Katalog

GÜNDEM Bilim Dili ve Türkçe ‘Manevi Mirasım Bilim ve Akıldır!’ “Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve bilimin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve bilimin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar.” Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip’in sorusuna Mustafa Kemal’in yanıtı. Kaynak: İsmet Giritli, Kemalist Devrim ve İdeoloji, İ.Ü. Yayınları Geçen Gündem konusunu bu hafta da sürdüreceğim. Bilim, en üst insan faaliyetlerinden biridir. Şüphesiz, düşün ve yazın alanlarıyla birlikte. Bilim doğanın diliyle davranır, konuşmaya çalışır. Yine canlılar dünyasının en ilginç örgütlü birimi olan insan ve topluluğunu da yine “bu dille” anlamaya çalışır. Bilimle uğraşanlar toplumun en etkin insanları arasındadır; ürettikleriyle de toplumunu hemen bütün kesimlerini etkilerler: Bu etki siyasetten, düşün, yazın ve bütün diğer mesleklere kadar, dalga dalga topluma yayılır.. Hele günümüzde oluşturduğu geniş ekonomik ve sosyal değerleriyle de etkileme gücünü üst düzeye çıkarmıştır.. Bu açıdan bakarsak bilim ve dili, Türkçeleşebildiği ölçüde, ulusal birliğin oluşmasına ve gelişmesine de yardımcı olur... Sadece bu kadar değil, Türkçeyi bilim dili olarak geliştirebildiğimiz sürece, şüphesiz Türkiye çağdaş toplumlar arasına daha çok girecektir. Çağdaşlaşmayı, bilim ve teknoloji üreten bir ülke olabildiğimiz ölçüde gerçekleştirebiliriz, buna paralel olarak Türkçe de bilim dili olarak gelişmelidir. Ayrıca kendi diliyle düşünen, yazan, çizen, üreten insanların, kendi dilleri üzerinde de kıskanç olmaları kadar doğal bir şey olamaz. İyi ve uluslararası kalitede yetkin ve etkin bir dil, ulus olarak kendimize olan güveni de artırır ve varoluşumuzu güçlendirir. Hemen her alanda, ekonomi anlamında, sanat ve edebiyat anlamında, felsefe ve düşünce anlamında; eğitim, bilim ve teknoloji anlamında evrensel ölçeklerde üretemeyen ülkelerin çağdaşlaşması zordur, ulusallaşması da zordur; diline sahip çıkabilmesi ve bunu ulusal birliğin güçlü bir aracı olarak geliştirmesi de zordur... Aslında, bu açıdan baktığımızda bütün bu zorlukları dta şu veya bu ölçüde, az veya çok yaşadığımızı görmüyor muyuz? *** Türkçe’nin bilim diil olarak gelişmesinde/geliştirilmesinde Kuruluş’umuzdan beri Başta Atatürk olmak üzere büyük çaba harcanıyor.. Atatürk’ün geometri kitabı yazdığını, bugün kullandığımız üçgen gibi pek çok geometri terimini Türkçeye kazandırdığını biliyoruz. Atatürk bir millet yaratırken, bunun en önemli bileşeninin dil olduğunu biliyordu. Türk Dil Kurumu‘nu kurduğu gibi, bu kurumun ebedi hayatta kalabilmesi ve dilimizi durmadan yeniden üretebilmesi ve geliştirebilmesi için bir servet bağışladı! Bunu bir de Tarih Kurumu için yaptı. Ortak bir dil ve tarih, ulus olmanın başlıca unsurlardır. Atatürk’ün aslında Anadolu gölüne çaldığı bu maya tutmuştur. Dilimiz başıboş bırakılmış değildir. Her ne kadar eğitimi yönetenler sık sık aymazlık içinde bulunsalar bile.. Dilcilerimizin, kurumlarımızın, bilim insanlarımızın durmadan dile katkıda bulunma çabaları, bu mayanın tuttuğunun kanıtlarıdır... Bugün evrensel terimlerin, sözcüklerin, kavramların ulusal dilde karşılıklarını arayan, bulan ve öneren onlarca çalışma var. Önerdiklerinin pek çoğunu kullanıyoruz. Ulusal çapta “Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Projesi”ni de Türkiye Bilimler Akademisi yürütüyor: Sosyal Bilimler Terimleri Sözlüğü, Doğa Bilimleri Terimleri Sözlüğü Tıp Terimleri Sözlüğü ve Mühendislik Terimleri Sözlüğü olarak 4 cilt ve 4 genel başlık altında onlarca bilim dalı saptandı ve bütün bilim disiplinlerini kapsayacak şekilde ve 400’den fazla bilim insanının katkıda bulunduğu kapsamlı bir çalışma yürütülmekte. Akademi’nin internet sitesindeki bilgilere göre bazı disiplinlerde çalışmalar da bitmiş durumda. Cumhuriyet BİLİM VE TEKNOLOJİ Sayı: 1181 6 Kasım 2009 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk GENEL YAYIN YÖNETMENİ İbrahim Yıldız YAYIN YÖNETMENİ Orhan Bursalı SORUMLU MÜDÜR Miyase İlknur GÖRSEL YÖNETMEN Tüles Hasdemir Kültür Karıncaları’na Büyük Ödül Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı’nın yürüttüğü Kültür Karıncaları Projesi, 2009 Yılı Avrupa BirliğiEuropa Nostra Kültürel Mirasa Duyarlılık Eğitimi Ödülü’nü İstanbul’da törenle aldı. Europa Nostra’nın verdiği ödülün töreni Aya İrini’de gerçekleşti. Törene Devlet Bakanı Egemen Bağış ve Europa Nostra Genel Sekreteri Sneška QuaedvliegMihailovic de katıldı. Mihailovic, “Proje, genç neslin yaşadığı çevrenin tarihinin ve anlamının farkına varması, anlaması ve takdir etmesine yardımcı olmaktadır. Bu sayede ileride çocuklarımızın, değer verdikleri şeyleri korumaları yönünde bir bilinç geliştirmelerini sağlayacak tohumlar ekilmektedir,” dedi. Vakıf Başkanı Selim Seval “Anadolu coğrafyası medeniyetlerin beşiğidir. Avrupa’nın temel taşları burada. Bu nedenle kültürel mirasımızın korunması için toplumda bu konuya yönelik bilincin ve duyarlılığın geliştirilmesi şart. Kültürel miras konusunda da öncelikli olarak çocukları ve gençleri hedef aldık. Projenin fikir annesi Lütfiye Eroğlu’na teşekkür etmek istiyorum” dedi. Kültür Karıncaları Projesi, ilköğretim çağı çocuklarına, özel eğitimden geçmiş kültür gönüllüsü gençler aracılığıyla tanıtılıyor. Proje, çocuklardaki kent kültürü bilincinin gelişmesini de sağlıyor. Vakıf, Türkiye’nin tarihsel ve kültürel mirasını koruyan ve tanıtan faaliyetleriyle biliniyor. Europa Nostra ise Avrupa’da 45 ülkede faaliyet gösteren 250’den fazla sivil toplum kuruluşunun temsil edildiği bir platform. Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi ve UNESCO’nun desteğiyle kültürel miras üzerinde halkta bilinç yaratmak, koruma tekniklerini geliştirmek, sivil mimarinin planlanmasını sağlamak amacıyla kuruldu. Her yıl düzenlediği yarışmalarla bu konularda çalışmalar yapan kişi ve kurumlara destek veriyor. (www.kulturbilinci.org/karincalar ; www.europanostra.org) Gelecek Cuma’ya kadar, hoşçakalın… obursali@cumhuriyet.com.tr Sağlık sayfası VKV Amerikan Hastanesi’nin katkıları ile hazırlanmıştır YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No: 2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212.3437274 Faks: 0212.3437264 CUMHURİYET REKLAM Tel: 0212.2519874/3437274 Yerel Süreli Yayın BASKI DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul CBT 1181 / 3 6 Kasım 2009