Katalog

Sağlık Lenfomalar üzerine bilmemiz gerekenler Deri kanserlerini değerlendirme dışı tutarsak, erkekte prostat, akciğer, kolon, mesane kanserinden; kadınlarda ise meme, akciğer, kolon, over kanserinden sonra 5. en sık görülen kanser, lenfomalar.. Ülkemizde Lenfoma tanı ve tedavisi için, hematolog, onkolog, hematopatolog, radyasyon onkolojisi uzmanı, kemoterapi hemşireleri ve psikiyatrın, bir orkestra ahengi içinde çalışmasını gerektiren merkezlere gereksinim vardır. Lenfomalar üzerine Ferhanoğlu ayrıntılı bilgi veriyor. Prof. Dr. Ahmet Burhan Ferhanoğlu, VKV Amerikan Hastanesi, Hematoloji Bölüm Başkanı Lenfoma nedir, kaç türü vard r? Bazı meslek gruplarında (çifçi, bahçe işleri yapanlar, resLenfomalar, immün sistemi oluşturan hücrelerden samlar, boyacılar, kurşun endüstrisinde çalışanlar, plastik oluşan kanserlerdir. Lenfoma tipi, uzman hematopatalog ta yapımı ile uğraşanlar, çatı ve musluk tamircileri) lenfoma rafından, şüpheli örnek üzerinde yapılan histolojik değer riski artmıştır. lendirmeye göre Hodgkin ve Hodgkin dışı (NonHodgkin; Kaç tür lenfoma var? NHL) lenfomalar olmak üzere başlıca iki ana gruba ayrılır. Non Hodgkin Lenfoma içerisinde çok çeşitli özellikÜlkemizde tanı konulan lenfomaların % 20’sini Hodgkin, lere sahip yaşam beklenti süresi ve tedavi farklılığı olan 38 %80’ini ise NHL oluşturmaktadır. farklı lenfoma alt tipini içinde barındırır. Lenfoma sınıflaLenfoma s kl n n son y llarda artt n söyleyebilir masının sık değişmesinin ana nedeni, sadece mikroskobik Ahmet Burhan Ferhanoğlu miyiz? değerlendirmenin tanı için yeterli olmaması ve bu nedenGörülme sıklığının yıllar içinde arttığı biliniyor. AIDS le özel boyama yöntemleri ve genetik yöntemlerin bir araHastanın mide bağırsak yakınmaları lenfomaya özgün sıklığındaki artışın bu yükselişte payı olsa da, tek başına len da kullanılması, patoloji uzmanları arasında hekim için çok foma sıklığındaki artışı açıklayamıyor. Bağışıklığı baskıla önemli olan tanı birlikteliğini sağlama çabalarından kay olmayıp, karın ağrısı, bağırsakta kramp tarzı ağrılar en sık rastlanan yakınmalardır. Midebağırsak sisteminde kanama yıcı ilaçların tedavi amaçlı kullanımındaki artışın (Romatoid naklanmaktadır. genel olarak mide veya kalın bağırsak kaynaklı olup lenfomalı artrit hastaları, organ nakli yapılan hastalar) lenfoma sıkLenfoman n bulgular neler? lığındaki yükselmenin bir nedeni olduğu söylenebilir. Hastanın hekime başvurusunda sıklıkla ağrısız lenf be olguların %30’undan azında görülür. Bağırsak tıkanması veNHL ileri yaşta ve erkeklerde daha sık görülmekte. zi büyümesi ile karşılaşılır. Daha çok boyun bölgesinde bü ya bağırsakların delinmesi özellikle Burkitt veya intestinal Deri kanserlerini değerlendirme dışı tutarsak, erkekte yümüş lenf bezleri tespit edilir. Hastaların %25’inden T hücreli lenfoma gibi agresif lenfoma seyrinde karşımıza prostat, akciğer, kolon, mesane kanserinden; kadınlarda ise azında ateş, kilo kaybı gibi sistemik semptomlar görülür. çıkar. Mantle hücreli lenfoma, hastaların % 2030’unda mimeme, akciğer, kolon, over kanserinden sonra 5. en s k gö Sistemik semptomlar daha çok ileri evre hastalarda görü de bağırsak semptomlar ile ortaya çıkar ve kolonoskopide çok sayıda polip görülebilir. rülen kanserdir. Gençlerde ve ileri yaşta görülen lenfoma lür ve olumsuz seyir işaretidir. Burun boşluğu tutulumunda burun kanaması, burun tılar arasında klinik farklılık vardır. Gençlerde daha hızlı seHodgkin lenfoma, ağırlıklı olarak lenf bezinde ağrısız bükanıklığı, yüzde şişme dikkati çekebilir. yirli formlar, ileri yaş grubunda ise yavaş seyirli lenfomalar yüme ile hekime başvururken, NHL da hastaların %50’sindaha sık görülmektedir. de sadece lenf bezlerinde büyüme, diğer %50 hastada ise akLenfoman n görüldü ü ya grubu ve hastal klar ne la gelebilecek her organa ait tutulum (mide bağırsak, bu EN SIK TUTULAN BÖLGE: DER Deri, NHL’nin en sık tuttuğu bölgelerden biri olup dadir? run boşluğu tutulumu, deri, hava yolları, karaciğer, dalak, Tanıda ortalama yaş 4555’tir. Bağışıklık sistemi ye böbrek, göz boşluğu (orbita) ve göz kapaklarını, testis, yu ha çok mycosis fungoides ve Sezary Sendromu adı verilen tersizliğinde NHL sıklığı artar. HIV enfeksiyonu olanlarda, murtalık) ve çok farklı yakınmalar ile hekime başvurabilir. lenfoma tipleri ile birliktedir. Mycosis fungoides sınırlı evrelerde uzun bir süre sadeorgan nakli yapılmış hastalarda ve romatoid artriti adını verMide bağırsak sistemi ve Waldeyer halkası (yutak başdiğimiz kronik romatizmalı hastalarda daha sık görülmek langıcında yer alan lenf sistemi) en sık rastlanan lenf bezi ce deriyi tutarken, deri lenfomalarının sadece % 20’sini oluştedir. dışı tutulum bölgelerini oluşturur. Waldeyer halkası tutu turan B hücreli lenfomalar ise deriye sınırlı kalmaz saçlı deHodgkin lenfoma sıklığı ise istikrarlı bir seyir göstermekte lumu, yutma güçlüğü, solunum yolunda daralma, östaki bo ri, boyun ve gövdede nodüller şeklinde görülür olur ve çoğu kez sistemik bir hastalığın bulgusu olarak karşımıza çıve erkeklerde kadınlara göre daha sık rastlanmakta. rusu blokajı ile karşımıza çıkar. kar. Görülme yaşı için bimodal dağılım dikkati çekmekte ve 20’li NHL’da karaciğer ve dalakta büyüme ileri evre yavaş seve 70’li yaşlarda daha sık görülmektedir. yirli lenfomalarda sıklıkla görülür. Karaciğer ve dalak büLenfoma s kl ve alt tiplerinin görülmesinden co Lenfomada yüklüğü nadir bir lenfoma tipi olan hepatosplenik gamrafi farkl l klar n önemi var m ? Mikroorganizmalar ile temel tedavi ilkeleri neler, ma/delta lenfomada karşımıza çıkabilir. Safra yollenfoma aras nda ili ki var m ? larının daralmasına bağlı sarılık, NHL’da lenf lenfoma tedavi edilebilir bir hastal k m ? Lenfoma sıklığı ve alt tiplerinin bölgesel dabezlerini basısı veya safra yolları veya panHodgkin lenfoma tedavisinde temel prensip hastalığı ortadan kaldırmak için ğılımı değişkenlik gösteriyor. Ülkemizde kreasın tutulumu ile birlikte olabilir. gerekli optimal tedaviyi uygulamak ve uzun vadeli yan etkilerden kaçınmaktır. Diffuz büyük B hücreli lenfoma, Hodgkin Beyin lenfoması, başağrısı, şuur Hastalığın evresine göre kısa kemoterapi ve radyoterapi kombinasyonları veya ileri evrede uzun lenfoma ve küçük lenfositik lösemi/lenbulanıklığı, uyku hali, felç, çif görkemoterapi seansları tedavinin temelini oluşturur. foma en sık görülen lenfoma alt tipleme gibi nörolojik bulgular ile NHL tedavisi ile söz edilen 38 farklı alt grupta her gruba özgü tedavi seçeneği önerilmektedir. Yavaş rini oluşturur. karşımıza çıkabilir. seyirli lenfomalar olarak adlandırdığımız ve çoğalma hızı düşük olan bazı lenfomalar çoğunlukla ileri yaşBazı virüsler ile lenfoma arasınPrimer göz lenfoması nadir da ilişkiler ortaya konmuştur, örneta görülür, uzun bir süre hiçbir yakınmaya yol açmıyabilir. de olsa göz boşluğunun veya göz ğin: Burkitt lenfoma ile Ebstein İndolen (yavaş seyirli) lenfoma olarak adlandırılan ve hücre çoğalma hızı yavaş olduğundan hastalığı takapaklarının lenfoma tarafınBarr Virusu (EBV), Uzakdoğu’da gö mamen ortadan kaldırma seçeneğinin olmadığı bu hastalık grubunda, yakınmanın olmadığı dönemde dikkatli dan tutulumu ile karşımıza çırülen HTLVI virüsü ile erişkinin T bir takip ile hasta tedavisiz izlenebilir. Yakınma ortaya çıktığında çoğunlukla bağışıklık hücrelerimizden B lenkar. Beyine yayılma riski taşır. hücreli lenfoması. fosit olarak adlandırılan hücrelerden kaynağını alan lenfomalarda kemoterapiye ilave edilen ve özellikle lenSadece kemik tutulumu ile Keza toplumda sık tespit edilen, foma dokusunu ortadan kaldıran monoklonal antikor içeren tedavi rejimleri uygulanmaktadır. Gençlerde karşımıza çıkan lenfomalar midede gastrite neden olan görülen ve çok agresif seyirli bazı lenfoma türleri (Burkitt lenfoma, prekursor T ve prekursor B lenfoNHL’ların %3’ünde görülür. Helikobakter Pylori adını verdiğimiz bir malar) ancak lösemi benzeri yoğun tedavilerden yararlanabilmektedir.Ülkemizde en sık görülen Diffuz Sıklıkla uzun kemikleri tutar ve mikroorganizma ile yavaş seyirli MALT Büyük B Hücreli Lenfoma (DBBHL) adı verilen lenfomada Fransızlar’ın geliştirdiği yukarıyumuşak doku şişliğine neden olur. lenfomaları arasında nedensel bir ilişki ve da adı geçen ve lenfoma dokusuna yönlendirilmiş monoklonal antikorlar ile birlikte Genital bölge ve böbrek, idrar yolHepatit C virüsü ile lenfoplazmositik lenfo(Rituximab) kemoterapi kullanılması, en ileri evre hastada bile uzun süreli sağları tutulumu renal kitle, idrar yollarının tımalar arasında, insan Herpesvirus 8 (HHV8) ile kalım olarak adlandırdığımız ve pratik açıdan hastalığın tamamen iyikanması, testiste kitle, yumurtalıkta kitle ile karnadir görülen primer effusyon lenfoması arasında ilişleşmesi anlamına gelecek iyileşme şansını %50’nin üstüne şımıza çıkar. Erişkinde testiste kitlenin en sık neki gösterildi. çıkarmış durumdadır. deni NHL’dir. Meslekler ile lenfoma aras nda bir ili ki var m ? CBT 1138 / 13 9 Ocak 2009