelleştirmek gerekiyordu. Bunu yaparken, arada kurulmuş olan TÜBA’ya kimi işlevler yüklemek bana doğru geldi. TÜBİTAK bu işlevlere hem tam uygun değildi, hem de zaten artık TÜ(Bİ?)TAK haline gelmişti. Ama bir yandan da iktidarının TÜBA’yı da örneğin bütçesini kısarak vb. zayıflatmak, etkisizleştirmek isteyebileceğini aklımdan geçirmedim değil. Ancak, önemli olan, kurumu oluşturan bilimkişileri ve bunların bilimsel kişilikleri olduğu için gene düşündüklerim açısından bir sorun gelmedi aklıma. Ama iktidar bizlere büyük bir bayram sürprizi yaptı: Artık TÜBA da TÜ(B?)A oluyor! Bundan sonra artık ERG’nin de yapabileceği bir şey olduğunu sanmıyorum. Ben eski ve yenilenmiş yazıları ilelebet arşive kaldırıyorum. TÜBA’nın değerli üyeleri ne yaparlar bilemem; ben olsam“dağa küsmek” gibi bile olsa istifa ederdim... TÜBA’da neler oluyor? Bir iktidar “Bilim kişilerini de ben bilirim!” dedikten sonra yapacak bir şey yok artık. “Atı alan artık AĞRI’yı aştı”, bundan öte ne olabilir ki*? S abancı Üniversitesi Politikalar Merkezi, değerli dostum, ağabeyim Üstün Ergüder’in yönlendirmesiyle yıllardır çok yararlı bir “Eğitim Reformu Girişimi” (ERG) yürütüyor. Son yaptıklarından biri üniversitelerle ilgili birkaç yıldır yürüttükleri bir proje. Bunu bir süre önce oldukça kapsamlı ve anlamlı bir kitapçıkla Neden Yeni bir Yükseköğretim *) Orhan Bursalı’nın 30 Ağustos 2011 Cumhuriyet’te yazdığı yazı, “iktidar’ın zafer(!)i”nin de artık tam gerçekleştiğini anlatıyor. Bundan sonrası artık ayrıntı. **) Bunlar ve diğer değerli bilim kişilerinin katkılarıyla Orhan Bursalı’nın Nisan 1992 başında Gazeteciler Cemiyeti’nde düzenlediği toplantıda sunulanlar Cumhuriyet BilimTeknik’in 11 Nisan 1992 tarihli 264. sayısında yayımlanmıştı. CBT 1277/ 3 9 Eylül 2011 Ömür Akyüz