Katalog

Yunanistan “Bilimde reform” ile krizden çıkış arıyor Yunanistan hükümeti, ekonomik krizden çıkmanın çaresini bilimde arıyor ve bilimsel araştırmaların ve inovasyonun hız kazanması için kesenin ağzını açıyor. Yunanistan’daki kemer sıkma politikalarına karşı düzenlenen gösterilere karşın, bilim insanları gelecekten umutlu G eçtiğimiz günlerde Yunanistan hükümeti içinde bulunduğu ekonomik darboğazı aşmak için yeni bir kemer sıkma politikasını uygulamaya soktu. Yunanistan’ın Nisan 2010’da uluslararası finans kuruluşlarından ilk kez mali destek talebinde bulunmasından bu yana bilim insanları maddi olanaksızlıklarla boğuşuyor. Geçen Mayıs ayında ücretleri %10 dolayında aza nı umut ediyor. Pek çoğu ülkenin ayakta kalması için bilime yatırım yapılmasının şart olduğunu düşünüyor. Atina’daki Hellenic Pasteur Enstitüsü’nden nörobiyolog Rebecca Matsas, “Böyle devam ederse üniversitelerde, hatta araştırma merkezlerinde korkunç ayaklanmalar olabilir. Ancak böyle bir ekonomik durumda tek çıkış yolu bilim kurumlarında reform yapmaktır. Hem de hemen, şimdi” diye konuşuyor. Dışarıdan bakıldığında Yunanistan’da bilimin kalitesinin genel olarak zayıf olduğu görülür. Ancak dünya ile rekabet edebilecek çapta birkaç araştırma enstitüsü, devletten çok az yardım almalarına karşın pek çok başarılı çalışmaya imza atmış. Yunanlı bilim insanları ayrıca Avrupa Komisyonu’nun 7.ÇP fonlarından yararlanma konusunda çok başarılılar. Öyle ki bugün bilim insanı başına düşen fon miktarı açısından diğer tüm AB ülkelerinden daha ilerdeler. Hükümetin bilim ve teknoloji konularını danıştığı Ulusal Araştırma ve Teknoloji Konseyi şu anda 10 yıllık stratejik bir yol haritası üzerinde çalışıyor. Konsey üyelerinin pek çoğu Yunanistan dışında görev yapan akademisyenlerden oluşuyor. Hükümetin Genel Bilim ve Teknoloji Sekreterliği, AB’nin yapısal fonlarından yararlanarak rekabetçi araştırma projeleri için 2005 yılından sonra ilk kez geniş çaplı bir çağrıda bulundu. Toplamda 1.5 milyon Avro tutan bu fonların 2013 yılının sonuna kadar harcanmış olması gerekiyor. Konsey başkanı Stamatios Krimigis, “Bu fonların yalnızca liyakat bazında dağıtılmasını tavsiye edeceğiz. Amerikan Bilim Vakfı veya Avrupa Araştırma Konseyi örneklerinden yola çıkarak kurduğumuz bir kurum bu fonları dağıtacak” diyor. Konsey’in yurtdışında çalışan Yunanlı bilim insanlarından oluşan alt komiteleri, araştırma enstitülerini yerinde inceleyerek verimliliklerini değerlendirecek. Doğal olarak bu çalışmalar bilim insanları üzerinde endişe uyandırıyor. Konsey üyelerinden George Chrousos, “Gelecek yıl bu zamanlarda daha az miktarda ensti tü kalacak. Bu da birleşmeler yolu ile gerçekleştirilecek. Hedefimiz insanları kapının önüne koymak değil; insanların daha etkili, enstitülerin daha verimli olmasını istiyoruz” diye konuşuyor. Bu arada üniversiteler de yeni yükseköğretim yasası sayesinde bir yenilenme sürecine girmiş bulunuyor. Yasanın bu ayın sonunda onaylanması bekleniyor. Yeni yasa yerel istihdamı teşvik eden sistemi yürürlükten kaldırarak, yurtdışında çalışan yaklaşık 12.000 bilim insanının yurda dönmesinin yolunu açacak. Bu değişikliğin zamanlaması da uygun: Yunan üniversitelerindeki öğretim görevlilerinin %25’i gelecek üç yıl içinde emekliliklerini kazanacak. Yeni yasa gereğince her üniversite, kurduğu komiteler aracılığı ile akademik istihdamı tayin edecek. stihdam şu anda öğretim görevlilerinin oyları ile belirleniyor. Yasa ayrıca üniversitelerde yönetimi de modernize edecek, böylece rektörler artık üniversite görevlileri ve öğrencilerin oylarıyla seçilmeyecek. Bunun yerine yeni bir yönetim kurulu, uluslararası bir yarışmanın ardından üniversitenin rektörünü belirleyecek, rektörün performansından hoşnut kalmazsa işine son verebilecek. Bundan sonraki birkaç yıl kuşkusuz herkes için zor olacak. Hükümet Yunanistan’da sağlam bir araştırma zemini kuracağını vaat etmiş olsa bile, tasarruf paketinin içinden bilimsel araştırmaları henüz çıkartmış değil. 7. ÇP’ye yaptığı taahhütleri karşılamakta zorlanıyor. Yunanistan ayrıca CERN veya Avrupa Uzay Ajansı gibi büyük uluslararası organizasyonlara olan katkı paylarını ertelemeye çalışıyor. Fakat en rekabetçi araştırma laboratuvarları bu yılın sonlarına doğru AB’nin yapısal fonlarından gelecek olan 400 milyon Avro’luk desteklerle faaliyetlerini sürdürebilecek. Türkçesi: Reyhan Oksay Kaynak: Natura, 4 Temmuz 2011 tarihinde online olarak yayımlandı YEN YÜKSEKÖĞRET M YASASI 10 YILLIK STRATEJ K PLAN GELECEK B RKAÇ YIL KR T K lan bilim insanları, yeni tasarruf önlemleri yaşama geçirilirse en az %10’luk bir kısıntıya daha maruz kalacaklar. Devletin üniversite ve araştırma enstitülerine doğrudan yaptığı mali yardımlar da geçen yıl %20 oranında kesintiye uğramıştı ve bu kesintilerin devam etmesi planlanıyor. Yunanlı bilim insanları bilimsel kurumları hedef alan bütün bu tasarruf önlemlerinin kalıcı olmayacağı KR Z N OLUMLU SONUÇLARI Prof. Erdemir’e üstün performans ödülü CBT 1269/8 15 Temmuz 2011 A BD’de sürtünmeyi azaltan kaplama malzemeleri ve nano malzemeler üzerindeki çalışmalarıyla dünyanın en saygın bilim insanları arasında yer alan Prof.Dr. Ali Erdemir, Amerikan Enerji Bakanlığı’na bağlı Argonne Ulusal Laboratuvarı tarafından, her yıl bilimsel başarılarıyla dikkat çeken bilim insanlarına verilen Üstün Performans Ödülü’ne layık görüldü. Argonne Laboratuvarı’nı çalışmaları sayesinde triboloji (sürtünme, aşınma ve yağlama konularını inceleyen bilim ve teknoloji dalı) alanında dünyanın bir numaralı araştırma merkezi haline getiren Prof. Erdemir, sürtünmeyi minimuma indiren yeni nesil malzemeler üzerindeki çalışmalarıyla çeşitli ödüllere layık görülmüştü. Teknolojinin Oscar’ı olarak nitelendirilen R&D 100 Ödülü’nü 4 kez kazandı. ABD’de 15 patent sahibidir. 230 makalesi vardır; çalışmalarına 3.000 atıf yapılmıştır. Bor tabanlı katı yağ ve yağlama katkıları üzerindeki çalışmaları, tribolojide devrim olarak nitelendirilen Erde mir, yakıt tasarruflu sistemler, çok amaçlı nanokompozit kaplamalar, nanoyağlama ve süperdüşüksürtünmeli malzeme ve kaplamalar geliştirdi. Geliştirdiği karbon kaplama, Teflon’dan 40 kat daha kaygandır. Sürtünmeyi azaltan yeni nesil malzemeler üzerindeki çalışmalarıyla tanınan Prof.Dr. Ali Erdemir, ABD’nin ulusal ARGE merkezi Argonne Ulusal Laboratuvarı’nın Üstün Performans Ödülü’ne layık görüldü. Ödül 14 Temmuz tarihinde yapılan bir törenle kendisine verildi. TR BOLOJ DE DEVR M Geçen hafta TÜ’deki doktora öğrencilerinin mezuniyet törenine katılmak üzere stanbul’a gelen Erdemir, törende yaptığı konuşmada ülkemizi yönetenlere çağrıda bulunarak ARGE’ye daha fazla yatırım yapmalarını ve lisansüstü (mastır ve doktora) öğrenimini özendirici yeni tedbirler almalarını istedi. Erdemir yeni mezunlara şöyle seslendi: “Gayrisafi milli hasıla bazında, 2010 verilerine göre, ARGE için ABD %2.7; Güney Kore %3; Japonya %3.3; srail %4.2 gibi çok büyük oranlarda harcamalar yaparken, Türkiye %0.8’lik bir oranla maalesef dünya sıralamasında bayağı gerilerde kalmıştır. Bu oranın ilk etapta %1’lere, daha sonra da kademeli olarak %2 seviyelerine çıkarılması çok isabetli olacaktır. ARGE‘ye yatırım yapmak adeta bir ulusun geleceğinin sigortası gibidir.” GELECEĞ M Z N S GORTASI ARGE’YE YATIRIM