Katalog

KuşlarBiyoloji Süzülen kuş göçü Sukuşu göçü Kaynak: Doğal Hayatı Koruma Derneği ğazı, Doğu Akdeniz ülkeleri ve Süveyş Kanalından geçer. Durum sadece leylekler ve yırtıcılar için değil pek çok ötücü kuş türü için de benzerdir. Her yıl çok sayıda türden çok sayıda birey kuzeygüney ya da güneykuzey göçleri esnasında ülkemiz hava sahasını kullanmaktadır. TÜRKİYE’NİN KUŞ KONAKLAMA ALANLARI Türkiye’de 76 önemli kuş konaklama alanını kapsayan 1.240.000 hektar büyüklüğünde sulak alan karakterinde konaklama alanı bulunmaktadır. Bu önemli kuş alanları bir çok farklı sulak alan çeşidini kapsar. Bunlar; tatlı su gölleri, baraj gölleri, lagünler, bataklıklar, tuz gölleri, acı göller, tuzlalar ve su basar ormanlarıdır. Bu sulak alanların büyüklükleri 15 hektardan (Dikkuyruk ördeklerin ürediği Uyuz gölü), 390 bin hektara (Yaz Ördeği ve Van Gölü Martısı gibi türlerin barındığı Van Gölü) kadar değişebiliyor. Ayrıca, Türkiye’nin sulak alanlarının uluslararası önemi, Birds to Watch 2 ve Birds in Europe kitaplarında belirtilmiştir. Bu kitaplardan ilkinde, Türkiye’de yaşayan kuş türlerinden biri en önemli statü olan kritik (İnce Gagalı Kervan Çulluğu), 12’si zarar görebilir, 1’i korumaya bağımlı ve 9’u da nerdeyse tehdidin eşiğinde, olarak sınıflandırılmıştır. Bu 23 türden en az 15’i sulak alanlarla bağdaşır. Diğer kitap da, Avrupa ülkelerinin yanında Türkiye, 114’ü Avrupa’da tehlike altında sayılan ve 42’si sulak alanlarda yaşayan, toplam 164 türle önemli bir ülke olarak gösterilmiştir. Türkiye’nin sulak alanları tüm sene boyunca kuşlar için önemini korur; yumurtlama mevsimi, göç dönemi ve kışın yumurtlayan türlerin en önemlileri arasında Tepeli Pelikan Pelecanus crispus (Avrupa populasyonunun %12.5), Dikkuyruk (%64), Yaz ördeği Marmaronetta angustirostris (%52) ve Paspaş Patka Aythya nyroca (%12), az sayıda da Bıldırcın kılavuzu Crex crex ve Ada martısı Larus audouninii bulunmaktadır. Coğrafi konumu dolayısıyla Türkiye sulak alanları, bahar aylarında binlerce leylek, kıyıkuşu ve ördek tarafından önemli beslenme ve yuvalama alanları olarak kullanılır. Kışın ise ülkenin sulak alanları 1.5 milyonun üzerinde ördekgili barındırır. (Avrupa Sakarmeke Fulica atra populasyonunun %40’ı). Türkiye, besin açısından oldukça zengin konaklama alanlara sahiptir. Bu alanların sayısı 250’den fazla olup, bunlardan yaklaşık 60 tanesi uluslararası öneme sahiptir. NERELERDE KONAKLIYOR? Uluslararası öneme haiz kuş konaklama alanlarımız: Manyas (Kuş) Gölü Gediz Deltası Ereğli Sazliğı Seyfe Gölü (İzmir Kuş Cenneti) Tuz Gölü Göksu Deltası Seyhan ve Ceyhan Büyük Menderes Deltası Burdur Gölü Deltaları(Akyatan Işıklı Gölü Uluabat Gölü Lagünü) Beyşehir Gölü Sultan Sazlığı Meriç Deltası Eğirdir Gölü Kızılırmak Deltası Eber Gölü Akşehir Gölü Bu konaklama alanlarımızdan bazıları nesli tehlikede olan bir çok kuş türüne kuluçka, barınma ve kışlama imkanı sağlar. Bunun yanı sıra bu bölgelerde endermik bitki ve hayvan tür veya alt türlerine oldukça sık rastlanır. Manyas Kuş Gölünde 270 kuş türünden oluşan zengin Tablo 1. Üreyen öncelikli türlerin her bir Avrupa ülkesinde ve her habitat tipinde öncelik statüsüne göre ağırlıklı sayılarının değerlendirilmesi. HABİTAT TİPİ ÜLKE SAYISI Dağlık otlak, meralar 22 Yıllık, uzun süreli ekim alanları 31 Akdeniz orman tipi, 11 çalıfundalık ve kayalık habitatlar Karasal Sulak alanlar 49 Step, step benzeri habitatlar 21 Kıyı Habitatları 39 Pirinç plantasyonları 6 Kırsal orman, ağaçlık alanlar 31 Nehir + Orman 32 Sürülebilir, geliştirilebilir meralar 49 Akdeniz ve Karadeniz’de bulunuş 14 Dağ + Orman 18 Su basar çayırlar 37 KONUM NOT 1. 1. Bulgaristan ve Yunanistan ile aynı 2. Çok az bir farkla 2. sıradadır. 2. 2. 2. 3. 3. 4. 4. 6. 9. 22. Ukrayna ile beraber Rusya’dan sonra İspanya ve Portekiz’in ardından Değerler birbirine çok yakın kuş faunasına rastlanır. Sultan Sazlığında ise 265 kuş türünün varlığı belirlenmiştir. Sultan sazlığı günümüzdeki haliyle bile olsa sonraki nesillere korunarak aktarılması gereken bir doğal abidedir. Bu abidenin korunması ve kollanması için hepimize ulusal ve uluslararası görevler düşmektedir. Uluslararası kuruluşlar tarafından tüm Avrupa kıtasındaki 39 ülke, ayrıca bu ülkelere bağlı 10 ada dahil olmak üzere toplam 49 bağımsız coğrafya baz alınarak yapılan araştırmalar sonucunda, toplam 2444 önemli kuş alanı şu kriterler göz önüne alınarak belirlendi. Buna göre bir alanın Önemli Kuş Alanı sayılabilmesi için; 1. Standart kriterler kullanılarak seçilmiş olması; 2. Yabanıl kuşların korunmasında uluslararası önemi olan sahalardan olması; 3. Bir araya gelmiş ya da belli yerlerde lokalize olmuş kuş türlerinin korunmasına uygun ortam sağlaması; 4. Kendi kendini geçindiren, yabanıl kuş populasyonlarının beslenmelerine olanak sağlaması; 5.Çevrelerinden sınırlanabilmesi; biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkılar sağlaması gerekmektedir. Bu kriterler baz alınarak yapılan değerlendirme sonrasında ortaya çıkan ortalama sayı, 2444/49=49,8’dir. Buna göre ülke başına 49,8 önemli kuş alanı düşmektedir. Fakat ülkemizde bu sayı halihazırda 100’den fazladır (Magnin ve Yarar, 1997). Sıkı bir değerlendirme sonucunda bu sayı daha da artar. Görüldüğü gibi ülkeler ortalamasının iki katı bir ortalama Türkiye’nin önemli kuş alanları açısından Yazının devamı arka sayfada 987/9 18 Şubat 2006