Katalog

HAFTALIK BULMACA ilginç SORULAR Hamilelik döneminde folik asitin önemi Soru: Hamilelikte folik asid eksikliği ne gibi olumsuzluklara yol açar? Yanıt: Hamilelikte farklı miktarlarda demir, folik asid, sodyum (tuz) ve şeker alma ihtiyacı duyulur. Bu ihtiyaçlarını karşılamak için hemen her gün; süt ve süt ürünleri, yumurta (herhangi bir yemeğin içinde veya tek başına), et, tavuk veya balık, kuru baklagiller, peynir,lifli yeşil sebzeler, hububat, C vitamini kaynakları (portakal suyu, domates), yağ (sıvı yağ, tereyağ, mayonez gibi besinlerle), diğer meyveler ve sebzeler yenmelidir. Folik asit B vitaminidir ve vücutta yeni kan hücresi yapımında, aminoasit yapımında ve hücrelerin yenilenmesinde önemli görevler üstlenen bir vitamindir. Bu yüzden hamilelikte folik asit ihtiyacı belirgin şekilde artar ve günlük ihtiyaç iki katına çıkar. Folik asit seviyesi yetersiz olduğunda yapısal olarak normalden büyük ancak işlevleri düşük alyuvar hücreleri meydana gelir ve kansızlık belirtileri ortaya çıkar. Folik asit hakkında bilimsel olarak henüz kanıtlanmamasına karşın tıbbi çevrelerce kabul gören bir gerçek vardır: Hamileliğin erken dönemlerindeki folik asit eksikliği bebeklerde nöral tüp defektlerinin (NTD) oluşmasına neden olabilmektedir. Bu yüzden Amerikan Hastalık Kontrol Merkezi (Center for Disease Control) 1991 yılında yayınladığı bildirgede daha önce NTD’li bebek doğurmuş olan anne adaylarının hamile kalmadan en az bir ay önce başlayıp 3 ay boyunca günde 4 miligram folik asit kullanımını önermiştir. Bu öneri çoğu doktor tarafından halen uygulanmaya devam etmektedir. Demir içeren preparatların bir kısmında ek olarak folik asit de bulunur. Şu anda folik asit konusunda yukarıda anlatılan NTD gerçeği gözönüne alındığında demirle birlikte folikasit takviyesi yapmanın gerekli olduğunu düşünen ve bunu uygulayan çok sayıda doktor vardır. Sabahları bir kase mısır gevreği folik asid ihtiyacının büyük kısmını karşılar. Bol meyve, makarna , pirinç, ekmek, un (kepekli olanları tercih), folik asid içerir. Folik asid ayrıca karaciğer, böbrek, lifli yeşil sebzeler ve kuru bakla ve bezelyede bulunur. Hamile kalınan günden 1730 gün sonra (yani kadının son adet tarihinden 46 hafta sonra) bebeğin nöral tüpü yani sinir sistemini oluşturan bölümü gelişir ve kapanır. Nöral tüp daha ileri dönemde bebeğin omuriliğini, omurlarını, beynini ve kafatasını oluşturur. Eğer nöral tüp olması gerektiği gibi kapanamazsa bebeğin beyni ve omuriliği açıkta kalır. Hangi hamile kadında nöral tüp defekti gelişeceğini tahmin etmek mümkün değildir. Ancak bazı riskler söz konusudur; Bir önceki hamileliğinde nöral tüp defekti gelişen kadınlarda diğer hamileliğinde de gelişme ihtimali 20 kat artar. Annede insüline bağımlı şeker hastalığı olması, Havale nöbeti için ilaç kullanan kadınlar, Tıbbi olarak obez tanısı konmuş olan kadınlar Erken hamilelikte yüksek sıcaklıklara maruz kalmak (örneğin uzun süren ateş, sıcak banyoda uzun süre kalmak gibi) Kaynak: www.ntvmsnbc.com 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Telefonu icat eden, İskoç asıllı Amerikalı öğretmen (resimdeki). 2. Güçlü, sağlam Tropikal Amerika’da yaşayan gece kelebeği cinsi Ağaç sansarı. 3. Oyuncunun yaptığı hareketler Değerli bir taş Anglosaksonların kullndığı yaklaşık 4,5 litrelik bir tür ölçü birimi Parola. 4. Dağlalesi Retorik Akıtma. 5. Yaşlı ve saygı duyulan kadınlara verilen unvan Bir alay işareti Özenli, düzgn. 6. Eski Yunan mitolojisinde, savaş tanrısı ‘‘Erdğan...’’ (birçok Fransız şairi de Türkçeye çeviren şair, çevirmen) Ortaçağ İngilteresi’nde mültezim Matematikte 3, 14 sayısı. 7. Mendelevyumun simgesi Kuzey Anadolu dağlarında yetişen bir ağaçcık Ünlü bir İngiliz şir (Lord Byron’ın da arkadaşıydı) Yeni ve parlak. 8. Hile, entrika yükselti Arıtılmış. 9. Bir tatlı su balığı Kütahya’nın bir ilçesi Belli, açık. 10. Kabul etmeme İsveç’teki işçi sendikası Lavrensuyumun simgesi Sarıklı din bilginleri. 11. Bir tür yapay mermer Tanrıtanınmaz Mektup dipnotu (kısa) Bin metrenin kısa yazılışı. 12. Arkadaş, yakın dost Salatası yapılan bir bitki İlave. 13. Bir barın binde biri değerinde atmosfer basıncı ölçü birimi Bir tür şekerleme. 14. Kalite Zekâ, zeyreklik. 15. O’nun eski biçimi Arıların kovan deliğini kapamak için kullandıkları sarı ve yumuşak madde Bir hayvan. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Demir cevherini eritmek için kok kömürü kullanma yöntemini bulan, Dünyanın ilk demir köprüsünü yapan, İngiliz demir üreticisi Jayon tiyatrosuun bir türü. 2. ‘‘...da Vinci (birçok bilimsel buluşa da imza atan, İtalyan sanatçı) Dul kadınlar. 3. İlave etme Parlak kırmızı remkte, demir oksit ve alüminyum bakımından zengin toprak. 4. Ksenonun simgesi Bir buçuk dirhem değerinde eski bir ağırlık ölçü birimi Boynuzunun biri kırık hayvan. 5. Negatif elektrikle yüklü iyon, eksin Silis grubundan bir mineral Çivit rengi. 6. Vietnam’da bir bölge Çok iri bir yılan Bir sayı. 7. Hile, entrika Jübiter’in bir uydusu Soluk borusu. 8. Siirt’in bir ilçesi Shakespeare’in bir oyunu. 9. Gözdeki ağtabaka Kent dışındaki açıklık alan Buddha’ya Japonya’da verilen ad. 10. İngiltere’nin plaka işareti Mucize Rüzgârın estiği yönü gösteren, direk başlarına konmuş âlet. 11. Ayakkabı, çanta yapılan tabaklanmış dana derisi Hektometrenin kısa yazılışı Cıvata ve somunlmardaki yiv. 12. Sinir hastalıklarıyla ilgili hekimlik kolu Yabancı Cemal Gürsel’in lakabı. 13. Kirletmek Fotoğrafçılıkta bir terim. 14. Havada en çok bulunan element ‘‘Dedi gördüm habibin anesin’’ (Süleyman Çelebi) Soğurma Bir hitap ünlemi. 15. Yasaklama Mafyanın suskunluk yasası Sert. 16. Bromun simgesi Avuç içi. 17. Elektrik ampulü ve fonografı da bulan Amerikalı mucit Bir nota. 18. İsviçre’de bir göl Şebnem. 19. ‘‘Levazım’’ kısa yazılışı Bir kaya balığı. 20. Reksiz, sarmısak kokulu, güçlü ve beyz bir ışık vererek yanan hidrokarbonlu bir gaz. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 H A R İ C İ Y E A L E K A S EK E AR NB AE A R RGO F AS H S T E T E N E VO İ S İ OT B N İ K D Z İ GO AME N İ VOL D İ MA SAPOT A Ş İ N İ UL ER N RA P E AKS İ S E N T EREB OM İ İ MA T KR E T L A N D S T E İ N E R A N A R T R İ E R S EMA N Ş EBEKE E İ MAĞ T E B T SMY RNA L AME O S T İ ANONA KAK DORU H AMAM M K L A K OM AK I S EDA NAPA LM N DA R İ SK ENT İ N RA L İ K İ L EM A N A N İ MA d ü ş ü n BUL Fibonacci Meraklısı Geçen haftaki matematik sohbetimizde, ikide bir Fibonacci sayılarının hayret verici özelliklerinden söz eden Süleyman Bey dostumuza, bu tutkusunun nedenini sorduğumuzda, şöyle demişti: "Telefon numaramın ve oturduğum binanın kapı numarasının birer Fibonacci sayısı olduklarının farkına vardığımda bu sayıları daha çok merak eder oldum. İşin tuhafı, kapı numarası, hem telefon numaramın kaçıncı Fibonacci sayısı olduğunu hem de telefon numaramın rakamlarının toplamını veriyor!.." Bu haftaki sohbetimizde, dostumuz Osman Bey, Süleyman Beye şöyle dedi: "Sizin özel Fibonacci sayınızın ağabeyi olacak bir sayı da ben buldum. Bulduğum sayının basamakları toplamı da bu sayının kaçıncı Fibonacci sayısı olduğunu belirtiyor!.." NOT: Fibonacci sayılarının ilki ve ikincisi 1’e eşittir. Bundan sonrakilerin her biri, kendinden önceki iki tanesinin toplamına eşittir (1, 1, 2, 3, 5, 8…). SORU: Süleyman Beyin telefon numarası kaçtır? Osman Beyin bulduğu numara, kaçıncı Fibonacci sayısıdır? Düzenleyen: Necah Büyükdura CBT 1016/ 23 8 Eylül 2006 1014.sayıdaki 30 Ağustos Zafer Bayramı isimli bilmecenin yanıtı: a) 16 tabanına göre sayı: 6BFA5 b) 10 tabanına göre sayı. 442277 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Necah BüyükduraAnkara, Ender Aktulgaİstanbul, Sebahattin BektaşSamsun