Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ri mikropsuzlaştırma işi. 2. Aort – Uranüs’ün uydularından biri. 3. Sıvas’ın bir ilçesi – “Andrew …” (1770’e doğru yeldeğirmenleri için gelişmi bir kanat türü icat eden İskoçyalı mucit). 4. İndiyumun simgesi – “Hermann …” (Bozkır Kurdu ve Siddhartha’yı da yazan Alman yazar) – Sümer su tanrısı. 5. Özay Gönlüm’ün sazının adı – Çok gerekli – Kebabı da olur. 6. Organ, uzuv – Dokuma tezgahında tarağı tutan ağaç ya da metal parça – Kanat teleklerinin uzun ve serti. 7. Kimya gö ilginç SORULAR Su metabolizması Soru: Su metabolizması nedir ve nasıl çalışır ? Yanıt : Amerikan Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Bülent Yardımcı Dünyada yaşam için en önemli molekül sudur. Erişkin bir erkeğin vücudunun yaklaşık %60’ı sudur. Bu oran çocuklarda %6575, kadınlarda %50 civarındadır; yaşlandıkça yağ dokusunun artışına bağlı olarak azalır. Vücudumuzdaki suyun 2/3’ü hücrelerimiz içinde bulunur. Geriye kalan su, damarlarımızın içinde, dokular arasında, sindirim sistemi ve vücut boşlukları içinde bulunur. Su vücutta ısı düzenlenmesi, besin ve atık maddelerin çözünmesi taşınması ve elektrolit denilen anyon ve katyonların ( soyum, potasyum, klor, kalsiyum vb.) dengeli bir şekilde dağılımını düzenler. Su metabolizması için iki önemli organ vardır: Beyin ve böbrekler. Böbrekler su atılımının en önemli organıdır. Bir gün içerisinde böbreklerimizden 150180 litre su süzülür ve tekrar geri emilir. Vücuttaki su azaldıkça idrar çıkışı azalır, arttıkça idrarla su atılımı hızlanır. Beyin ise hipotalamusta yapılan vazopressin denilen hormonla su metabolizmasını düzenler. Vücuttaki suyun azaldığını algılayan ve susama hissini oluşturan algılayıcı ve uyarıcı hücreler yine beyinde bulunur. Dışkı ile de bir miktar su kaybedilir. Bunların dışında solunum yoluyla ve terleyerek su kaybederiz. Bu kayıplar ‘Görünmeyen Kayıplar’ olarak adlandırılır. Bunların artışı bazen hayatı tehdit eden tablolara yol açabilir. Bir insanın günlük su ihtiyacını net olarak söylemek her zaman kolay değildir. Çünkü birçok faktör su ihtiyacını değiştirebilir. Ortalama 70 kg civarındaki sağlıklı genç bir erişkinde idrar, terleme ve solunum yolu ile kaybedilen günlük su kaybı 1500 ml civarındadır. Ateşli hastalık, aşırı terlemeye yol açan rahatsızlıklar ve spor aktiviteleri, idrarın fazla çıkmasına neden olan ilaç ve hastalıklar bu miktarı arttırır. Bu nedenle tüm dünyada ortalama su ihtiyacı 8 bardak olarak tanımlanır. Aslında bu tanımlama bazen kafaları karıştırır. Bardak kapasiteleri 150, 200 veya 250 ml olabilir. Doğru tanımlama günlük su ihtiyacının en az 2000 ml civarında olması gerekliliğidir. Daha iri insanların ve erkeklerin su ihtiyacı daha çoktur. Sıcak havalar, hamilelik, ishal, güneşe uzun süre maruz kalma, ateşli hastalıklar, idrar söktürücüler, kontrolsüz şeker hastalığı, böbrek hastalıklarının bir kısmı su ihtiyacını arttıran durumlardan bazılarıdır. Su kaybı arttığında susama hissi oluşur, idrar rengi koyulaşır, dil ve cilt kurur, tansiyon düşer, nabız hızlanır, bilinç bulanıklığı ve halsizlik meydana gelir. Sağlıklı susama hissi ile insan su içmeye yönelir. Fakat yaşlılar, çocuklar, kronik hastalar ve bilinci bozulanlarda bu mekanizma sağlıklı işlemeyerek ciddi su azlığı oluşur. Buna ‘Dehidratasyon’ denir.Vücut suyunun %5’ini kaybedenlerde hafif, %10’unu kaybedenlerde orta, %15’ini kaybedenlerde ciddi dehidratasyon oluşur. Dehidratasyona girenlerin takibi iyi yapılmazsa su kaybı, böbrek yetmezliği ve ölüme kadar giden tablolara yol açabilir. İlginç bir konu da su azlığı kadar aşırı su tüketiminin de hayatı tehdit edebileceğidir. Su kaybı fazla olmadığı halde günlük 60007000 ml ve üzeri su tüketenlerde ‘Su Zehirlenmesi’ olabilir. Vücudumuzda su saf halde değildir. İçinde solid (katı) maddeler (tuz, protein, üre, şeker vb) içerir ve ‘Osmolarite’ olarak tanımlanan belli bir yoğunluktadır. Bu yoğunluğun fazla su tüketimi ile azalması kalp, böbrek ve beyin gibi hayati organlarımızı etkileyebilir. Vücudumuz için en önemli katyon olan sodyumun kandaki oranı ölçülerek aşırı su alımı ve su zehirlenmesi saptanabilir. Aşırı su alımında kandaki sodyum miktarı düşer.Yaz aylarında su metabolizması ile ilgili hastalıklar daha çok görülür. Çevre sıcaklığının artışı terleme ve buharlaşma yoluyla su kaybını arttırır. SOLDAN SAĞA 1. Tanınmış Türk beyin cerrahı – Arseniğin simgesi. 2. Ölümcül ve çok acı çeken hastanın yaşamına son verme – Zatürree. 3. Orhan Pamuk’un bir romanı – Sahne ışıkları – Küçük tekke. 4. “Tycho …” (1574’de, Hven adasında bir gözlemevi kuran, Danimarkalı gökbilimci) – Ödünç verme – Kabile bölümü. 5. İlkel benlik – Böcekbilim. 6. Asya’da bir ülke – Ahlakbilim – Çiçektozu. 7. Parola – Elçilik – “Pu …” (Çin’in Son İmparatoru). 8. Birinin tüm mal varlığ – Cevizin yeşil kabuğu ya da yaprağı. 9. Bir nota – Şart eki – Radyumun simgesi – Temel, esas. 10. Haberleşme – Sönmemiş kireç. 11. Yassı demir çelik ürünü – Kuzu sesi – Etilen gibi yapısına başka bir öğe ya da kök sokulabilen karbonlu hidrojenlerin genel adı. 12. Enerji – Küçük bal teknesi – Bir kan grubu – Yunancadabir harf. 13. Moda bir jimnastik türü – Nazlı, cilveli. 14. İngilizce görmek – Yeraltı suyunun tutan ve ileten kayaç ortamı – Küme. 15. Vilayet – Birçok organik maddeyi eritmekte kullanılan uçucu, kolayca alev alır, eter kokusunda bir sıvı – Diş köklerini kaplayan sert madde. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Astronomi – İlaç kullanmadan, yalnız ısı yardımı ile aygıt ve pansuman gereçleri gibi şeyle çümü – Hamız. 8. Orta Asya’da bir dağ sırası – Ahşap gemilerin omurgalarının uzunluğunca ve iki yanında borda kaplamalarının en dar yüzünü yerleştirmek için çılan keskin, sivri köşeli yuva – “Dario …” (İtalyan oyun yazarı). 9. Rubidyumun simgesi – Bir çeşit füze – Duyuru yoluyla. 10. Sonbaharda kuruyup dökülen ağaç yaprağı – Bir tür yaban turpu – Bir yüzey ölçüsü. 11. Verme, ödem – Basit şekerlerin orak adı – Tantalın simgesi – Evre. 12. Metalurjide bir işlem sonrası, metal yüzeyleri su ile yıkama – Matematikte 3,14 sayısı – Antik Anadolu’da bereket tanrıçası. 13. Burun iltihabı – “… Man” (Otizm konulu film) – Yarı. 14. Evet ünlemi – Kmer – Hollanda’nın plaksı – Letonya’nın başkenti. 15. Bir yaranın, bir maddenin, laboratuvar ya da ameliyat araçlarının taşıdığı ferment ve mikropları yok etme. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu R İ C H A R D B R İ G H T O D E O N İ L E E V E R N E B E R T İ L E R KO O V E R A S E O T AM V İ T OK A GA T T ON U R N T O S İ P P İ İ A DON S E P B U N O S T O OK P S İ A N R Y A Y E V A A H P A T O L İ Z İ N T E C A R S E N Ü R İ K R B A Ü L E R O L A T U R NON E İ GA B E L Y E N İ A N T N K E İ R İ N E L İ S L L A S L İ D F E A A L L A D C E A N P ON T A E d ü ş ü n SORULAR KAKURO Ender Aktulga [email protected] Kakuro sevdiğim bir bulmaca türü. Kakuro'yu bilenler, bu bulmacama neden Kakuro adını verdiğimi hemen anlayacaktır. a, 3 ile 45 arasında bir tam sayıdır. N ise a'nın bir fonksiyonudur ve a sayısının, 1 ile 9 arasındaki rakamların yinelemesiz toplamı olarak kaç değişik biçimde yazılabileceğini vermektedir. Örneğin N fonksiyonu, a = 10 için 9 değerini vermektedir: N(10) = 9 Gerçekten de 10 sayısı, 1 ile 9 arasındaki rakamların yinelemesiz toplamı olarak 9 değişik biçimde yazılabilmektedir: 10 = 1 + 9 10 = 2 + 8 SORU: N(a) değerleri10 = 3 + 7 10 = 4 + 6 nin en büyüğü kaçtır? 10 = 1 + 2 + 7 N(a) değerlerinin top10 = 1 + 3 + 6 lamı kaçtır? 10 = 1 + 4 + 5 10 = 2 + 3 + 5 10 = 1 + 2 + 3 + 4 241.sayıdaki “Dede’nin Bostanı” isimli bilmecenin yanıtı: 25.200 metre kare Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Necah BüyükduraAnkara, Ender Aktulgaİstanbul, Faruk Kozİzmit, Ahsen Canatİzmir, Aydın BingölAnkara, Aydın EsimBodrum, Alibey KudarAnkara, Pınar OkumuşMadison, USA, Fethi Kutmanİstanbul, Güngör Bingölİstanbul, Ahmet KasapsaraçoğluDenizli, Hamdi AtmacaKonya, Nurdan SeyrekZonguldak CBT 1243/16 14 Ocak 2011