Katalog

haftalık bulmaca 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç sorular Hastalık ateşinin nedeni Soru: Ateş neden yükselir? Yanıt: Soruyu Indiana Üniversitesi Klinik Aile Hekimliği Yardımcı Profesörü Peter Nalin yanıtlamış. Kaynak: Scientific American, Şubat 2006 Yüksek vücut sıcaklığı veya ateş, vücudun bağışıklık sisteminin uyarılması ile ilişkilidir. (Normal sıcaklık 37 derecenin bir altında veya üzerindedir). Ateş, bulaşıcı mikroplara karşı bağışıklık sisteminin geliştirdiği bir savurma mekanizmasıdır. Bu şekilde vücut çoğalmakta olan virüs ve bakteri için uygun bir evsahibi olma özelliğini kaybeder, çünkü virüs ve bakteriler sıcaklığa karşı çok duyarlıdırlar. Ateşin yükselmesinin tek nedeni enfeksiyon değildir. Örneğin amfetamin kullanımı ve alkoliklerin içkiden uzak kalmaları da ateşin yükselmesine yol açabilir. Çevresel stresler de ısı çarpması ve bunlara bağlı olan hastalıklarda önemli bir rol oynar. Beynin alt tarafında bulunan hipotalamus, beynin termostatı gibi çalışır. Pirojen denilen kanda bulunan biyokimyasal maddeler tarafından tetiklenir. Pirojenler bağışıklık sisteminin potansiyel tehlike olarak tanımladığı bölgeden çıkarak kan dolaşımı içinde yol alır. Vücut dokusu bazı pirojenleri üretir; patojenlerin pek çoğunun da pirojen ürettiği biliniyor. Hipotalamus pirojenleri tespit ettiği zaman, vücuda, metabolizmayı hızlandırarak daha fazla ısı üretmesini ve bu sıcaklığı periferik (çevresel) kan akışını azaltarak –böylece ateş oluşturarak korumasını söyler. Çocuklarda ateş yükselmesi daha sık görülür. Bu da bağışıklık sistemlerinin pirojenlere alışık olmamasından kaynaklanır. "Soğuğu besle, ateşi aç bırak" deyişi ne anlama geliyor?. Ateşi olan insanlara çok az yemek verilmesi veya aç bırakılması doğrudur. Ateş sırasında vücudun tüm fonksiyonları artan fizyolojik stres altında çalışır. Bu sırada sindirimi devreye sokmak parasempatik sinir sistemini aşırı bir şekilde uyarır. Bu arada sempatik sinir sistemi halihazırda aktif durumdadır. Sonuç olarak ateş sırasında vücudun, bağırsaklardan emilen bazı maddeleri alerji uyandıran madde olarak algılaması mümkündür. Son olarak aşırı ateş –nadir de görülse nöbetleri tetikler, bayılma ve hezeyanlara yol açabilir. Bazen, vücudun iyiliği için ateş aşırı yükselebilir. Ateş 40.5 dereceye yükseldiği zaman, sözgelimi, yaşamsal vitaminlerin bütünlüğü bozulur. Hücresel stres, kalp krizi, doku nekrozu (çürüyüp, ölmesi), nöbetler ve hezeyanlar ortaya çıkabilir. Eğer ateş vücudun kendi sıcaklıkdüşürme mekanizmasının sınırlarını aşarsa, "soğutma battaniyeleri" veya diğer yöntemler yarar sağlar. SOLDAN SAĞA rülen kompleks Öngün. 8. Jeolojide kırık Hiçbir 1. Elektrik motorunu ve transformatörü bulan İngi heyecan ve zihin etkisiyle uyarılmayan ruh dinginliz fizikçi ve kimyacı. Bir mantarla bir suyosunu liği, sarsılmazlık. 9. İstenç yitimi Uzaklık anlatan nun ortak yaşamasıyla ortaya çıkan bitkilerin genel sözcük Yara ya da çıban nedeniyle vücudun heradı. 2. ‘‘Cahit...’’ (ünlü matematikçimiz) Rutenyu hangi bir yerinde oluşan şişkinlik. 10. Tırpanabalımun simgesi Okyanusların çok derin yeri Arıtıme ğı Yıldırım İndiyumun simgesi. 11. Arseniğin simvi. 3. Ksenonun simgesi Gümüşün simgesi ‘‘Hayat gesi Boşluk Bir soru eki. 12. Jüpiter’in bir uyduDenen ...’’ (Oğuz Atay’ın da etkilendiği Eric Ber su Hayvan ya da bitkilerden kurutularak ya da ne’in kitabı) Tuna ırmağının bir kolu Dişi geyik. özel metotlarla toplanarak elde edilen, eczacılık ve 4. Zatürree hastalığı Kimyasal Terminoloji’nin ilk kısmen sanayide kullanılan hammadde Bir çöl süprensiplerini oluşturan Fransız kimyacı ‘‘Yazıklar rüngeni. 13. Öküzgözü Yazıcı uç adı verilen ve gölolsun’’ ünlemi. 5. ‘‘Bilinçdışı ötekinin söylemidir’’ gesi düzlemsel bir yüzeye düşen basit bir çubuktan ve “bilinçdışı bir dil gibi kurulmuştur” söylemlerini oluşmuş ilkel güneş saati. 14. Doğa seslerine bensavunan Fransız psikanalizci Dua eden Dişi ço zer seslerle yapılan sözcük, onomatope Aygıt Bir cuk Akdeniz’de, hapishanesi ile tanınan küçük bir sayı. 15. Albert Einstein’in teorisi Avustralya’da yaFransız adası. 6. Bir harekâta merkez olarak seçi şayan bir cins devekuşu. 16. Parça, kısım Dans. 17. len yer Metre karede 1 kandelaya eşit ışıltı birimi Laponya’nın Finlandiya’daki kesiminde bir göl TalVan Gölü’ndeki ünlü ada Ucu yanık odun. 7. Ni yumun simgesi. 18. Sağır Demirin simgesi İlkel yobyumun simgesi Sarp yer, Uçurum Tümör benlik. 19. Erler Cinsiyet hücreleri dışında, vücut Ufuklar Müstahkem yer. 8. Duvar, çeper Mezopa hücrelerinin tümü. 20. Durgun sularda ya da havutamya’da kurulmuş en büyük sitelerden biri Hava zlarda yetişen bir su bitkisi. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu kirliliğine verilen ad Abuhava. 9. Güreşte bir oyun Bir madeni paranın yüzündeki bütün kabartma ve Soru: Kış aylarında buzla kaplı zeminlerin üzerine niçin tuz dökülür? resimlerden daha yüksek bir çıkın1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Y anıt: Soruyu Rice Üniversitesi, Kimya Profesörü John Margrave yanıtlamış. tı oluşturan çevre pervazı Kuvars, 1 J O H A N N G U T E N B E R G B O R A mika ve feldispattan birleşmiş kaÖzet olarak tuz buzun erimesine yol açar. Üzeri buzla kaplı zeminlerin hepsinde 2 O K Ü L E R L İ D O S İ S M O L O G yaç Postu, kaplan postu gibi çizgiküçük su birikintileri bulunur. Bu bölgelere tuz döküldüğü zaman tuz erir. Sıvı halin3 H A R A R S U N İ İ K A E R İ K A li bir Afrika zebrası. 10. Kulak yıkadeki su, yüksek dielektrik sabiti’ne sahiptir . Bu da kuz iyonlarının (pozitif yüklü 4 A P M İ D A S S E P İ L İ A V A M ma aleti Birinin, bir şeyin yerine sodyum ve negatif yüklü klorid) ayrışmasına neden olur. Bu iyonlar, bunun sonu5 N İ K İ T A A N O F E L K O N İ A geçen İspanyolların sevinç ünlecunda, su moleküllerine katılırlar. Bu süreç ısının çıkmasına yol açar. Bu da, buzlu 6 N A N E K L İ N İ K K A N N E F mi. 11. Baldır kaslarını topuk kemiyüzeydeki mikroskobik kısımların erimesini sağlar. Böylece geniş bir alan üzerine ser7 E N D Ü L Ü S G J A K A M A R D O ğine bağlayan kiriş Adale Sadun pilen bol miktarda tuz buzu çözer. Otomobiller buzun üzerinden geçerken, basınç, 8 S A A T N E B A T İ A L E M K O B Boro’nun karısı Odo ve kızı Detuzun buza daha fazla işlemesine ve sonuçta daha fazla iyonun su moleküllerine 9 K İ R K N A R A A S İ T A N E İ niz’le dünya turuna çıktığı tekne 10 E R E M O F O B İ karışmasına yol açar. Buzlu zemine uygulanan kaya tuzu ile sofra tuzu arasındaki en E K İ N nin adı. 12. Genel ya da geçici yasa 11 P A büyük fark, kaya tuzunun daha büyük parçalar halinde kristalize olmasıdır. Oysa sofra A F O N İ A L İ S İ N lara bağlı, deneysel olarak araştırı 12 L tuzu hemen hemen aynı boyutta öğütülmüştür. Tuzlu su veya diğer doğal malzemelA R U S L A C A N S E labilen, ölçülebilen, matematiksel 13 E R S E L İ K erden üretilen kalsiyum klorid de sokaklardaki buzu eritmekte sodyum klorid kadar C E R E N S olarak tanımlanabilen madde ve 14 R E N K yaygın bir şekilde kullanılır. L U N A A Z A M İ enerji olgularıyla uğraşan bilim da 15 T A E K M O R S İ S İ M lı Faiz Bir bilgiyi gösteren simgeler dizgesi. 13. Namuslu Açı Çin düşüncesinde dişi ilke. 14. Söz karışıklığı Kemiklerin toparlak ucu. 15. Kalıtım, soyaçekim Arapçada ben İyiden iyiye, iyice. YUKARIDAN AŞAĞIYA "ERROR" sayısı 3 ile tam olarak bölünebiliyorsa, "ORHAN 1. Kuantum teorisini ortaya çıkaran Alman fizikçi BAŞAR" sözcüklerinin simgeleyeceği sayılar kaçtır? (resimdeki) Söz yitimi. 2. Bir kuş türü Kimyasal Düzenleyen. Necah Büyükdura tepkimeler sonucu iki ya da daha çok elementten Arkadaşım Orhan Başar, bir İngilizce metni Türkçe’ye oluşan ve bunlardan bağımsız fiziksel, kimyasal niçevirirken, "Human error" deyimini "beşer şaşar" şeklinde 985.sayıdaki "Tekkeyi beklemek" isimli bilmecenin yatını: telikler gösteren madde. 3. Kaliforniyum’un simgeyazdı. Ben, "insan hatası" şeklinde yazmasının daha doğru "ÇOK + ÇABA" = 6286 si Çocuk dilinde umacı Derya ‘‘Mektup dipnoolacağını söyleyince, "Haklısın!..Ama , sözlüğe bakıp çevirmiş tu’’ anlamında kısaltma. 4. Bir ilimiz AIDS testi. 5. gibi olmasın dedim; dilimizde yeri olan bir deyimi yeğledim. Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Süleyman ÇevikerHavada yüzde bir oranında bulunan, rengi, kokusu (Beşer şaşar), (human error)’u fazlasıyla anlatır, bence!.." İstanbul, Sevil AvşaroğluAnkara, Ahmet AvşaroğluAnkara, ve tadı olmayan bir element Çölde işaret olarak kodedi. Aydın BingölAnkara, Yücel GünDenizli, Özen Gün Uralnulan taşlar Kenarları ve açıları birbirine eşit olan Ben de "Ne kadar fazlasıyla anlatır?" diye düşündüm ve "H" İstanbul, Duygu Günİstanbul, Onur GünNew York, Naim dörtgen. 6. Europyumun simgesi Hollanda’nın plakadar fazlası olsa gerek, dedim, kendi kendime. Uygunİstanbul, Ertuğrul CandaşAnkara, Sebahattin Bektaşka işareti Üzerine yazı yazılan tabaklanmış ceylan BEŞER + ŞAŞAR = H x (HUMAN + ERROR) Samsun, Nesrin Gönülİstanbul, Nuray Geyikİstanbul derisi At taşınan araba. 7. Kız çocuklarının babaya, Soru: Rakamların yerini harflerin aldığı bu eşitlikte, erkek çocuklarının anneye âşık olması şeklinde gö Kış aylarında kaymaya karşı tuz düsün bul Beşer şaşar 987/23 18 Şubat 2006