Katalog

SANAT VE MATEMATİK BİLİM TARİHİ İlhan Koman heykelleri uluslararası matematik konferansında tartışıldı Akdeniz Heykeli’nin yaratıcısı İlhan Koman, arkasında günümüzde hâlâ bilim adamlarının çözmek için çalıştıkları bilimsel özellikler taşıyan sanat eserleri bıraktı. Fany Torre, bağımsız gazeteci (*) 19. Yüzyılda Fizik Termodinamik • Sadi Carnot (17961832) termodinamiği kurdu. (Isının mekanik enerjiye dönüşümü konusunu ve buhar makinesinin çalışma prensibini araştırdı.) • James Joule (18181889), Sadi Carnot. 1842 yılında termodinamiğin birinci prensibini formüle etti: Isı ile mekanik enerji arasında W = JQ bağıntısı ile gösterilen bir eşdeğerlilik vardır. • William Thomson (18241907), ki daha sonra Lord Kelvin olacaktır, 1849 yılında termodinamik kavramını yarattı. • Rudolph Clausius (18221888), 1850 yılında, entropi kavramından hareket ederek termodinamiğin ikinci prensibini formüle etti. CBT 1014/8 25 Ağustos 2006 005 yılında İstanbul'da gerçekleştirilen İlhan Koman Retrospektif Sergisi 100.000'den fazla izleyici tarafından izlenmiş ve sanatçının gelişebilir yüzeyler kullanarak ürettiği Hiperform (bkz. resim 1) ve Pi (bkz. resim 2) serisi heykelleri izleyenlerin büyük ilgisini çekmişti. (Gelişebilir yüzey: Herhangi bir bölümünde düz çizgi içerebilen yüzeyler). İnce metal levhalar, kâğıt ya da plastik kullanılarak oluşturulan gelişebilir yüzeyler çok karmaşık şekiller üretilmesine izin verdikleri için son yıllarda bilim adamlarının ve tasarımcıların ilgisini çekiyor. Gelişebilir yüzeyler artık sadece uçak ve gemi yapımında değil bina ve ürün tasarımlarında da yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Akdeniz Heykeli’nin yaratıcısı İlhan Koman (Edirne 1921 Stockholm 1986), arkasında günümüzde hâlâ bilim adamlarının çözmek için çalıştıkları bilimsel özellikler taResim 1: HİPERFORM serisi şıyan sanat eserleri bıraktı. Gelişebilir yüzeyler üzerinde çalışan bilim adamları ve tasarımcılara yeni ufuklar açabilecek Koman'ın Hiperform ve Pi serileri 49 Ağustos 2006 tarihleri arasında Resim 4: Oynak Çokyüzlü Londra'da düzenlenen disiplinlerarası Bridges: Sanat, Müzik ve Bilim'de Matematiksel İlişkiler Konferansı'nda sunuldu. Konferensta katılımcıların kendi elleriyle gelişebilir yüzeyler kullanarak heykel yapmaları amacıyla bir de atölye düzenlendi (bkz. resim 3). Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tevfik Akgün, Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji Bö 2 Işığın Doğası Thomas Young (17731829)’ın, ışık girişimleri üzerine yaptığı deneyler onu, ışığın dalgalı doğası hakkındaki hipotezine götürdü. Daha sonra François Arago ve Augustin Fresnel (17881827) bu hipotezi geliştirdiler. Onların bu çalışmaları, daha önce Newton tarafından savunulmuş olan ışığın parçacıklı doğası teorisinin sonunu getirdi. Resim 2: Pİ serisi Elektrik • Alexandro Volta (17451827), 1800’de elektrik pilini keşfetti. • 1820 ile 1850 yılları arasındaki dönem, elektrikle ilgili keşiflerin birinci dönemidir. Bu dönem içinde, Hans C. Oersted (17771851), 1820 yılında, bir telden geçirilen elektrik akımının, çevresinde bir manyetik alan yarattığını keşfetti. AndreMarie Ampere (17751836) ise elektrik akımının kanunlarını matematiksel olarak formüle etti ve bir bilimsel disiplin olarak elektrodinamiği kurdu. Michael Faraday (17911867), 1831 yılında, indüksiyonu keşfetti, yani hareket ettirilen mıknatıs çubuklarının elektrik akımı yarattığını gösterdi ve bu ilkeye dayanarak elektrik motorunu icat etti. • Daha sonra, François Arago (17861853), Georg Simon Ohm (17891854), James Jo ule, Carl F. Gauss, Wilhelm E. Weber (18041891) ve daha başka bilim adamları Faraday ve Ampere’in geliştirdiği kanunları tamamladılar. lüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Koman ve Texas A&M Üniversitesi öğretim üyesi ve "Visualization" programının yürütücüsü Prof. Dr. Ergun Akleman tarafından sunulan bildiri ve gerçeklenen atölye çalışması katılımcıların büyük ilgisini çekti. Koman’ın çoğu eserinin henüz matematiksel tanımları yapılmamış bilimsel kavramlar içermeleri nedeniyle, İngiltere ve ABD’den matematikçiler de eserlerin üzerlerinde çalışmayı önerdiler. Akgün, Akleman ve Koman, gelecek senenin konferansına Koman'ın "Oynak Çokyüzlüler" gibi (bkz. resim 4) kinetik özellikler taşıyan eserlerini sunmaya hazırlanıyor. (*) Daha fazla bilgi : www.lkl.ac.uk/bridges ve www.koman.org Elektromanyetizm • James Maxwell (18311879), 1873 yılında yayımladığı Traite de l’electricite et du magnetisme (Elektrik ve manyetizm üzerine tezler) adlı kitabında, elektrik ve manye James Maxwell tizm olgularını betimledi ve bu olguları matematiksel olarak ifade etti. Hazırlayan: Osman Bahadır Resim 3, soldan sağa: A. Koman, E. Akleman, T. Akgün