Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 YUKARIDAN ilginç SORULAR Kas rga s ras nda deniz Soru: Kas rga eserken deniz ne kadar yükselir? Yanıt: Kaynak: New Scientist 4 Nisan 2009 Kasırganın okyanus üzerinde ilerleme hızına bakarak hangi bölgelerin sular altında kalacağı tahmin edilebiliyor. Kasırga sırasında, seller rüzgârdan daha fazla zarar verir ve daha fazla insanın ölümüne yol açar. Kasırganın şiddetini hakkında bir tahminde bulunmak için uzmanlar genellikle fırtınanın boyutu ve yoğunluğu ile ilgili bilgilerden yararlanırlar. Şimdi Baton Rouge’daki Louisiana State Üniversitesi’nden Joao Rego ve Chunyan Li kasırganın öne doğru hızının da önemli olduğunu; bu faktöre bağlı olarak, dalgaların yükseldiği en üst noktayı ve bu dalgaların karalar içine ne kadar ilerleyeceğini belirleyebileceklerini ileri sürüyor. Bu iki bilim insanı, Louisiana’da ve Teksas’ta, 2005 yılında Rita Kasırgası’nın etkilediği 30 bölgeden aldıkları ölçümlerden yararlanarak bir bilgisayar modeli geliştirdiler. Rego ve Li modeldeki rüzgârın hızını gerçekçi bir maksimum değere yükselttikleri zaman, dalga yüksekliğinin Rita’dakinden %7 oranında daha fazla olduğunu ve karaların içine doğru ilerleyen suyun hacminin ise %40 oranında azaldığını tespit ettiler. Bu da denize sahili olan bölgelerin daha fazla zarar gördüğü anlamına geliyor. Ancak bir bölge, deniz kıyısından ne kadar uzak ise o kadar az zarar görüyor. En yavaş fırtınalar için bunun tam tersi geçerlidir. Dalgaların yüksekliği azdır, ancak su karaların içine doğru daha fazla ilerler (Geophyscial Research Letters, DOI: 10.1029/2008GLO36953). Colorado, Boulder’deki Amerikan Atmosferik Araştırma Merkezi’nden Greg Holland bu konuda şunları söylüyor: “Bu sonuçlar fırtınanın etkisinin yoğunluktan başka faktörlere de bağlı olduğunu gösteriyor.” A A IYA 1. “Charles Hard …” (Lazeri bulan, Amerikalı mucit) – Havada on milyonda bir oranında bulunan renksiz, kokusuz asal gaz. 2. Küçük bitkilerin ortak adı – Tembellik – Bir kelebek türü. 3. Lüksemburg Televizyonu – İsrail’in plaka işareti – Ruh – Büyükanne. 4. Yurttaş Kane’in söylediği son sözcük – Finansal kiralama. 5. Sakınmadan, çekinmeden söylemek, konuşmak – Ordu (kısa). 6. Kobaltın simgesi – Bir SOLDAN SA A 1. “Evangelista …” (Barometreyi bulan İtalyan fizikçi) – Sayıboncuğu. 2. “Nikolaus …” (İlk dört zamanlı motoru yapan Alman mühendis) – Müstahkem yer – Merkür gezegeninin diğer adı. 3. Uyuşturucu bir madde – Alkolde eriyen hayvansal reçine. 4. Sodyumun simgesi – İskenderiyeli Heron’un bulduğu, subuharının hareket ettirici gücünü göstermeye yarayan cihaz – İçi koloit ya da yağ gibi sıvı ya da yarı sıvı bir madde ile dolu patolojik torba. 5. Doktorlar, hekimler – Büyük kadeh. 6. Oğuz Türklerinin 24 boyundan biri – “Erol …” (Türk müziği sanatçısı ve ressam) – Kalıtım. 7. Dünyanın birçok su kaynağını elinde bulunduran şirket – İlaç – Su. 8. Engel – Tavlada bir sayı – John Le Carre’ın romanlarındaki tanınmış casus tipi. 9. Dolmakalem – Kapı ve pencerelerin ağaç, taş ya da betondan üst eşiği. 10. Bitkisel – Tanrıtanımaz. 11. Olumsuzluk veren bir önek – Sunma – Gereç. 12. Ukrayna’da bir liman kenti – Bir uzay aracı – Bir organımız. 13. Peygamber – Ensiz – Datça’daki antik kent. 14. “Etienne …” (İlk içten yanmalı motorun tasarımını yapan, Belçikalı mühendis) – “Selim …” (yazar). 15. Rusçada evet – Çarlık Rusya’sında prenslere verilen unvan – Bir ay adı. nota – Çıplak vücut resmi – Azot elementinin eski simgesi – Slayt. 7. Mazhariyet – Bir nota – Sıvı ölçüm biriminin simgesi – Pekmez toprağı. 8. Atom bombasının babası olarak bilinen Amerikalı fizikçi. 9. “… Kardeşler” (İlk hareketli film kamerası olan sinematografı bulan Fransız mucitler) – Bir renkAsker. 10. Avrupa’da bir ülke – Duruk. 11. Hile, entrika – Birtakım alıştırma ve çağrışımlardan yararlanarak belleği geliştirme yöntemi. 12. İri taneli bezelye – Bir nota – Koca – Bir bağlaç. 13. İki parçalıa kadın mayosu – Uzunçaların kısa yazılışı – Redif. 14. Astatin simgesi – Sac ekmeği – Isın. 15. Spielberg’in bir bilimkurgu filmi – Maden, ayna gibi nesneleri parlatmak için kullanılan cila – Gümüş. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 J AM E S WA T S O N PAH 2 A R S A T A ATROP İ N 3 M İ T AK İ ME T RE EA 4 E S K TEP İ R ARK R 5 S T İ L O ER D KRA 6 WO P LU ANEM İ GO 7 A T L İ NE T WEN Z E L 8 T E L A T İ N KAT W U 9 T L N C AAR BOHR 10 ENDREADY KORE 11 E S E E F SANE AYR I 12 T WHO I AND KOR 13 K A T A M A R A N AT İ NA 14 İ Y O D Ü R DAL TON M 15 N A N R I KA MAR CA Vücut s cakl ile hava s cakl aras ndaki denge Soru: Normal vücut s cakl yakla k 36,5 derece oldu u halde, hava s cakl 36.5 dereceye yükseldi i zaman niçin terleriz? Yanıt: Kaynak: Scientific American, Nisan 2009 İnsan vücudu sürekli olarak büyük miktarlarda ısı üreten bir motora benzer. Bu arada motorun radyatörü daha sıcak iklimlerde ısıyı kolay kolay dağıtamaz. Isı, vücudun dokularının yaptığı iş sonucunda çıkartmış olduğu bir yan üründür Kalp, diyafram ve bacak kaslarının kasılması; sinirlerin elektriksel özelliklerini koruyan iyon pompaları; yiyecekleri parçalayan ve yeni dokular oluşturan biyokimyasal reaksiyonlar, vücut ısısı üreten işlerden birkaçıdır. Aktif iç organların yarattığı bu fokurdayan yanardağ yüzünden vücudun çevresine doğru bu ısıyı dağıtması gerekir. Bunun için kanı derinin yüzeyine yakın bölgelerden geçirir, nemli ve sıcak havayı soluk ile birlikte dışarı verir ve ter olarak buharlaştırır. Bu işlevler çevre sıcaklığının 21 derece civarında olduğu ortamlarda sorun yaratmadan gerine getirilir. Bu, insanların kendilerini en rahat hissettiği sıcaklıktır. Ancak çevre sıcaklığı vücut sıcaklığına yaklaştıkça dağıtım işlevi optimal düzeyin altına iner. Bir de nem oranı yüksekse insan çevre sıcaklığını daha da yüksekmiş gibi algılar. Nem oranı özellikle çok önemlidir, çünkü vücudun üzerindeki su, büyük miktarda ısı emer ve bunu buharlaşma yoluyla dağıtır. Suyun buharlaşmasına engel olabilecek her şey (nemli hava, rüzgâr olmaması, ağır giysiler vb..) terlemeyi artırır ve insanı rahatsız eder. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu d ü ş ü n SORULAR MATEMATİK Düzenleyen: Naim UYGUN 1150.sayıdaki “Satranç Tanesi ve Pirinç Taneleri” isimli bilmecenin yanıtı: 3432 değişik yoldan gidilir. En çok 101 pirinç tanesi yiyebilir. Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Necah BüyükduraAnkara, Süleyman Çevikerİstanbul, Güngör Bingölİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Namık Çatalsakalİstanbul 1149.sayıdaki bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Sami AkpınarÇorum YOU + KNOW + WELL =7 x ( HOW + TO ) + KILL eşitliğinde sıfırdan dokuza kadar rakamlar kullanılmıştır. E ve L harfleri aynı asal rakamı temsil etmektedir. KNOW, WELL, KILL kelimelerinin temsil ettikleri sayıların hepsi asaldır. 10 Nisan tarihli bulmacanın çözümü SORU: KOYUN kelimesinin temsil ettiği sayı kaçtır?