Katalog

Sağlık Tiroid Nodülleri Tiroid bezi boynun ön tarafında, nefes borusunun önünde, her iki tarafa doğru uzanan bir salgı bezidir. Tiroid bezi T3 ve T4 adı verilen ve metabolizmanın hızını idare eden çok önemli hormonları salgılar. Tiroid bezinin her türlü büyümesine “guatr” denir. Bunun da en sık nedeni nodüler guatrdır, yani nodüllerle oluşan guatr. Bu nodüller, tiroid bezi içerisinde çeşitli nedenlerle meydana gelen ve değişik özellikler gösterebilen kitlelerdir. Prof. Dr. Tarık Terzioğlu Uzm. Dr. Hüseyin Yüce Bircan Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Genel Cerrahi Departmanı, Endokrinoloji, Diyabet ve Endokrin Cerrahisi Ünitesi Prof. Dr. Tarık Terzioğlu Uzman Dr. Hüseyin Yüce Bircan T iroid nodülleri oldukça sık görülür. Son zamanlarda ultrasonografi alanında teknoloji ve deneyim çok geliştiği için çok küçük nodüller de tespit edilebilmekte ve genel popülasyonda nodül sayısı daha yüksek hesaplanmaktadır. Dünya nüfusunun %50’ sinden fazlasında tiroid bezinde nodül mevcuttur. Tiroid nodülleri yaşla birlikte artar. Bu aynı zamanda tiroid bezinin de yaşlanması anlamına gelir. Birçok nodül zararsızdır ve tedavi gerektirmez. Ancak tüm nodüllerin yaklaşık % 5’i kanser olma eğilimindedir ve bu nedenle dikkati gerektirir. Tiroid nodülleri, kadınlarda, erkeklere göre daha sık görülmekle beraber, erkeklerde görülen nodüllerin kanser olma olasılığı daha yüksektir. Genel olarak bir nodülün kanser olma olasılığı düşük olsa da tüm nodüller hekim tarafından değerlendirilmeli ve özellikleri belirlenmelidir. Çoğunlukla tiroid nodüllerinin nedeni bilinmese de, nodül oluşumunda bazı risk faktörleri bilinir. (Besinlerle yeterli iyot alınmaması, ailede nodül öyküsü olması, bazı tiroid hastalıkları –Hashimoto hastalığı gibi). Birçok tiroid nodülü ağrı vs. gibi bir belirti olmaksızın rutin boyun muayeneleri sırasında saptanır. Bu yüzden kişiler, periyodik muayenelerini yapan hekimlerin (örn: aile hekimi, işyeri hekimi, checkup hekimi, kadın doğum uzmanı gibi) boyun muayenesinin de bu rutin kontrollerin bir parçası olarak yapıldığından emin olmalı. Bazı nodüller çok küçüktür ve saptanması zordur. Bazı nodüller ise boyuna karşıdan bakıldığında bariz olarak görünebilir. Saptanan tiroid nodülünün yapısı hastanın tıbbi özgeçmişi ve fizik muayene ile beraber değerlendirilmelidir. Hastanın tıbbi geçmişi önemli, çünkü bazı tiroid kanserleri ailesel olabilir. Bazı tiroid kanserleri başka hormonal problemlerle beraber olabilir. Özellikle genç yaşta baş boyun bölgesinden radyasyona maruz kalma tiroid kanserlerine neden olabilir. Bir nodülün kanser olma olasılığını artıran bazı karakteristik özellikler vardır: •Tiroid glandında tek nodül •Sert nodül •Boyun bölgesindeki lenf düğümlerinde büyüme •Tiroid hormonu tedavisine rağmen küçülmeyen nodül •Tiroid glandında nodül saptandığında birtakım radyolojik tetkikler ve laboratuvar testleri yapılır. TİROİD ULTRASONU Ultrason, ses dalgalarını kullanarak tiroid bezinin yapısını ve içerdiği nodüllerin natürünü anlamaya yardımcı bir görüntüleme yöntemidir. Nodüllerin katı, sıvı ya da kompleks bir içeriğe mi sahip olduğunu anlamamıza yardımcı olur. Ultrason aynı zamanda düzenli izlenen nodüllerin yapı ya da boyutlarındaki olası değişiklikleri de anlamamıza yardımcı olur. Eğer nodül çok küçükse ve hissedilemiyorsa (genellikle 1.5 cm’den küçük nodüller) ve eğer tiroid kanserleri için bir risk faktörü yoksa 6 ay sonra tekrar bir fizik muayene ile değerlendirme tavsiye edilebilir. Eğer nodül hâlâ belirgin değil ise nodülün büyümesi yıllık fizik muayene ile takip edilebilir. Bazı hekimler bu küçük nodüllere de ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılmasını savunur. Bu konu tiroid ile ilgilenen hekimler arasında tartışmalıdır. Nodül 1.5 cm’den büyükse ve buna rağmen hekim tarafından rahatça muayene ile hissedilemiyorsa, ultrason eşliğinde gerçekleştirilecek bir aspirasyon biyopsisi genellikle önerilir. lık takip altına alınabilir. Eğer 6 ay sonraki değerlendirmede nodül boyu büyümüşse ikinci bir İİAB yapılır ve sonraki değerlendirmeler bu ikinci biyopsi sonucuna göre yapılır. Biyopsi sonucu iyi huylu ise de bazı durumlarda cerrahi kararı verilebilir. Nodül, solunum yollarına ya da yemek borusuna baskı yapıyorsa (solunum sıkıntısı ve/veya yutma güçlüğü yaratıyorsa) ameliyat gerekli olabilir. Eğer bu tip sıkıntılar varsa ve yıllar içerisinde bunun üzerinde durmayıp ameliyattan kaçılırsa nodül büyümeye devam edecek ve acil bir ameliyat gerekebilecektir. İyi huylu nodüllerde ameliyat kararı verilebilecek bir başka durum da kozmetik nedenlerdir. Birçok kişi tiroid nodülünü saklamak için fular, eşarp gibi aksesuarlar kullanmak zorunda kalabilir. Oysa tiroid cerrahisi sonrası oluşan ameliyat kesisinin izi çoğunlukla, boyunda dışarıdan görülebilen bir nodülden daha estetiktir. Malign(kötü huylu/habis): Eğer biyopsi sonucu kötü huylu ise cerrahi bir girişim gereklidir. İğne biyopsisi ile konulmuş bir kanser tanısı neredeyse %100 doğrudur. Belirsiz (şüpheli): Bazen nodülden yapılan biyopsi sonucu “şüpheli” olarak rapor edilir. Böyle bir durumda kanser riski %1060 arasındadır. Bu durumda da cerrahi girişim uygun bir yoldur. Tanısal olmayan biyopsi (yetersiz): Bazen sonuç tanısal olmaktan uzaktır. Böyle durumlarda kanser oranı %10’dur. Tekrarlanan biyopsi sonucu da yetersiz olursa çok yakın takip ya da ameliyat önerilebilir. TİROİD SİNTİGRAFİSİ Tiroid sintigrafisi eğer TSH adı verilen hormon düşükse önerilir. Tiroid sintigrafisi nodülleri iyot tutma yeteneklerine göre sınıflandırılır. Sintigrafide fonksiyon göstermeyen nodüller, “soğuk” nodül, aşırı fonksiyon gösteren nodüller ise “sıcak” nodül olarak değerlendirilir. Sintigrafi, iyi huylu nodülleri, kötü huylulardan ayıramaz. Sadece nodülün fonksiyonel durumuna dayanarak kötü huylu hastalık olasılığını doğrulamaya yardımcı olabilir. Kötü huyluluk, soğuk nodüllerin %16'sında; sıcak nodüllerin ise yaklaşık %4’ünde görülür. Yani; soğuk nodüllerin kötü huylu olasılığı artsa da; çoğu iyi huyludur ve sıcak nodül varlığı da kötü huylu olma olasılığını ortadan kaldırmaz. BİYOPSİ (İNCE İĞNE ASPİRASYON BİYOPSİSİ) Biyopsi, tiroid nodülü içerisinden bir miktar doku ya da sıvı içeriğin bir iğne yardımı ile mikroskop altında incelenmek üzere alınması işlemidir. Alınan materyal sitopatolog tarafından incelenir. Güvenli bir işlemdir ve ofis şartlarında yapılabilir. Biyopsi sonucuna göre tedaviye bir yön verilebilir. Sitopatolog, ince iğne aspirasyon biypsisi (İİAB) sonuçlarını 4 kategoride rapor eder: * Benign (iyi huylu/selim): Birçok nodül iyi huylu olarak rapor edilir. Benign olarak değerlendirilen nodül, 6 ay sonraki takipte küçülmüşse ya da aynı boydaysa yıl 2009 Eğitim Onur Ödülü Doğan Kuban’a verildi Ulusal Eğitim Derneği tarafından her yıl verilmekte olan Eğitim Onur Ödülü, bu yıl Türk ve Anadolu mimarlık eğitiminin dünyaca tanınmış hocalarından Prof. Doğan Kuban'a verildi. 16 kişilik seçici kurul tarafından yüksek bir oyla seçilen Kuban için 24 Kasım Öğretmenler Günü'nde Ankara'da bir ödül töreni yapıldı. Açılış konuşmasını Ulusal Eğitim Derneği Genel Başkanı Zeki Sarıhan’ın yaptığı törende, plaket sunumunu takiben Kuban da bir konuşma yaptı. Mimarlık, mimarlık eğitimi ve tarihi, Anadolu mimarlık kültürü ve benzeri konularda yayımlanmış 23 kitabı bulunan, halen Bilim ve Teknoloji dergisinde dil ve kültür üzerine haftalık yazılar yazan Kuban 1926 doğumlu. 1949'da İstanbul Teknik Üniversitesi'nden mezun oldu. 1965'te profesör olan Kuban 19741977'de İTÜ Mimarlık Fakültesi Dekanlığını yaptı. Bir çok ülkede İslam ve Türk sanatı dersleri veren, restorasyon ve kazı çalışmalarında bulunan Kuban, mimarlık alanıyla ilgili enstitüler, araştırma merkezleri, vakıflarda kuruculuk ve başkanlık yaptı, bu alanla ilgili dergiler çıkardı. Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu gibi kurumlarda görev aldı. ODTÜ’de Büyük Buluşma 13. Elektrik, Elektronik, Bilgisayar, Biyomedikal Mühendisliği Ulusal Kongresi bu yıl ODTÜ’de düzenlenecek. “Teknolojide Buluşuyoruz” teması ile ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde 2326 Aralık 2009 tarihlerinde gerçekleştirilecek kongrede elektrik, elektronik, bilgisayar ve biyomedikal mühendisliği konularında ilgili kişiler biraraya gelerek deneyimlerini paylaşacaklar. Kongrede üniversitelerde yürütülen araştırmaların paylaşılması ve yeteneklerin duyurulması, endüstriyel uygulamaların ihtiyaçlarının iletilmesi ve meslek odalarının bakış açılarının dile getirilmesi hedefleniyor. CBT 1184 / 13 27 Kasım 2009