Katalog

SON ARAŞTIRMALAR BEYİN HASTALIKLARININ TANISI İÇİN KÖK HÜCRE ÇİPİ Alman bilim insanları beyindeki bozuklukları teşhis eden özel bir kök hücre çipi geliştirdi (Düsseldorf Üniversite Kliniği). Yeni yöntemde beyin suyu, farelerin embriyonik kök hücrelerinden elde edilen sinir hücreleriyle birleştiriliyor. Kafatasıbeyin travması geçiren hastalarda sinir hücresi ağındaki etkinlik, biyolojikelektronik çip üzerinde önemli ölçüde farklı görünmekte deniyor “Annals of Neurology” dergisindeki yazıda. Normalde bilgisayar ekranında görülen sağlıklı sinir hücrelerinin hareket motifleri ise eksik. Bu farklılık, sırt omuriliği ve beyni sıvı bir kılıf gibi saran beyin suyundaki aminoasitlerin farklı yoğunluğu ve içerikleriyle ortaya çıkmakta. Yakında insanlarda denenmesi planlanan yöntem için sinir hücresi malzemesinin yeniden programlanmış cilt hücrelerinden (insana ait) elde edilebileceğini söylüyor tıp uzmanı Marcel Dihne ve fizikçi Stephan Theisis. Bu şekilde etik açıdan sorun yaratan embriyonik kök hücrelerine gerek kalmayacak. Yeni tanı yöntemi öte yandan çipin beden dışında (in vitro) kullanılması nedeniyle de tamamen problemsiz işlemekte. Ayrıca “sinir hücrelerinin canlı ağı” bir kez elektrot alanlı çipe aktarıldığında uzun bir süre kullanılabilmekte. Araştırma, beyin suyu ve sırt omuriliği kanalının beyin fonksiyonu için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. İnsanın sinir hücreleri ve beyin suyu birbiriyle daha uyumlu olduğu için şimdiye dek yalnızca fare hücreleriyle test edilen tanı yönteminin, insanlar üzerinde denenmesiyle daha kesin sonuçların elde edilmesi bekleniyor. nüyorlardı. Melbourne Monash Üniversitesi anatomi uzmanı John Hayman şimdi tüm bu hipotezlerin çürütüldüğünü açıkladı. Hayman’a göre Darwin’in rahatsızlığı sislik kusma sendromuydu. Baş ve karın ağrısı, bulantı ve yeniden ortaya çıkan cilt enfeksiyonlarıyla kendini belli hastalık her ne kadar genelde çocuklarda görülse de yetişkinlik döneminde de ortaya çıkabiliyor. Bilim adamının korkusu sorunları değil hastalıkları yüzündendi diyor Hayman. meme kanseri antijenleri bir nano detektör tarafından kaydedilmekte. Yeni yöntem sayesinde bilim insanları çok düşük miktarda kanser işareti bulunsa bile (mesela mililitre başına gramın milyarda biri kadar) kanseri teşhis edebiliyorlar. Oysa halihazırdaki yöntemlerle kandaki kanser işaretleri ancak belli bir yoğunlukta bulundukları zaman tespit edilebiliyor. Araştırmacılar nano cihazlarla aynı anda çeşitli işaretlerin örneğin kanser ve kalpdolaşım hastalıkları gibi saptanabileceğini söylüyorlar. Yeni sensörlerin diğer olumlu bir tarafı da ucuza üretilebilecek olması. (Nature Nanotechnology) Keçiler geri dönüyor Şili’nin 667 km açığında bulunan Juan Fernandez Adaları %62’si endemik (bir bölgeye özgü) olan 209 çeşit bitki türünü barındırıyor. Şimdi bu bitkiler adalarda yaşayan tavşan, keçi ve sıçanların tehdidi altında. Adalar bu zararlılarla ilk kez 1574 yılında tanıştı. Bu tarihte adaları keşfeden İspanyol denizci Juan Fernandez, buralara yolu düşen denizcilerin yiyecek sıkıntısı çekmemesi için dört adet keçiyi adalara bırakmıştı. 1704 yılında bir İngiliz gemisiyle adalara gelen Alexander Selkirk isimli denizci, kaptan ile ters düşünce o zamanki adı Isla Mas a Tierra olan adada kalmaya karar verdi. Ne var ki 4 yıl adaya hiçbir geminin uğramaması sonucunda burada mahsur kaldı. Daniel Defoe’nun, Selkirk’in öyküsünden esinlenerek Robinson Crusoe isimli romanını yazdığı söyleniyor. Daha sonra adanın adı Robinson Crusoe olarak değiştirilmiş. Zengin doğası nedeniyle Juan Fernandez Adaları, “Bitkilerin Galapagos”u olarak tanınıyor. Bilim adamları adalarda bugüne dek 131 adet endemik bitkiyi teşhis ettiler. Bu da, adaların endemik bitki yoğunluğu açısından dünyanın en zengin bölgesi olduğu anlamına geliyor. 131 bitki türünün 123’ü tehdit altında. Adalardaki bitkilerin en büyük düşmanı bugün sayıları 3.500’e ulaşmış olan keçiler. Keçilerin 400 yıllık istilası sonucunda bereketli vadiler, zengin ormanlar kendilerini yenileyemez hale geldikleri için giderek çoraklaşmış. Şimdi çevreciler bu değerli adaları keçilerin tahribatından korumak için yeni stratejiler geliştiriyor. Bunlardan biri de 1574 yılında İspanya’dan getirilen keçilerin, keçi nüfusunun giderek azaldığı İspanya’ya geri döndürülmesi. KAN TESTİ İLE HIZLI KANSER TANISI İKİ MARS UYDUSU İLK KEZ AYNI FOTOĞRAF ÜZERİNDE Mars’ın iki uydusu Phobos ve Deimos, ilk kez birlikte aynı kare üzerinde görüntülendi. Yapılan açıklamalara göre görüntüler ESA’nın “Mars Express” uzay sondasındaki yüksek çözünürlüklü bir stereo kamerayla alınmış. İki Mars uydusunun arka arkaya sıralanması çok ender bir görüntü diyor astronomlar. Görüntülerin alınabilmesi için en yüksek çözünürlük ve uzun vadeli hesaplar gerekliydi. Çekimler sırasında Phobos sondaya da İlk kez kandaki verilerle yalnızca birkaç dakika içinde kanser tanısı yapabilen bir nano sensör geliştirildi. Yeni yöntemle, kanserin işaretleri (sadece bir tümörün varlığında kanda görülen moleküller) çok düşük bir yoğunlukta bile saptanabiliyor. Nano aletler, birkaç gün içinde sonuç veren analiz yöntemlerinden çok daha hızlı olduğu için gelecekte hızlı kanser tanısı için doktorların yazıhanelerinde bile kullanılabilir, diyor bilim insanları. Gerçi son on yıllarda çeşitli türlerde nano sensörler geliştirilmişti, fakat bunlarla hiçbir işlemden geçmemiş kanı analiz etmek zordu. Nitekim kan, protein ve iyon gibi kanser işaretlerinin tanınmasını zorlaştıran parçacıklar içermekte. Yale Üniversitesi’nde Mark Reed yönetiminde çalışan araştırmacılar işte bu zorluğu aşabilmek için tıpkı bir filtre gibi çalışan bir nano cihaz geliştirdiler. Alet, kanser işaretlerini yakalayarak bir mikroçipte toplarken, diğer içerikler kana geri gidiyor. Böylece ikinci adımda mesela prostat veya ha yakındı. Mars Express sondasına olan uzaklığı sadece 11.800 km idi ve Mars’ın çevresini yalnızca 7 saat 39 dakika içinde tamamlıyordu. Deimos ise çekim sırasında 26.200 km uzaklıktaydı. Kamera bir buçuk saat içinde toplam 130 görüntü almış. Hazırlayan: Nilgün Özbaşaran Dede DARWIN’İN HASTALIĞI NEYDİ? Darwin yetişkinlik döneminin önemli bir kısmını sağlık sorunlarıyla geçirdi. Avustralyalı bir doktor, sağlık sorununun “sislik kusma sendromu” olduğuna inanıyor. Darwin, bulantı, halsizlik, baş ağrısı ve cilt bozuklukları yüzünden o kadar çok rahatsız oluyordu ki toplumdan uzaklaşmış, yolculuklara çıkamaz hale gelmişti. Bu sorunlar 19. yy’dan itibaren çeşitli spekülasyonlara yol açmıştı. Doktorlar ortakulak iltihabı, arsenik zehirlenmesi veya tropik parazit enfeksiyonu gibi hastalıklar üzerinde dururken, psikologlar, Darwin’in hipokondri (hastalık hastalığı), panik bozukluğu veya evlilik sorunlarına sahip olduğunu ya da babasına karşı bastırılmış öfke beslediğini düşü Araştırma PANDA KALITIMI 2.4 MİLYAR BAZ ÇİFTİNDEN OLUŞUYOR Soyu tehdit altında bulunan büyük pandanın kalıtımını çözen bilim insanları böylece ilk kez bir ayının genomunu çözdü. Sekanslar, pandaların özel beslenme ve üreme alışkanlıkları hakkında bilgi vermekte. Gen yapılarından anlaşıldığı üzere büyük pandalar (Ailuropoda melanoleuca) mesela genetik donanımları yüzünden değil, buna uygun bağırsak floraları yüzünden sadece bambuyla besleniyorlar. Beijing Genom Araştırma Enstitüsü’nde Jun Wang yönetiminde çalışan araştırmacıların analizleri pandalar hâlâ etin değerlendirilmesi için gerekli kalıtım özelliklerini taşıdıklarını göstermiş. Panda kalıtımı 2.4 milyar baz çiftinden oluşmakta ve yaklaşık olarak 21.000 gene sahip deniyor “Nature” dergisinde. Şimdiye dek 2.25 milyar kalıtım yapıtaşı birleştirilmiş, geriye kalanların, sekansların tekrarları olduğu sanılmakta. İnsanın kalıtımı 3 milyar, köpeğinki ise 2.45 milyar baz çiftinden oluşmakta. Tahminlere göre Çin’in batısındaki dağlık bölgelerde geriye sadece 25003000 panda kalmış. Bunun nedeni pandaların çok yavaş ürüyor olmaları. Diğer bir neden de yaşam alanlarına insanlarca zarar verilmesi diyor uzmanlar. CBT 1188/ 4 25 Aralık 2009